wd wp Пошук:
    ⬜

    Змітрок Астапенка

    У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Астапенка.

    Змітрок (Дзмітрый Емяльянавіч) Астапенка (10 (23) лістапада 1910, в. Сяргееўка Шумілінскага павета, цяпер Шумяцкі раён, Смаленская вобласць[1][2] — кастрычнік 1944, Карпаты, Славакія Псеўданімы: З. Лірнік; К. Качкін (з Ю. Таўбіным); Клім Качкін (з Ю. Таўбіным); Мсціслаўцы (з А. Куляшовым і Ю. Таўбіным)) — беларускі паэт, перакладчык[3].

    Біяграфічныя звесткі

    Міхась Багун, Змітрок Астапенка, Юлій Таўбін (Менск, 1930)

    Нарадзіўся ў сям’і настаўніка. Вучыўся ў Мсціслаўскім педагагічным тэхнікуме, у 1930 перавёўся ў Мінскі Белпедтэхнікум. Восенню 1931 года разам з С. Астрэйкам, У. Дудзіцкім, Л. Калюгам, С. Русаковічам, У. Сядурам і некаторымі іншымі «забастоўшчыкамі» за ўцёкі «з прарыву» па збіранні мерзлай бульбы ў калгасе «Сцяпянка» выключаны з тэхнікума з «воўчым білетам» як «нацдэм». У 1931 годзе паступіў у БДУ. Атрымаў вышэйшую або няскончаную вышэйшую адукацыю. Працаваў у рэдакцыях рэспубліканскіх газет і часопісаў.

    Арыштаваны 16 сакавіка 1933 у Мінску па адрасе: Праязны завулак, д. 8, кв. 5 па справе «Беларускай народнай грамады». Асу­джаны 10 жніўня 1933 як «член контррэвалюцыйнай арганізацыі» да 3 гадоў ППК. Пакаранне адбываў у Марыін­ску Кемераўскай вобласці, але знаходзіўся не ў ­лагеры, а на пасяленні (некаторы час разам з М. Лужаніным). Пасля вызвалення ў чэрвені 1935 жыў у Маскве па адрасе: Смаленскі бульваp, д. 15, п. 48, працаваў настаўнікам рускай мовы і літаратуры ў школе № 252 Дзяржын­скага раёна.

    Паўторна арыштаваны 5 снежня 1936. Асуджаны 5 кастрычніка 1937 пазасудовым органам НКУС за «антысавецкую дзейнасць» да 8 гадоў ППК.

    Вызвалены магчыма ў 1942. У час Другой сусветнай вайны ў складзе групы выведнікаў ён быў перакінуты ў Чэхаславакію, дзе, паводле афіцыйнай версіі, загінуў[1]. Аднак як сведчаць некаторыя дакументы (асабовая справа А. № 9935-с), у 1949 ён быў асу­джаны да высылкі (верагодна, у Краснаярскі край). У тым, што паэт не загінуў, быў упэўнены (па словах крытыка А. Марціновіча) і яго былы аднакурснік яшчэ па Мсціслаўскім педагагічным тэхнікуме, калега і сябра Змітрака Астапенкі паэт А. Куляшоў, які сведчыў, што ўжо пасля вайны «знаёмы твар [Зм. Астапенкі] неяк прамільгнуў у вірлівым маскоўскім натоўпе». Далейшы лёс невядомы. Па першай справе рэабі­літаваны судовай калегіяй па крымінальных справах Вярхоўнага суда БССР 24.8.1956, па другой — прэзідыўмам Вярхоўнага суда БССР 29.12.1954. Асабовыя справы З. Астапенкі № 14618 і № 9935-с з фотаздымкамі захоў­ваюцца ў архіве КДБ Беларусі.

    Творчасць

    Дэбютаваў вершамі ў 1926[3]. Аўтар зборнікаў паэзіі «На ўсход сонца» (1931), «Краіне» (1931), «Абураныя» (1932), «Выбранае» (1957, уключана паэма «Эдэм»), «Вершы і паэмы» (1968), кніжка-малюнак для дзяцей «Трактар» (1933), зборнік «Як шум дажджу» з друку не выйшаў, захаваліся толькі гранкі. Пісаў апавяданні. Стаяў ля вытокаў беларускай навукова-фантастычнай літаратуры, аўтар навукова-фантастычнага рамана «Вызваленне сіл» (часопіс «Маладняк», 1932).

    Пераклаў раманы М. Горкага «Маці»[3] (1932), Л. Первамайскага(руск.) бел. «Ваколіцы» (1931, разам з М. Багуном), аповесці П. Голубева «Завіруха» (1930), М. Дончанкі «Ударны атрад» (1932), творы іншых рускіх і ўкраінскіх пісьменнікаў.

    Бібліяграфія

    Зноскі

    1. 1 2 Імёны Свабоды: Зьмітрок Астапенка 27.11.1910, в. Сяргееўка (цяпер Шумяцкі раён) Смаленшчына — кастрычнік 1944 (?), Славаччына (?)
    2. ↑ Паводле іншых звестак нар. 14(27).11.1910 у в. Сяргееўка Рослаўльскага павета Смаленскай губерні
    3. 1 2 3 Астапенко Змитрок // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 33. — 737 с..

    Літаратура

    s: Змітрок Астапенка ў Вікікрыніцах
    commons: Змітрок Астапенка на Вікісховішчы
    Тэмы гэтай старонкі (25):
    Выпускнікі Мсціслаўскага педагагічнага тэхнікума
    Перакладчыкі Беларусі
    Мсціслаўская філія Маладняка
    Беларускамоўныя паэты
    Памерлі ў Славакіі
    Паэты Беларусі
    Артыкулы пра пісьменнікаў без партрэтаў
    Загінулі ў баях Вялікай Айчыннай вайны
    Вікіпедыя:Артыкулы з ручной вікіфікацыяй месца смерці ў картцы
    Вікіпедыя:Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Нарадзіліся ў Шумяцкім раёне
    Пісьменнікі паводле алфавіта
    Асобы
    Вікіпедыя:Спасылка на Вікісховішча непасрэдна ў артыкуле
    Нарадзіліся 23 лістапада
    Нарадзіліся ў Клімавіцкім павеце
    Памерлі ў 1944 годзе
    Сябры літаратурнага аб’яднання «Маладняк»
    Выпускнікі Мінскага беларускага педагагічнага тэхнікума
    Пісьменнікі-фантасты Беларусі
    Рэпрэсаваныя савецкай уладай
    Артыкулы са спасылкамі на Вікікрыніцы
    Члены Беларускай асацыяцыі пралетарскіх пісьменнікаў
    Вікіпедыя:Запыты на пераклад з рускай
    Нарадзіліся ў 1910 годзе