wd wp Пошук:

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы

«Тлумача́льны сло́ўнік белару́скай мо́вы» (ТСБМ) — першы слоўнік у гісторыі беларускай лексікаграфіі. Створаны ў Інстытуце мовазнаўства АН БССР пад агульнай рэдакцыяй К. Атраховіча. Выдадзены ў 5 тамах у 1977—1984 гадах выдавецтвам «Беларуская Энцыклапедыя»[1].

Змест

Слоўнік тлумачыць значэнні слоў і фразеалагічных зваротаў, вызначае іх унармаванае ўжыванне, вымаўленне і напісанне. Асноўныя задачы — адлюстраванне лексіка-семантычнага стану беларускай літаратурнай мовы ад пачатку ХХ стагоддзя да 1970-х гадоў, садзейнічаць далейшай нармалізацыі беларускай мовы і павышэнню маўленчай культуры беларускага народа, служыць крыніцай для даследчыкаў пры вывучэнні лексічных сродкаў блізкіх па паходжанні моў. У слоўніку змешчана больш за 105 тысяч слоў, фразеалагічных і тэрміналагічных выразаў. Лексічны матэрыял падаецца ў алфавітным парадку[1]. Уключаны навуковыя тэрміны, якія ўжываюцца ў школьных падручніках, у навукова-папулярных выданнях і перыядычным друку; агульнаўжывальная лексіка і фразеалогія, што выкарыстоўваецца ва ўсіх жанрах і стылях беларускай мовы; новыя словы, засвоеныя шырокім колам грамадскасці; іншамоўныя словы, архаізмы і гістарызмы і іншае[2]. Кожнае слова мае граматычную, стылістычную і акцэнталагічную характарыстыкі, цытаты з мастацкай, навуковай і публіцыстычнай літаратуры. Да слоў іншамоўнага паходжання даюцца этымалагічныя даведкі. Не мае ўстарэлых і вузкадыялектных слоў, індывідуальных неалагізмаў, складаных прыметнікаў, якія пішуцца праз злучок, прыслоўяў з прыстаўкай «па-», літарных абрэвіятур[1].

Бібліяграфія

Зноскі

  1. 1 2 3 М. Р. Суднік. «Тлумачальны слоўнік беларускай мовы» // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 15: Следавікі — Трыо. — С. 477.
  2. Дзмітрый Дзятко. Сучасная беларуская лексікаграфія: лексемныя тлумачальныя слоўнікі // Роднае слова. — 2018. — № 1. — С. 41.

Літаратура

Спасылкі

Тэмы гэтай старонкі (8):
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без нумароў старонак
Катэгорыя·Кніжныя серыі
Катэгорыя·Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі
Катэгорыя·Тлумачальныя слоўнікі
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без назвы артыкула
Катэгорыя·Слоўнікі беларускай мовы
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без аўтара