wd wp Пошук:
    ⬜

    Антон Марціноўскі

    У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Марціноўскі. Антон Марціноўскі (лац.: Antoni Marcinowski; 10 ліпеня 1781, Радашковічы — 3 студзеня 1855, Вільня; Псеўданімы: Патэлё) — выдавец і публіцыст.

    Біяграфія

    Нарадзіўся ў сям’і ўніяцкага капелана Яна Марціноўскага[1]. Скончыў Мінскую гімназію. У канцы 1807 г.[1] скончыў Віленскі ўніверсітэт. Адзін з арганізатараў Віленскага друкарскага таварыства і літаратурна-грамадскага аб’яднання шрубаўцаў (мянушка Патэла[1]). Рэдактар часопіса шрубаўцаў «Wiadomości brukowe» («Вулічныя навіны»). У 1807 г. адчыніў прыватную друкарню, адкуль выйшла звыш 400 назваў кніг розных галін ведаў. Таксама ўдзельнічаў у складанні зборніка «Збор старажытных грамат гарадоў Вільні, Коўна, Трокаў…».

    Быў сакратаром візітараў школаў на Беларусі і Літве. У 1812 г. — сакратар Камісіі Часовага ўрада ВКЛ. Потым прыватны настаўнік у Вільні. Сакратар Віленскага аддзела Расійскага Біблейскага таварыства (1816). У 1820 г. — вілейскі межавы адвакат[1].

    Член масонскай ложы «Паўночная паходня» ў Мінску, масон 1-й ст. у 1820 годзе[1].

    Адзін з першых, хто цікавіўся ў Польшчы педагагічнымі метадамі Джозефа Ланкастэра і Іагана Песталоці. Перакладаў і пісаў працы па педагогіцы, сельскай гаспадарцы, тэхналогіі. Быў сябрам таварыства падтрымкі бедных вучняў (напісаў яго статут). З 30.02.1818 г. да канца 1839 г. друкаваў і рэдагаваў газету «Kurier Litowski», якая з 1831 г. набыла характар афіцыйны (з 1840 г. змяніла назву на «Kurier Wileński»). У 1818—1830 г. Марціноўскі рэдагаваў і друкаваў «Dziennik Wileński». У яго друкарні апублікаваны «Статут ВКЛ» (1819), «Байкі і расказы» І. Красіцкага (1820), «Паэзія» Ф. Д. Князьніна (1820 г.). Яго накладам (грашыма) і друкам выходзілі універсальныя падручнікі (напрыклад, табліцы для навучання па метаду Ланкастэра), літаратурныя творы, папулярныя сельскагаспадарчыя кніжкі, навучальныя працы І. Даніловіча, Т. Корбута і інш. Надзвычай працавіты, дзейны, прадпрымальніцкі. Добра ведаў гісторыю свайго краю, меў уплыў на розныя справы дабрачыннасці (ахвяраваў, напрыклад, 14,21 злотых на будаўніцтва кракаўскага помніка Касцюшку) і навуковыя, апякаў здольную моладзь. 15 красавіка 1824, пад час следства над філаматамі і філарэтамі, узяў на паручыцельства Э. Асташэўскага, а пазней А. Дудзіна. Марціноўскі стаў узорам новага тыпу патрыёта Беларусі (будучы палякам, любіць Беларусь, а будучы беларусам, любіць Польшчу)[1].

    Магіла Антона Марціноўскага на могілках Роса, 2022 г.

    У канцы жыцця страціў зрок. Пахаваны на могілках Роса ў Вільні[1].

    Творы

    Аўтар твора антыпрыгонніцкай сатыры «Машына для біцця хлопаў» (на польскай мове), надрукаванай у 1817 годзе ў «Wiadomości brukowe» № 8 без пазнакі аўтарства[2]; пакінуў у рукапісу «Успаміны» і працу «Думкі пра збіранне матэрыялаў і напісання гісторыі касцёлаў і кляштараў» (на полскай мове)[1].

    Сям’я

    Меў сына Дамініка (памёр у 1856 г.)[1].

    Зноскі

    1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Швед, В. В. Марцыноўскі Антоні Янавіч // Масоны і ложы на землях Беларусі (канец XVIII — першая чвэрць XIX ст.) : біябібліягр. слоўн.. — Гродна: ГрДУ, 2007. — 275 с. — ISBN 978-985-417-866-0.
    2. ↑ Machina do bicia chłopów // Wiadomości brukowe. 1817. № 8 (27 stycznia).

    Літаратура

    Тэмы гэтай старонкі (23):
    Вікіпедыя:Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Вікіпедыя:Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без нумароў старонак
    Нарадзіліся 10 ліпеня
    Пахаваныя на могілках Роса
    Члены масонскай ложы «Паўночная паходня»
    Нарадзіліся ў 1781 годзе
    Памерлі ў 1855 годзе
    Памерлі 3 студзеня
    Вікіпедыя:Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без назвы артыкула
    Вікіпедыя:Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без аўтара
    Нарадзіліся ў Радашковічах
    Выпускнікі Мінскай губернскай гімназіі
    Выдаўцы Беларусі
    Выпускнікі Віленскага ўніверсітэта
    Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без назвы артыкула
    Шубраўцы
    Артыкулы пра асоб без партрэтаў
    Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без аўтара
    Вікіпедыя:Спасылкі на Энцыклапедыю гісторыі Беларусі без нумароў старонак
    Масоны Беларусі
    Памерлі ў Вільнюсе
    Публіцысты Беларусі
    Асобы