wd wp Пошук: ⬜

DOS

DOS (англ.: Disk Operating System — дыскавая аперацыйная сістэма) — сямейства аперацыйных сістэм для персанальных камп’ютараў. Арыентавана на ўжыванне дыскавых назапашвальнікаў, такіх як цвёрды дыск і дыскета.

Існавалі аперацыйныя сістэмы з такой назвай для вялікіх ЭВМ вытворчасці IBM і іх клонаў у 1960—1980-х гадах.

DOS для IBM PC-сумяшчальных камп’ютараў

DOS з’яўляецца адназадачнай аперацыйнай сістэмай. Пасля запуску кіраванне перадаеццапрыкладной праграме, якая атрымоўвае ў сваё распараджэнне ўсе рэсурсы камп’ютара і можа ажыццяўляць увод/вывад з дапамогай як функцый аперацыйнай сістэмы, так і функцый базавай сістэмы увода/вывада (BIOS), а таксама працаваць з прыладамі наўпрост.

DOS мае кансольную сістэму увода/вывада і падтрымлівае тры стандартных струменя: stdin, stdout і stderr.

DOS — 16-бiтная аперацыйная сістэма, якая працуе ў рэальным рэжыме, таму для пашырэння магчымасцей і пераадолення абмежаванняў рэальнага рэжыму былі створаны так званыя пашыральнікі DOS. Яны запускаюць праграмы ў абароненым 32-бiтным рэжыме і эмулююць зыходныя сэрвісы аперацыйнай сістэмы. Звычайна яны падтрымліваюць стандарт DOS Protected Mode Interface (DPMI). Самы вядомы і шырока ўжываны (у камп’ютарных гульнях) пашыральнік — DOS/4GW.

Існуе некалькі галін DOS для ПК. Усе яны падобны па наборах каманд і базавай функцыянальнасцi, але адрозніваюцца прадукцыйнасцю, стабільнасцю работы і дадатковымі функцыямі.

• АДОС — савецкі клон для ПК Искра-1030.
• Альфа-ДОС — савецкі клон для ПК ЕС-1840.
• ЯНУС — савецкі клон для для ПК ЕС-1840.
• DR-DOS (Novell DOS, Caldera DR-DOS, OpenDOS) — выдадзена Digital Research у 1991 годзе, перакуплена кампаніяй Novell у 1993 годзе, потым кампаніяй Caldera.
• FreeDOS — выдадзена ў 1994 годзе. Вольная DOS, пачаткова мела назву PD-DOS.
• FreeDOS-32 — вольная 32-бiтная DOS. Не патрабуе пашыральнікаў для запуску 32-бiтных праграм. Плануецца збавіцца і ад іншых абмежаванняў DOS (падтрымка іншых файлавых сістэм, шматзначнасць і інш.).
• LZ-DOS — рэпак MS-DOS 7.1 — з ядра сістэмы выдалены малюнак з вітаннем Windows, файлы IO.SYS i COMMAND.COM сціснуты. Дададзена магчымасць запуску Windows 3.1. У цэлым, сістэма зроблена больш сумяшчальнай і аптымізавана так, каб займаць мінімальны аб’ём дыскавай прасторы.[1]
• MS-DOS — выдадзена кампаніяй Microsoft у 1981 годзе.
• Paragon DOS Pro (першапачатковая назва — PT$-DOS). Галіна PTS-DOS, выдадзеная кампаніяй Paragon Software пасля таго, як яе заснавальнікі, уключаючы вядучага распрацоўшчыка PTS-DOS, зышлі з ФизТехСофт, заснаваўшы ўласную кампанію. Апошнія версіі гэтай галіны змяшчаюць падтрымку FAT32.
• PC DOS — выдадзена кампаніяй IBM у 1981 годзе.
• PTS-DOS — выдадзена кампаніяй Физтех-софт у 1991 годзе ці раней.
• QDOS (Quick and Dirty Operating System) — клон CP/M, створаны ў 1980 года Тымам Патэрсанам (Tim Paterson) з Seattle Computer Products (SCP) для новых працэсараў Intel 808x, быў куплены Microsoft за 50 тыс. долараў і стаў MS-DOS/PC-DOS.
• ROM-DOS[2] — АС ад Datalight для ўбудаваных сістэм.

Дыстрыбутывы DOS

З’яўленне FreeDOS, а таксама развіццё вольнага праграмнага забеспячэння і асабліва DJGPP, выклікала з’яўленне поўнасцю вольнага дыстрыбутыва DOS GNU/DOS. У яго склад уваходзяць папулярныя GNU-праграмы, такія як vim (тэкставы рэдактар), Arachne (вэб-браўзер, паштовы кліент і файлавы менеджар), OpenGEM (графічны карыстальніцкі інтэрфейс), разнастайныя сродкі распрацоўкі праграмнага забеспячэння для DOS. Яго аб’ём складае больш 70 Мб бінарных праграм, а таксама больш 200 Мб бінарных праграм і іх крынічных кодаў. GNU/DOS можа спатрэбіцца карыстальнікам старых камп’ютараў, жадаючым карыстацца самымі сучаснымі версіямі праграм, а таксама распрацоўшчыкам, якім неабходна поўнае кіраванне абсталяваннем камп’ютара.

Эмулятары DOS для ПК

• DOSBox
• DOSEMU (з падтрымкай віртуалізацыі)

DOS для іншых платформ

• ANDOS, MK-DOS, CSI-DOS — АС для БК-0010, PDP-11 (падрабязней: Аперацыйныя сістэмы БК-0010/11).
• MSX-DOS — для камп’ютараў MSX.
• Atari TOS — Atari.
• Apple DOS — Apple II.
• C-DOS, TR-DOS, iS-DOS — ZX Spectrum.
• DOS 360 — IBM/360.
• DOS ES — серыя ES.
• Спрайт-ОС — камп’ютары «Агат»

Гл. таксама

• Спіс каманд DOS

Зноскі

1. ↑ Афіцыйны сайт LZ-DOS v7.1 Архівавана 2 сакавіка 2010.
2. ↑ http://www.datalight.com/products/romdos/ Архівавана 6 студзеня 2010.

Спасылкі

• Агляд каманд і драйвераў MS-DOS 6.2 — разгорнуты артыкул на CIT-Forum

• DOS у DMOZ

Тэмы гэтай старонкі (1):
Катэгорыя·DOS