Малагасійская мова
Малагасійская мова (Fiteny malagasy) — родная мова малагасійцаў, дзяржаўная мова Мадагаскара.
Гісторыя
Асаблівасці фарміравання сучаснай малагасійскай мовы шчыльна звязаны з гісторыяй саміх малагасійцаў.
Малагасійская мова не падобна на суседнія афрыканскія мовы. Паходзіць з Паўднёва-Усходняй Азіі і адносіцца да малайска-палінезійскай групы аўстранезійскіх моў. Найбольшае падабенства мае з мовамі, распаўсюджанымі на поўдні вострава Калімантан.
З эпохі сярэднявечча малагасійская мова зведала ўплывы арабскай і моў банту. У Новы час — еўрапейскіх моў, у першую чаргу партугальскай, англійскай і асабліва французскай. У 1658 г. быў складзены першы французска-малагасійскі слоўнік.
Сучасная адзіная літаратурная мова пачала фарміравацца ў XIX ст. з узнікненнем малагасійскай дзяржавы. У 1960 г. яна стала дзяржаўнай.
Дыялекты
Размоўная мова мае каля 20 дыялектаў, з якіх вылучаюць толькі 2 буйныя — усходні, характэрны для мерына, і заходні, распаўсюджаны ў тым ліку сярод сакалава. Яны адрозніваюцца галоўным чынам вымаўленнем некаторых гукаў і канчаткамі слоў.
Пісьмовасць
Малагасійская пісьмовая мова была складзена прыкладна ў XV ст. на аснове арабскай графікі. У асноўным на ёй пісаліся астралагічныя і рэлігійныя тэксты.
У 1823 г. быў зацверджаны малагасійскі алфавіт на аснове лацінкі. Ён налічвае 21 літару: a, b, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n, o, p, r, s, t, v, y, z. У 1835 г. на ім была выдадзена першая кніга — Біблія. Зараз шырока выкарыстоўваецца ў дзяржаўных установах, сродках масавай інфармацыі, літаратуры і г. д.
Кароткі размоўнік
| Малагасійская мова | Беларуская мова |
|---|---|
| Eny | Так |
| Tsia | Не |
| Manahoana | Прывітанне |
| Veloma | Да пабачэння |
| Asafady | Калі ласка |
| Misaotra | Дзякуй |
| Iza moa kay no anaranao? | Як тваё імя? |
| Ny anarako dia Mikalaj | Мяне завуць Мікалай |
| Any Etazonia Belarosia | Я з Беларусі |
| Tiako ianao | Я цябе кахаю |
| Miarà amiko | Пайшлі са мной |
| Inona ity? | Што гэта? |
| Miombon-kevitra aminao aho | Згода! |
| Aza manahy! | Не хвалюйся |
| Hoatrinona kay ito? | Колькі гэта каштуе? |
| Lafo | Дорага |
| Mora | Танна |
| Mbola vao mijerijery! | Мне трэба толькі паглядзець |
| Mila manao fampiharana fotsiny aho | Толькі хацеў паспрабаваць |
Спасылкі
- Малагасійская мова на сайце omniglot
- Уводзіны ў малагасійскую мову Архівавана 19 чэрвеня 2012.
- Малагасійская мова Мадагаскара
Катэгорыя·Аўстранезійскія мовы
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Мовы Мадагаскара
Катэгорыя·Мовы і дыялекты паводле алфавіта