Лакаматыў
Лакаматыў (фр.: locomotive ад лац.: loco moveo — зрушваю з месца) — самаходная цягавая машына для перамяшчэння па рэйкавым пуці цягнікоў або асобных вагонаў; частка чыгуначнага рухомага саставу.
Гісторыя
Першыя паспяховыя мадэлі лакаматываў былі пабудаваны корнскім вынаходнікам Рычардам Трэвітыкам. У 1804 годзе яго паравы лакаматыў працягнуў састаў па пуцях металургічнай фабрыкі Пенідарэн, што каля Мартыр Тыдфіл ва Уэльсе. Пры гэтым, хоць лакаматыў працягнуў па пуцях 10 тон жалеза і 70 пасажыраў у пяці вагонах на 14 км, гэта стала вялікай нагрузкай для формаў рэек, якія выкарыстоўваліся ў той час. Лакаматыў зрабіў толькі тры паездкі. Трэвітык пасля гэтай спробы стварыў яшчэ некалькі лакаматываў, адзін з якіх выкарыстоўваўся на шахтах у Тынсадзе на поўначы Англіі, дзе быў убачаны маладым Джорджам Стэфенсанам.[1]
Першым паспяховым лакаматывам на паравай цязе быў лакаматыў для зубчастай чыгункі Мэцью Мюрэя «Salamanca», пабудаваны для вузкакалейнай Middleton Railway у 1812 годзе. Пасля ў 1813 годзе Крыстаферам Блэкетам і Уільямам Хедлі для «Wylam Colliery Railway» быў пабудаваны «Пыхкаючы Білі» (англ.: Puffing Billy). Цяпер гэты лакаматыў знаходзіцца ў Музеі навукі ў Лондане і з’яўляецца найстарэшым цягніком у свеце.[2]
Класіфікацыя лакаматываў
Па тыпу энергетычнай устаноўкі
Па тыпу энергетычнай устаноўкі лакаматывы падзяляюць на:
- паравозы — з паравой машынай;
- цеплавозы — з рухавіком унутранага згарання, звычайна дызельным;
- газатурбавозы — з газатурбінным рухавіком;
- электравозы — з цягавымі электрарухавікамі, атрымліваюць энергію з кантактнай сеткі.
Па роду службы
Па роду службы лакаматывы падпадзяляюць на грузавыя, пасажырскія і манеўровыя.
Літаратура
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 9: Кулібін — Малаіта. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9), ISBN 985-11-0035-8.
Зноскі
- ↑ Hamilton Ellis. The Pictorial Encyclopedia of Railways. — The Hamlyn Publishing Group. — С. 12. (англ.)
- ↑ Hamilton Ellis. The Pictorial Encyclopedia of Railways. — The Hamlyn Publishing Group. — С. 20–22. (англ.)
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Лакаматыў
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без нумароў старонак
Катэгорыя·Рухомы састаў чыгунак
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без назвы артыкула
Катэгорыя·Лакаматывы
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без аўтара