wd wp Пошук:

Чыгуначны транспарт у Казахстане

Казахстан мае разгалінаваную чыгуначную сетку агульнай працягласцю каля 15341 кіламетраў (2013 г.)[1]; 6 тысяч двухкалейныя лініі і каля 5 тысяч — электрыфікаваныя. Разгорнутая даўжыня галоўных пуцей — 18,8 тыс. км, станцыйных і спецыяльных пуцей — 6,7 тыс. км. Значэнне чыгуначнага транспарта ў Казахстане вельмі вялікае. Больш 68% усяго грузаабароту і звыш 57% пасажыразвароту краіны прыпадае на чыгунку. У чыгуначнай галіне на 2013 год былі заняты больш 160 тысяч чалавек, што складала амаль 1 % насельніцтва Казахстана (16 911 911 на 2013 год)[2].

Гісторыя

Гісторыя будаўніцтва чыгункі Казахстана

Дарэвалюцыйны перыяд

Упершыню чыгунка прайшла па тэрыторыі сучаснага Казахстана ў 1893—1894 годзе. Гэта была вузкакалейная (1000 мм) чыгуначная лінія Пакроўская СлабадаУральск[3] працягласцю 369 км, з якіх 113 км праляглі ў Казахстане. Апроч таго, 190 км Транссіба таксама прайшлі праз Казахстан у раёне горада Петрапаўлаўск.

Годам заснавання чыгуначнага транспарта ў Казахстане лічыцца 1904 год, калі пачалося будаўніцтва Арэнбург-Ташкенцкай чыгункі працягласцю 1668 км. Гэта магістраль была ўведзена ў эксплуатацыю ў 1905—1906 гадах, злучыўшы еўрапейскую Расію з Сярэдняй Азіяй. Уздоўж чыгуначнай лініі выраслі гарады і прамысловыя цэнтры: Акцюбінск, Новаказалінск, Туркестан, Кызыларда, Аральск і іншыя.

У 1914—1924 гадах пабудавана Сямірэчанская чыгунка Арысь-Пішпек — частка будучыні Турксіба, у 1915 годзе — магістраль ЧалябінскТроіцкКустанай. Па казахстанскай зямлі праляглі 122 км пабудаванай у 1915—1917 гадах Алтайскай чыгункі (Новасібірск-Сяміпалацінск). Апроч гэтага, на паўночным усходзе Казахстана да 1918 г. функцыянавала 117-кіламятровая Ускрэсенская дарога нармальнай шырыні Экібастуз-Ускрэсенская прыстань (Ярмак, цяпер Аксу), а ў цэнтральным Казахстане 40-кіламятровая вузкакалейная дарога Караганда — Спаскі завод і 120-кіламетровая Байканурскія вугальныя капальні — Карсакпай.

Савецкі перыяд

Агульная працягласць чыгункі на тэрыторыі Казахстана да 1918 года дасягнула 2 575 км. Першую чыгуначную лінію ў савецкі перыяд пабудавалі ў 1920—1922 гадах ад Петрапаўлаўска да Какчэтаў. У 1924 годзе была пабудавана чыгуначная лінія Кулунда — Паўладар. Для развіцця нафтапромыслаў Эмбы ў 1926 годзе была пабудавана вузкакалейная чыгунка Гур’еў — Досер.

Эпахальнай падзеяй стала будаўніцтва Туркестана-Сібірскай магістралі працягласцю 1444 км, якое доўжылася ў 1927—1930 гадах. Яна звязала Казахстан з Сібір‘ю і спрыяла эканамічнаму развіцця рэспублікі і засваенню многіх пустэльных земляў.

У 1930-я гады былі таксама пабудаваны лініі: КарагандаБалхаш (490 км) (цэнтральны Казахстан), ЧымкентЛенгер (поўдзень Казахстана), Локаць-Абарона (235 км) (казахстанскі Алтай), потым працягнутая да Ленінагорска і Зыранаўска.

У 1936—1939 гады пракладзена лінія, якой Казахстан злучыўся з Цэнтральнай Расіяй, — УральскІлек з выхадам на Саратаў.

У гады Вялікай Айчыннай вайны працягвалася будаванне стратэгічна важных чыгуначных магістраляў: магістраль Гур’еў — Кандагач-Орск (1936—1944), якая звязала нафтапромыслы Эмбы з Уралам і палепшыла зносіны паміж шэрагам рэгіёнаў РСФСР; лінія Акмолінск-Карталы (1939—1943), забяспечылая, у прыватнасці, эфектыўную дастаўку вугалю Караганды на Паўднёвы Урал; лініі Коксу-Цекелі-Талдыкарган і Атосу-Каражал. Працягласць казахстанскіх сталёвых магістралей дасягнула 10 тысяч км. Перыяд Вялікай Айчыннай вайны адзначаны і стварэннем на чыгунках Казахстана вытворчай базы па рамонце рухомага састава і пуцявой гаспадаркі.

Зноскі

  1. Основные показатели железнодорожного транспорта за 2003—2013 годы
  2. Четверть всех работников железнодорожной отрасли Казахстана составляет молодежь
  3. Обзор истории железных дорог Казахстана

Спасылкі

Тэмы гэтай старонкі (1):
Катэгорыя·Транспарт у Азіі