Гэта старонка — інфармацыйны спіс.
Но́белеўская прэ́мія па літарату́ры (шведск.: Nobelpriset i litteratur) — прэстыжная ўзнагарода за дасягненні ў галіне літаратуры, якая штогод прысуджаецца Шведскай каралеўскай акадэміяй навук у Стакгольме. Адна з пяці Нобелеўскіх прэмій, заснаваных у 1895 годзе паводле запавету шведскага хіміка Альфрэда Нобеля, які памёр у 1896 годзе. Гэтыя прэміі прысуджаюцца за выдатныя заслугі ў галінах хіміі, фізікі, літаратуры, міру і фізіялогіі або медыцыны.
Нобелеўская прэмія па літаратуры прысуджаецца штогод з 1901 года. Па стане на 2021 год прэмія была прысуджана 118 лаўрэатам, з іх 16 — жанчыны. Усяго 8 разоў узнагароджанне не праводзілася: у 1914, 1918, 1935, 1940—1943 гадах, 2018 (уручана ў 2019)[1]. Першым лаўрэатам у 1901 годзе стаў французскі паэт і эсэіст Сюлі-Прудом. За ўсе гады існавання прэміі ўсяго 4 разы яна ўручалася адначасова двум лаўрэатам: у 1904, 1917, 1966 і 1974 гадах. На думку сталага сакратара Шведскай акадэміі Петэра Энглунда, гэта абумоўлена прыродай літаратуры — у адрозненне ад навукі ці сумежных галін, дзе можна працаваць разам[1].
Паводле статута Нобелеўскага фонду, высоўваць кандыдатаў на прэмію па літаратуры могуць наступныя асобы[2]:
Ацэнку заяў і адбор кандыдатаў робіць Нобелеўскі камітэт па літаратуры. З іх ліку Шведская акадэмія абірае лаўрэатаў[2].
1901—1910 • 1911—1920 • 1921—1930 • 1931—1940 • 1941—1950 • 1951—1960 • 1961—1970 • 1971—1980 • 1981—1990 • 1991—2000 • 2001—2010 • 2011—2020 • 2021—…
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1901 | ![]() |
![]() |
|
[3] |
1902 | ![]() |
![]() |
|
[4] |
1903 | ![]() |
![]() |
|
[5] |
1904 | ![]() |
![]() (1/2 прэміі) |
|
[6] |
![]() |
![]() (1/2 прэміі) |
| ||
1905 | ![]() |
![]() |
|
[7] |
1906 | ![]() |
![]() |
|
[8] |
1907 | ![]() |
![]() |
|
[9] |
1908 | ![]() |
![]() |
|
[10] |
1909 | ![]() |
![]() |
|
[11] |
1910 | ![]() |
![]() |
|
[12] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1911 | ![]() |
![]() |
|
[13] |
1912 | ![]() |
![]() |
|
[14] |
1913 | ![]() |
![]() |
|
[15] |
1914 | Прэмія не прысуджалася | Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі | [16] | |
1915 | ![]() |
![]() |
|
[17] |
1916 | ![]() |
![]() |
|
[18] |
1917 | ![]() |
![]() (1/2 прэміі) |
|
[19] |
![]() |
![]() (1/2 прэміі) |
| ||
1918 | Прэмія не прысуджалася | Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі | [20] | |
1919 | ![]() |
![]() |
|
[21] |
1920 | ![]() |
![]() |
|
[22] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1921 | ![]() |
![]() |
|
[23] |
1922 | ![]() |
![]() |
|
[24] |
1923 | ![]() |
![]() |
|
[25] |
1924 | ![]() |
![]() |
|
[26] |
1925 | ![]() |
![]() |
|
[27] |
1926 | ![]() |
![]() |
|
[28] |
1927 | ![]() |
![]() |
|
[29] |
1928 | ![]() |
![]() |
|
[30] |
1929 | ![]() |
![]() |
|
[31] |
1930 | ![]() |
![]() |
|
[32] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1931 | ![]() |
![]() |
|
[33] |
1932 | ![]() |
![]() |
|
[34] |
1933 | ![]() |
Іван Бунін (нарадзіўся ў Расійскай імперыі) |
|
[35] |
1934 | ![]() |
![]() |
|
[36] |
1935 | Прэмія не прысуджалася | Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі (2/3) і Нобелеўскі фонд (1/3) | [37] | |
1936 | ![]() |
![]() |
|
[38] |
1937 | ![]() |
![]() |
|
[39] |
1938 | ![]() |
![]() |
|
[40] |
1939 | ![]() |
![]() |
|
[41] |
1940 | Прэмія не прысуджалася | Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі (2/3) і Нобелеўскі фонд (1/3) | [42] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1941 | Прэмія не прысуджалася | Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі (2/3) і Нобелеўскі фонд (1/3) | [43] | |
1942 | [44] | |||
1943 | [45] | |||
1944 | ![]() |
![]() |
|
[46] |
1945 | ![]() |
![]() |
|
[47] |
1946 | ![]() |
![]() |
|
[48] |
1947 | ![]() |
![]() |
|
[49] |
1948 | ![]() |
![]() |
|
[50] |
1949 | ![]() |
![]() |
|
[51] |
1950 | ![]() |
![]() |
|
[52] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1951 | ![]() |
![]() |
|
[53] |
1952 | ![]() |
![]() |
|
[54] |
1953 | ![]() |
![]() |
|
[55] |
1954 | ![]() |
![]() |
|
[56] |
1955 | ![]() |
![]() |
|
[57] |
1956 | ![]() |
|
[58] | |
1957 | ![]() |
![]() |
|
[59] |
1958 | ![]() |
![]() |
|
[60] |
1959 | ![]() |
![]() |
|
[61] |
1960 | ![]() |
![]() |
|
[62] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1961 | ![]() |
![]() |
|
[63] |
1962 | ![]() |
![]() |
|
[64] |
1963 | ![]() |
![]() |
|
[65] |
1964 | ![]() |
![]() |
|
[66] |
1965 | ![]() |
![]() |
|
[67] |
1966 | ![]() |
![]() (1/2 прэміі) |
|
[68] |
![]() |
![]() (1/2 прэміі) |
| ||
1967 | ![]() |
![]() |
|
[69] |
1968 | ![]() |
![]() |
|
[70] |
1969 | ![]() |
![]() |
|
[71] |
1970 | ![]() |
![]() |
|
[72] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1971 | ![]() |
![]() |
|
[73] |
1972 | ![]() |
![]() |
|
[74] |
1973 | ![]() |
![]() |
|
[75] |
1974 | ![]() (1/2 прэміі) |
|
[76] | |
![]() |
![]() (1/2 прэміі) |
| ||
1975 | ![]() |
![]() |
|
[77] |
1976 | ![]() |
![]() |
|
[78] |
1977 | ![]() |
![]() |
|
[79] |
1978 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[80] |
1979 | ![]() |
![]() |
|
[81] |
1980 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[82] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1981 | ![]() |
![]() |
|
[83] |
1982 | ![]() |
![]() |
|
[84] |
1983 | ![]() |
![]() |
|
[85] |
1984 | ![]() |
![]() |
|
[86] |
1985 | ![]() |
![]() |
|
[87] |
1986 | ![]() |
![]() |
|
[88] |
1987 | ![]() |
![]() |
|
[89] |
1988 | ![]() |
![]() |
|
[90] |
1989 | ![]() |
![]() |
|
[91] |
1990 | ![]() |
![]() |
|
[92] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
1991 | ![]() |
|
[93] | |
1992 | ![]() |
![]() |
|
[94] |
1993 | ![]() |
![]() |
|
[95] |
1994 | ![]() |
![]() |
|
[96] |
1995 | ![]() |
![]() |
|
[97] |
1996 | ![]() |
![]() |
|
[98] |
1997 | ![]() |
![]() |
|
[99] |
1998 | ![]() |
![]() |
|
[100] |
1999 | ![]() |
![]() |
|
[101] |
2000 | ![]() |
![]() |
|
[102] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
2001 | ![]() |
![]() |
|
[103] |
2002 | ![]() |
![]() |
|
[104] |
2003 | ![]() |
|
[105] | |
2004 | ![]() |
![]() |
|
[106] |
2005 | ![]() |
![]() |
|
[107] |
2006 | ![]() |
![]() |
|
[108] |
2007 | ![]() |
![]() |
|
[109] |
2008 | ![]() |
![]() ![]() |
|
[110] |
2009 | ![]() |
![]() |
|
[111] |
2010 | ![]() |
![]() |
|
[112] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
2011 | ![]() |
![]() |
|
[113] |
2012 | ![]() |
![]() |
|
[114] |
2013 | ![]() |
![]() |
|
[115] |
2014 | ![]() |
![]() |
|
[116] |
2015 | ![]() |
![]() |
|
[117] |
2016 | ![]() |
![]() |
|
[118] |
2017 | ![]() |
|
[119] | |
2018 | ![]() |
![]() |
|
[120] |
2019 | ![]() |
![]() |
|
[121] |
2020 | ![]() |
![]() |
|
[122] |
Год | Партрэт | Краіна, лаўрэат | Абгрунтаванне ўзнагароды | # |
---|---|---|---|---|
2021 | ![]() |
![]() |
|
[123] |
2022 | ![]() |
![]() |
|
[124] |
![]() |
Спіс лаўрэатаў Нобелеўскай прэміі па літаратуры на Вікісховішчы |
---|
Гэты спіс уваходзіць у лік выдатных спісаў беларускамоўнага раздзела Вікіпедыі. |