wd wp Пошук:
    ⬜

    Аўраам Лінкальн

    У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Лінкальн. .mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst a,.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst span.iw{display:inline-block}.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst a::first-letter,.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst span.iw::first-letter{text-transform:capitalize}

    Аўраам Лінкальн[9] (англ.: Abraham Lincoln [ˈeɪbrəhæm ˈlɪŋkən]; 12 лютага 1809 — 15 красавіка 1865) — амерыканскі дзяржаўны дзеяч, 16-ы прэзідэнт ЗША (1861—1865) і першы ад Рэспубліканскай партыі, вызваліцель амерыканскіх рабоў, нацыянальны герой амерыканскага народа. Быў забіты засланцам ад змоўшчыкаў. Агульнапрынята, што Лінкальн адзін з самых улюбёных прэзідэнтаў ЗША. У яго гонар названы горад Лінкальн у штаце Небраска. Яго партрэт намаляваны на банкноце наміналам у 5 Амерыканскіх долараў.

    Пракламацыя Лінкольна аб вызваленні рабоў на тэрыторыі Канфедэрацыі 22 верасня 1862 года дала штуршок да стварэння 13 папраўкі да амерыканскай канстытуцыі, якая была зроблена ў 1865 годзе цалкам адмяніла рабства ў ЗША. Лінкальн, паводле меркаванняў навукоўцаў і грамадскасці, уваходзіць у спіс найбольш папулярных прэзідэнтаў ЗША[10][11].

    Дзяцінства

    Лінкальн нарадзіўся 12 лютага 1809 года ў сям’і неадукаваных фермераў — Томаса Лінкальна і Нэнсі Хэнкс, якія жылі ў маленькай бярвеністай халупе на ферме Сінкінг-Спрынг(англ.) бел. у акрузе Гардзін, штат Кентукі[12]. Яго дзед па бацькаўскай лініі Аўраам, у гонар якога і быў пазней названы хлопчык, перавёз сваю сям’ю з Вірджыніі ў Кентукі[13][14], дзе ён трапіў у засаду і загінуў падчас рэйду супраць індзейцаў у 1786 годзе[14]. Маці Лінкальна, Нэнсі, нарадзілася ў заходняй Вірджыніі. Разам са сваёй маці яна перабралася ў Кентукі, дзе і пазнаёмілася з Томасам Лінкальнам, шаноўным і заможным грамадзянінам штата Кентукі[12]. Да таго часу, калі ў іх нарадзіўся Аўраам, Томас валодаў дзвюма фермамі агульным пляцам каля 500 гектараў, некалькімі будынкамі ў горадзе, вялікай колькасцю хатняй скаціны і коней. Ён быў адным з самых багатых людзей у акрузе[13][15]. Аднак у 1816 годзе Томас губляе ўсе свае землі ў судовых справах з-за юрыдычнай памылкі ў правах на ўласнасць[16].

    Сям’я перабіраецца на поўнач, у Індыяну, асвойваць новыя свабодныя землі. Лінкальн пазней адзначыў, што галоўным чынам гэты крок быў выкліканы юрыдычнымі праблемамі з зямлёй, але часткова з-за сітуацыі з рабствам на поўдні[16]. У дзевяць гадоў Аўраам страціў маці[12], і яго старэйшая сястра, Сара, узяла на сябе адказнасць па сыходзе за ім датуль, пакуль іх бацька не жаніўся паўторна ў 1819 годзе на ўдаве Сары-Буш Джонстан[12].

    Халупа, у якой нарадзіўся Лінкальн.

    Мачаха, якая мела траіх дзяцей ад першага шлюбу, хутка зблізілася з юным Лінкальнам, у выніку ён нават стаў зваць яе «мама»[12]. Да дзесяці гадоў Аўраам не любіў хатнюю працу, спадарожную пагранічнаму ладу жыцця. Некаторыя ў яго сям’і, а таксама сярод суседзяў, нейкі час нават лічылі яго ленаватым[14][12]. Пазней ён стаў ахвотна выконваць усё, што ад яго патрабавалася. Юны Лінкальн браў удзел у палявых працах, а, стаў старэй, падзарабляў размаітымі спосабамі — на пошце, лесасекам, каморнікам і лодачнікам. Асабліва яму добра давалася колка дроў. Палявання ж і лоўлю рыбы Лінкальн унікаў з-за сваіх маральных перакананняў[12]. Лінкальн таксама пагадзіўся са звычайным абавязаннем сына аддаваць бацьку ўсе прыбыткі ад працы па-за хатай да 21 года[12].

    У гэты ж час Лінкальн усё мацней аддаляўся ад свайго бацькі, у прыватнасці, з-за адсутнасці ў апошняга адукацыі. Аўраам стаў першым у сям’і, хто навучыўся пісаць і лічыць, хоць, па яго ж прызнаннях, ён наведваў школу не больш за год з-за патрэбы дапамагаць сям’і. З дзяцінства ён заахвоціўся да кніг, пранёс любоў да іх праз усё сваё жыццё[12].

    Дэніс, сябар яго дзяцінства, пасля пісаў:

    «Пасля таго, як Эйбу выканалася 12 гадоў, не было выпадку, калі б я яго бачыў без кнігі ў руках… Па начах у халупе ён перакульваў крэсла, засланяў ім святло, усаджваўся на рабро і чытаў. Гэта было проста дзіўна, каб хлопец мог гэтулькі чытаць»[17].

    У дзяцінстве Лінкальнам былі прачытаны Біблія, «Рабінзон Круза», «Гісторыя Джорджа Вашынгтона», байкі Эзопа[17][12]. Апроч таго, ён дапамагаў суседзям ліставаць, навострываючы, такім чынам, граматыку і стылістыку. Часам ён нават хадзіў за 30 міль у суд для таго, каб паслухаць выступы адвакатаў[17].

    Юнацкасць

    Аўраам Лінкальн у маладосці.

    У 1830 годзе сям’я Аўраама Лінкальна зноў пераехала. Лінкальн, стаў паўналетнім, прымае рашэнне пачаць самастойнае жыццё. Ён знайшоў часовую працу, на якой яму давялося праплысці ўніз па рацэ Місісіпі і пабываць у Новым Арлеане, дзе Лінкальн наведаў нявольніцкі рынак і на ўсё жыццё захаваў непрыязь да рабства. Неўзабаве ён пасяліўся ў вёсцы Нью-Сэйлем, у штаце Ілінойс. Там усе свабодныя гадзіны ён прысвячаў самаадукацыі і заняткам з настаўнікам мясцовай школы[18].

    Па начах будучы прэзідэнт чытаў кнігі пры святле лучыны.

    У 1832 годзе Лінкальн балатаваўся ў члены заканадаўчага сходу Ілінойса, але пацярпеў паразу. Пасля гэтага ён пачаў сістэматычна вывучаць навукі. Спачатку Лінкальн жадаў стаць кавалём, але пасля знаёмства з міравым суддзём ён пачаў за права. У гэты ж час ён са сваім кампаньёнам спрабаваў зарабляць у гандлёвай краме, але справы ішлі дрэнна. Сэндберг, аўтар папулярнай біяграфіі прэзідэнта, піша:

    «…Лінкальн займаўся тым, што чытаў і марыў. У яго не было ніякіх спраў, і ён мог днямі сядзець са сваімі думамі, ніхто не адрываў яго. Пад гэтай вонкавай нерухомасцю праходзіла разумовае і маральнае паспяванне, павольнае і няўхільнае»[19].

    У 1832 годзе ў Ілінойсе бліснула паўстанне індзейцаў, не якія жадалі пакідаць родныя месцы і перасяляцца на захад, за раку Місісіпі. Лінкальн уступіў у апалчэнне, быў абраны капітанам, але ў баявых дзеяннях не браў удзел. У 1833 годзе Лінкальн быў прызначаны паштмайстрам у Нью-Сэйлеме. Дзякуючы гэтаму ён атрымаў больш свабоднага часу, якое прысвячаў заняткам. Новая пасада дазваляла яму перад адпраўкай чытаць газеты палітычнага ўтрымання.

    У канцы 1833 года Лінкальн атрымаў пасаду каморніка. Пагадзіўшыся на гэту працу, ён цягам шасці тыдняў узмоцнена вывучаў «Тэорыю і практыку тапаграфічнай справы» Гібсана і «Курс геаметрыі, трыганаметрыі і тапаграфіі» Флінта[20].

    У гады жыцця ў Нью-Сэйлеме Лінкальну часта даводзілася займаць грошы. Сваёй звычкай цалкам аддаваць абавязкі ён заслужыў адно з самых вядомых сваіх мянушак — «Сумленны Эйб».

    Пачатак кар’еры палітыка і адваката

    У 1835 году (у 26 гадоў) Лінкальн быў абраны ў Заканадаўчы сход штата Ілінойс, дзе далучыўся да вігаў. Калі Лінкальн уступіў на палітычную арэну, прэзідэнтам ЗША быў Эндру Джэксан. Лінкальн вітаў яго апору ў палітычных дзеяннях на народ, але не ўхваляў палітыкі адмовы федэральнага цэнтра ад рэгулявання эканамічнага жыцця штатаў. Пасля сесіі Сходы ён яшчэ больш наважнае, чым раней, узяўся за вывучэнне права. Вывучыўшыся самастойна, у 1836 году Лінкальн здаў экзамен на званне адваката. У гэтым жа годзе ў Заканадаўчым сходзе Лінкальну атрымалася дамагчыся пераносу сталіцы штата з Вандэйліі ў Спрынгфілд, куды ён у 1837 годзе і пераехаў. Там разам з Уільямам Батлерам аб’яднаўся ў фірму «Сцюарт і Лінкальн». Малады заканадавец і адвакат хутка набыў аўтарытэт дзякуючы сваім прамоўніцкім здольнасцям і бездакорнай рэпутацыі. Нярэдка адмаўляўся браць ганарары ў незаможных грамадзянаў, якіх ён бараніў у судзе; ездзіў у розныя канцы штата, каб дапамагчы людзям у разборы цяжбаў. Пасля забойства выдаўца абаліцыянісцкай газеты ў 1837 годзе Лінкальн выступіў з першай прынцыповай гаворкай у ліцэі «Маладых людзей» у Спрынгфілдзе, у якой падкрэсліў каштоўнасці дэмакратыі, канстытуцыі і спадчыны «бацькаў-заснавальнікаў».

    Сям’я

    Мэры Тод, жонка Аўраама Лінкальна.

    У 1840 годзе Лінкальн пазнаёміўся з Мэры Тод, дзяўчынай з Кентукі (1818—1882) і 4 лістапада 1842 года яны пажаніліся. Мэры нарадзіла чатырох сыноў, з якіх толькі старэйшы — Роберт Лінкальн пражыў досыць доўга. Эдвард Лінкальн нарадзіўся 10 сакавіка 1846 года і памёр 1 лютага 1850 у Спрынгфілдзе. Уільям Лінкальн нарадзіўся 21 снежня 1850 і памёр 20 лютага 1862 у Вашынгтоне, падчас прэзідэнцтва бацькі. Томас Лінкальн нарадзіўся 4 красавіка 1853, памёр 16 ліпеня 1871 у Чыкага[21][22][23][24].

    Палітычная кар’ера да прэзідэнцтва

    Аўраам Лінкальн у 1857 годзе.

    У 1846 годзе Лінкальн быў абраны членам Палаты прадстаўнікоў Кангрэса у (1847—1849) ад партыі вігаў. У Вашынгтоне, не быўшы асабліва ўплывовай фігурай, ён, аднак, актыўна выступаў супраць дзеянняў прэзідэнта Полка ў амерыкана-мексіканскай вайне, лічачы яе неапраўданай агрэсіяй з боку Злучаных Штатаў. Тым не менш Лінкальн галасаваў за вылучэнне Кангрэсам сродкаў на армію, на матэрыяльнае забеспячэнне салдатаў-інвалідаў, жонак, якія страцілі мужоў, апроч таго, падтрымваў вымогу падаць выбарчыя правы жанчынам. Лінкальн спачуваў абаліцыяністам і быў праціўнікам рабства, але не прызнаваў крайніх мер, выступаў за паступовае вызваленне рабоў, бо цэласць Саюза ставіў вышэй іх волі.

    Непрыманне папулярнай амерыкана-мексіканскай вайны пашкодзіла рэпутацыі Лінкальна ў яго родным штаце, і ён вырашыў адмовіцца ад перавыбрання ў Палату прадстаўнікоў. У 1849 годзе Лінкальна апавясцілі, што ён прызначаны сакратаром тады яшчэ тэрыторыі Арэгон. Прыняцце прапановы азначала б канец кар’еры ў Ілінойсе, таму ён адмовіўся ад прызначэння[25]. Лінкальн адышоў ад палітычнай дзейнасці і ў наступныя гады займаўся юрыдычнай практыкай, стаў адным з вядучых адвакатаў штата, быў юрыскансультам чыгункі «Ілінойс Сэнтрал». На працягу 23 гадоў сваёй юрыдычнай кар’еры Лінкальн браў удзел у 5100 справах (з выняткам незарэгістраваных), разам з партнёрамі выступаў перад Вярхоўным судом штата больш 400 разоў.

    У 1856 годзе ён, як і многія былыя вігі, далучыўся да створанай у 1854 годзе Рэспубліканскай партыі, якая выступала супраць рабаўладання, і ў 1858 годзе быў высунуты кандыдатам на месца ў Сенаце ЗША. На выбарах яго сапернікам быў дэмакрат Стывен Дуглас. Дэбаты паміж Лінкальнам і Дугласам, падчас якіх абмяркоўвалася пытанне пра рабаўладанне, атрымалі шырокую слыннасць (некаторыя звалі гэтыя дэбаты спрэчкай паміж «маленькім гігантам» (С. Дуглас) і «вялікім блазнюком» (А. Лінкальн)). Лінкальн не быў абаліцыяністам, але выступаў супраць рабства па маральных меркаваннях. Ён лічыў рабства няўхільным злом ва ўмовах аграрнай эканомікі Поўдня. Спрабуючы аспрэчыць аргументы Дугласа, які вінаваціў свайго саперніка ў радыкалізме, Лінкальн засвядчаў, што не выступае за падаванне неграм палітычных і грамадзянскіх праў і міжрасавыя шлюбы, бо па яго думцы фізічнае адрозненне паміж белай і чорнай расай і перавага першай ніколі не дазволіць «ім суіснаваць ва ўмовах сацыяльнай і палітычнай роўнасці»[26]. Пытанне пра рабаўладанне, па яго думцы, уваходзіў у кампетэнцыю асобных штатаў і федэральны ўрад не мае канстытуцыйнага права ўмешвацца ў гэту праблему. Разам з тым Лінкальн цвёрда выступаў супраць шырання рабства на новыя тэрыторыі, што падрывала асновы рабаўладання, бо яго экстэнсіўны характар патрабаваў пасоўвання на незасвоеныя землі Захаду. На выбарах перамог Стывен Дуглас, але антырабаўласніцкая прамова Лінкальна «Дом падзелены», у якой ён абгрунтаваў немагчымасць далейшага існавання краіны ў стане «паўрабства і паўволі», шырока пашырылася ў ЗША, стварыўшы яе аўтару рэпутацыю змаганца супраць рабства.

    У кастрычніку 1859 года на поўдні бліснула паўстанне Джона Браўна, які захапіў урадавы арсенал і планаваў пачаць паўстанне рабоў на поўдні. Атрад быў блакаваны войскамі і знішчаны. Лінкальн засудзіў дзеянні Браўна як спробу сілавога рашэння пытання пра рабаўладанне.

    Выбары прэзідэнта і інаўгурацыя

    Выбары

    Кандыдат у прэзідэнты Аўраам Лінкальн, 1860 год.

    Асноўны артыкул: Прэзідэнцкія выбары ў ЗША, 1860 Умераныя пазіцыі ў пытанні пра рабства вызначылі абранне Лінкальна як кампраміснага кандыдата ў прэзідэнты ад Рэспубліканскай партыі на выбарах 1860 года. Паўднёвыя штаты пагражалі ў выпадку перамогі рэспубліканцаў выйсці са складу Саюза. Абедзве партыі, дэмакратычная і рэспубліканская, вялі змаганне за каштоўнасці, якія ўвасаблялі кандыдаты. Асоба Лінкальна асацыявалася ў амерыканцаў з працавітасцю, сумленнасцю, сацыяльнай мабільнасцю. Выхадзец з народа, ён быў чалавекам, які «зрабіў сябе сам». 6 лістапада 1860 года ўдзел у выбарах упершыню перавысіў 80 % насельніцтва. Лінкальну, шмат у чым дзякуючы расколу ў Дэмакратычнай партыі, якая высунула двух кандыдатаў, атрымалася на выбарах апярэдзіць сваіх сапернікаў і стаць прэзідэнтам ЗША і першым ад сваёй новай партыі. Лінкальн перамог на выбарах, галоўным чынам, за кошт падтрымкі Поўначы. У дзевяці паўднёвых штатах імя Лінкальна зусім не значылася на выбарчых бюлетэнях і яму атрымалася выйграць толькі ў 2 акругах з 996.

    Падзел Саюза і інаўгурацыя Лінкальна

    Лінкальн быў праціўнікам шырання рабства, і яго перамога на выбарах яшчэ больш падзяліла амерыканскі народ. Яшчэ да яго інаўгурацыі 7 паўднёвых штатаў па ініцыятыве Паўднёвай Караліны абвясцілі пра сваё выйсце са складу ЗША. Верхні Поўдзень (Дэлавэр, Мэрыленд, Віргінія, Паўночная Караліна, Тэнэсі, Кентукі, Місуры і Арканзас) спачатку адхілілі зварот сепаратыстаў, але неўзабаве далучыліся да мяцяжу. Дзейны прэзідэнт Джэймс Б’юкенен і абраны прэзідэнт Лінкальн адмовіліся прызнаць сэцэсію. У лютым 1861 года канстытуцыйны кангрэс у Мантгомеры (Алабама) абвясціў стварэнне Канфедэратыўных Штатаў Амерыкі, а прэзідэнтам быў абраны Джэферсан Дэвіс, які прыняў прысягу ў гэтым жа месяцы. Сталіцай дзяржавы стаў Рычманд.

    Лінкальн ухіліўся ад магчымых забойцаў у Балтымары і 23 лютага 1861 года ў адмысловым цягніку прыбыў у Вашынгтон. Падчас яго інаўгурацыі 4 сакавіка сталіца была запоўнена войскамі, што забяспечылі парадак. У сваёй прамове Лінкальн сказаў:

    Я лічу, што з пункту гледжання ўніверсальнага права і Канстытуцыі саюз гэтых штатаў вечны. Вечнасць, нават калі яна не выяўлена проста, маецца на ўвазе галоўным чынам законе ўсіх дзяржаўных формаў кіравання. Можна з упэўненасцю сцвярджаць, што ніякая сістэма кіравання як такая ніколі не мела ў сваім Асноўным законе палажэння пра спыненне ўласнага існавання…

    І зноў, калі Злучаныя Штаты з’яўляюцца не сістэмай кіравання ва ўласным сэнсе слова, а асацыяцыяй штатаў, заснаванай проста на дамове, ці можа яна, як дамова, быць мірна скасавана меншай колькасцю бакоў, чым было пры яе стварэнні? Адзін бок — удзельніца дамовы можа парушыць яго, то бок разарваць, але хіба не патрабуецца згоды ўсіх, каб законна скасаваць яго дзеянне? Выходзячы з гэтых агульных прынцыпаў, мы прыходзім да цверджання, што з юрыдычнага пункту погляду Саюз вечны, і гэта пацвярджаецца гісторыяй самага Саюза. …Адсюль вынікае, што ніводзін са штатаў не мае права асабліва па ўласнай ініцыятыве выйсці са Саюза, што прыманыя з гэтай мэтай развязкі і пастановы не маюць юрыдычнай сілы і акты гвалту, дасканалыя ў межах кожнага штата (ці штатаў), скіраваныя супраць Урада Злучаных Штатаў, набываюць у залежнасці ад акалічнасцяў паўстанцкі ці рэвалюцыйны характар[27].

    У сваёй гаворцы Лінкальн таксама заявіў, што ў яго «няма ніякіх намераў проста ці ўскосна ўмешвацца ў функцыянаванне інстытута рабства ў тых штатах, дзе яно існуе»: «Я лічу, што не маю законнага права рабіць гэта, і я не пахілены рабіць гэта». Лінкальн заклікаў да мірнага развязка канфлікту і аднаўлення адзінства Злучаных Штатаў. Аднак, выйсце ўжо было ажыццёўленае і Канфедэрацыя узмоцнена рыхтавалася да ваенных дзеянняў. Пераважная большасць прадстаўнікоў паўднёвых штатаў у Кангрэсе ЗША пакінулі яго і перайшлі на бок Поўдні.

    Пасля ўступу ў пасаду Лінкальн скарыстаўся пратэкцыянісцкай сістэмай раздачы пастоў. Ужо вясной 1861 года 80 % кіраваных дэмакратамі пастоў занялі рэспубліканцы. Пры фармаванні ўрада Лінкальн уключыў у яго сваіх супернікаў: пост Дзяржаўнага сакратара ЗША атрымаў Уільям С’юард, міністра юстыцыі — Эдвард Бэйтс, міністра фінансаў — Салман Чэйз.

    Зноскі

    1. 1 2 Abraham Lincoln // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
    2. 1 2 Abraham Lincoln // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
    3. ↑ https://www.nps.gov/abli/planyourvisit/sinkingspringfarm.htm Праверана 31 ліпеня 2022.
    4. ↑ http://www.abraham-lincoln-history.org/early-life/ Праверана 31 ліпеня 2022.
    5. ↑ http://web.archive.org/web/20210706062354/https://www.fords.org/visit/historic-site/petersen-house/ Праверана 6 жніўня 2021.
    6. 1 2 3 4 5 Lundy D. R. The Peerage Праверана 9 чэрвеня 2021.
    7. ↑ Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek et al. Record #11857308X // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 9 чэрвеня 2021.
    8. ↑ Union List of Artist Names — 2015. Праверана 22 мая 2021.
    9. ↑ Напісанне Аўраам Лінкальн у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т.9. Мн., 1999, С.270
    10. ↑ Ranking Our Presidents Архівавана 11 жніўня 2017.. James Lindgren
    11. ↑ Americans Say Reagan Is the Greatest President. Gallup Inc
    12. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Donald, 1996
    13. 1 2 Pessen, 1984
    14. 1 2 3 White, 2009
    15. ↑ Lamb, 2008
    16. 1 2 Sandburg, 1926
    17. 1 2 3 Карл Сэндберг, 1961
    18. ↑ Сэндберг К. Линкольн / Карл Сэндберг; сокр. пер. с англ. Б. Грибанова и Л. Шеффера. — Москва : Молодая гвардия, 1961. — 700 с стр. 23
    19. ↑ Сэндберг К. Линкольн / Карл Сэндберг; сокр. пер. с англ. Б. Грибанова и Л. Шеффера. — Москва : Молодая гвардия, 1961. — 700 с стр. 28-29
    20. ↑ Сэндберг К. Линкольн / Карл Сэндберг; сокр. пер. с англ. Б. Грибанова и Л. Шеффера. — Москва : Молодая гвардия, 1961. — 700 с, стр. 30
    21. ↑ Cathy Young «Co-opting Lincoln’s sexuality» Boston Globe Jan 31, 2005
    22. ↑ A Review by Gregory M. Lamb at www.powells.com Архівавана 8 студзеня 2007. of «We Are Lincoln Men»: Abraham Lincoln and His Friends D. H. Donald
    23. ↑ Richard Brookhiser Was Lincoln Gay? New York Times Jan 9, 2005
    24. ↑ Michael Burlingame Afterword: The Intimate World of Abraham Lincoln pg 226—238 Free Press 2005 ISBN 0-7432-6639-0
    25. ↑ Сэндберг К. Линкольн / Карл Сэндберг; сокр. пер. с англ. Б. Грибанова и Л. Шеффера. — Москва : Молодая гвардия, 1961. — 700 с, с.83
    26. ↑ Abraham Lincoln — The Writings of Abraham Lincoln V04
    27. ↑ Первая инаугурационная речь Линкольна на сайте «История США в документах»

    Заўвагі

    Літаратура

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (17):
    Памерлі ў Вашынгтоне
    Прэзідэнты ЗША
    Члены Палаты прадстаўнікоў ад штата Ілінойс
    Вікіпедыя:Істотныя артыкулы
    Нарадзіліся ў 1809 годзе
    Члены Палаты прадстаўнікоў ЗША
    Вікіпедыя:Артыкулы з крыніцамі з Вікідадзеных
    Нарадзіліся 12 лютага
    Нарадзіліся ў Кентукі
    Вікіпедыя:Артыкулы са спасылкамі на элементы Вікідадзеных без беларускага подпісу
    Памерлі ў 1865 годзе
    Вікіпедыя:Старонкі з модулем Hatnote з чырвонай спасылкай
    Памерлі 15 красавіка
    Артыкулы са спасылкамі на Вікіцытатнік
    Асобы
    Пахаваныя ў Ілінойсе
    Члены Рэспубліканскай партыі ЗША