Куманіка (Rubus suberectus) — від паўкустоў сямейства ружавыя (Rosaceae).
Ажына неская[3], ажына, дуброўка[4][5], ажэўні, жавіны, чорныя маліны[6][7], жавіна, жавіннік[8][9], ажавіна, ажэвіны[10].
Плады і лісце |
З’яўляецца блізкім відам ажыне (Rubus caesius), ад якой адрозніваецца пераважна граністымі (у ажыны цыліндрычныя) парасткамі першага года, наяўнасцю прамастаячых, толькі на верхавіне паніклых, парасткаў, чырванавата-чорных пладоў без шызага налёту, адсутнасцю бялёсага налёту на сцяблах[11].
Лістападны паўкуст вышынёй да 1-3[12] метраў, які ўтварае каранёвыя парасткі — стромкія, толькі на верхавіне апускаюцца, вуглавата-рабрыстыя з рэдкімі, амаль прамымі чорна-пурпурнымі шыпамі больш-менш аднолькавай даўжыні.
Лісце складанае, чаргаванае[13], на маладых парастках пяціпальцае, ніжнія лісты часам трайчастыя (часам лісточкаў сем-восем[12]), з нераўнамерна-востразубчатымі бакамі. Лісточкі тонкія, зверху звычайна голыя, знізу кароткаваласістыя па жылках, ніжняя паверхня лісточка больш светлая.
Пладушчыя галінкі кароткія, размешчаны гарызантальна, маюць рэдкія шыпікі і тройчатае лісце.
Кветкі досыць буйныя, дыяметрам каля 2 см, з зялёнымі чашалісцікамі і белымі пялёсткамі, сабраны па 5-12 штук у шчыткападобныя-мяцельчатыя суквецці на канцах пладушчых парасткаў па рэбрах[14], пялёсткаў пяць[13].
Плод — невялікая[12] голая, бліскучая, цёмна-малінавая ці чырванавата-чорная[12], часам амаль чорная, шматкасцянка. Костачка маленькая, трохвугольная[14].
Куманіка сустракаецца ў лясах, на ўзлесках, па берагах рэк і на ўскраінах балот у Сярэдняй і Атлантычнай Еўропе, Скандынавіі[15]. Від апісаны з Англіі[16].
У Беларусі сустракаецца паўсюдна[14]. Расце на паніжаных месцах у хваёвых лясах, у хмызняках, на ўзлесках і па берагах рэк[14].
Цвіце ў чэрвені-ліпені, спее ў жніўні[14].
Плады куманікі ядомыя, але ў культуры гэта расліна вырошчваецца рэдка[17]. Падчас цвіцення дае меданосным пчолам шмат нектару. Мёд светлы, празрысты, з лёгкім водарам[18].
З пладоў робяць варэнне, джэм[14].