wd wp Пошук: ⬜

Лабелія Дортмана

Лабе́лія До́ртмана[3] (Lobelia dortmanna) — рэдкая прыбярэжна-водная расліна роду Лабелія сямейства Званочкавыя (Campanulaceae), занесена ў Чырвоную кнігу Беларусі і Расіі. Вядомая ў Заходняй Еўропе пад назвай водная лабелія (англ.: water lobelia, ням.: Wasser-Lobelie).

Батанічнае апісанне

Травяністая расліна. Каранёвая сістэма махрыстая, моцна развітая. Лісце лінейнае, даўжынёй да 7,5 см, сабранае ў прыкаранёвую разетку, якая знаходзіцца пад вадой. Кветаносныя сцеблы бязлісцевыя альбо пакрытыя шматлікімі дробнымі лускавінкамі, выступаюць над вадой падчас цвіцення і плоданашэння.

Кветкі званочкавай формы, бела-блакітныя, радзей белыя ці пурпурныя, сабраны ў друзлую аднабокую гронку на верхавіне сцябла, альбо сядзяць паасобку ў пазухах лісця.

Цвіце ў канцы ліпеня — пачатку жніўня, плоданасіць у жніўні. Плод — сухая прадаўгаватая каробачка, раскрываецца двума створкамі. Насенне дробнае, падоўжана-грудкаватае, распаўсюджваецца ветрам.

Экалагічная характарыстыка

Расце ў прыбярэжных зонах прэснаводных вадаёмаў на чыстым пясчаным дне на глыбіні 60-80 см. Сустракаецца паасобку альбо невялікімі групамі; скапленняў не ўтварае. З’яўляецца індыкатарам чысціні вады. Можна выказаць здагадку, што магчымае змяненне ўзроўню азёр ўяўляе для яе значную небяспеку[4]. Іншы лімітуючы фактар — забруджванне вадаёмаў[5].

Распаўсюджанне

Лабелія Дортмана з’яўляецца роднай для халодных умераных абласцей Еўропы: Паўночная, Сярэдняя і Усходняя Еўропа (ад Брытанскіх астравоў і паўночнага захаду Францыі на ўсходзе да паўночнага захаду Расіі) і поўначы Паўночнай Амерыкі (абодва ўзбярэжжы)[6][7].

Рэліктавы від. Усюды рэдкая.

У літаратуры

Гляджу на кветку-матылёк -
лабелія…
Палеская краса,
а святасці ў ёй,
што боязна мне нават дакрануцца.

Аксана Спрынчан. «На Белым возеры…»^[8].

Аксана Спрынчан у вершы «На Белым возеры…» згадвае лабелію[9].

Ахоўны статус

Від Лабелія Дортмана занесены ў Чырвоныя кнігі Расіі і многіх рэгіёнаў еўрапейскай часткі Расіі, а таксама ў Чырвоную кнігу Беларусі.

Зноскі

↑ Ужываецца таксама назва Пакрытанасенныя.
↑ Пра ўмоўнасць аднясення апісанай у гэтым артыкуле групы раслін да класа двухдольных гл. артыкул «Двухдольныя».
↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь.. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 76. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ Сорокин А. С., Прохорова О. А. Экология, охрана и распространение лобелии Дортмана в Калининском участке южной тайги(недаступная спасылка) // Взаимоотношения компонентов биогеоценозов в южной тайге. — Калинин, 1985.
↑ Красная книга. Флора и фауна Архангельской области(недаступная спасылка) (руск.)
↑ Flora Europaea: Lobelia dortmanna
↑ Germplasm Resources Information Network: Lobelia dortmanna Архівавана 5 чэрвеня 2011.
↑ Аксана Спрынчан. «На Белым возеры…»(недаступная спасылка)
↑ Лабелія Дортмана адзіны від лабеліі ў беларускім Палессі

Літаратура

Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 1254. Lobelia dortmanna L. — Лобелия Дортмана // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во научных изданий КМК, Ин-т технологических исследований, 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 293. — ISBN 5-87317-163-7.

Спасылкі

Лобелия в Энциклопедии декоративных садовых растений (Праверана 31 студзеня 2010) (руск.)
Lobelia dortmanna in FloraWeb.de (ням.) (Праверана 31 студзеня 2010) (руск.)
Лобелия Дортмана(недаступная спасылка) в базе данных «Флора сосудистых растений Центральной России» Архівавана 17 студзеня 2010. (Праверана 31 студзеня 2010) (руск.)