wd wp Пошук:
    ⬜

    Жудасная даліна

    У эстэтыцы, жудасная даліна з’яўляецца гіпатэтычнай залежнасцю паміж ступенню падабенства аб’екта да чалавека і эмацыйнай рэакцыю на такі аб’ект. Канцэпцыя жудаснай даліны прапануе, што чалавекападобныя аб’екты, якія выглядаюць амаль, але не зусім, як сапраўдныя чалавечыя істоты выклікаюць невытлумачальнае пачуццё жудасці і агіды ў назіральніках.[1] Даліна пазначае правал прывабнасці копіі для чалавека на графіку, які звычайна расце з павышэннем падабенства чалавеку.[2]

    Прыклады, сярод іншых, можна знайсці ў робататэхніцы, камп’ютарнай 3D-анімацыі, і рэалістычных ляльках. З павелічэннем распаўсюджання віртуальнай рэальнасці, дапоўненай рэальнасці і фотарэалістычнай камп’ютарнай анімацыі, тэрмін «даліна» быў ужыты у папулярнай прэсе ў дачыненні да стварэнняў, праўдабадабенства якіх набліжаецца да неадрознасці ад рэальнасці. Гіпотэза жудаснай даліны прадказвае, што аб’ект, які выглядае амаль як чалавек, рызыкуе выклікаць пачуцці холаду і жаху ў гледачоў.[3]

    Этымалогія

    Канцэпцыя была названа прафесарам робататэхнікі Масахіро Моры як «不気味の谷現象» у 1970.[4] У 1978 годзе тэрмін быў перакладзены на англійскую як «uncanny valley» (жудасная даліна) ў кнізе Джэйс Рэйчард «Robots: Fact, Fiction, and Prediction».[5] Такі пераклад быў непераднамеранай спасылкай на канцэпцыю Эрнста Джэнтша аб жудасным[6], якая была ўведзена ў яго эсэ 1906 года[7][8][9] і распрацавана З.Фрэйдам у 1919 ў эсэ пад назвай «Жудаснае» («Das Unheimliche»)[10]

    Гіпотэза

    Зыходная гіпотэза Моры сцвярджае, што пакуль аблічча робата робіцца больш чалавечым, эмацыйны водгук у некаторых назіральнікаў становіцца ўсё больш пазітыўным і чулым, пакуль не дасягне кропкі, за якой рэакцыя хутка пераўтвараецца на моцную агіду. Аднак, калі знешні выгляд робата працягвае страчваць адрозненні ад чалавека, эмацыйны водгук зноў змяняецца на станоўчы і набліжаецца да ўзроўню эмпатыі да чалавека.[11]

    Гэтая вобласць агіднага адказу выкліканая робатам з якасцямі аблічча і руха паміж «зусім НЕ чалавек» і «зусім ЯК чалавек» з’яўляецца жахлівай далінай. Назва адлюстроўвае ідэю аб тым, што робат, які выглядае амаль як чалавек, здаецца занадта «дзіўным» для некаторых людзей, выклікае пачуццё жудасці, і, такім чынам, не можа выклікаць эмпатычнага адказу, неабходнага для прадуктыўнага ўзаемадзеяння паміж чалавекам і робатам.[11]

    Тэарэтычнае абгрунтаванне

    Быў прапанаваны шэраг тэорый для тлумачэння кагнітыўнага механізму, які ляжыць у аснове феномена:

    Даследаванні

    Шэраг даследаванняў эксперыментальна вывучаў, ці існуюць эфекты жудаснай даліны для статычных малюнкаў твару робата. Mathur MB & Reichling DB[26] выкарыстоўвалі два наборы картак, якія ахопліваюць дыяпазон ад вельмі механічнага да вельмі чалавечага тыпу: спачатку 80 незалежна абраных выяў твараў робата знойдзеныя ў Інтэрнэце, а потым твары людзей. Яны папрасілі падыспытных яўна ацаніць прывабнасць кожнага твару. Для вымярэння даверу да кожнага твару, падыспытныя згулялі ў інвестыцыйную гульню ў адзін раўнд, каб ўскосна вымераць, якімі грошамі яны гатовы «паставіць» на надзейнасць робата. Абодва наборы картак паказаў моцную жудасную сілу даліны на яўны рэйтынг прывабнасці і больш кантэкстна-залежную жудасную даліну на няяўным рэйтынг даверу. Іх аналіз прапанаванаў механізму жудаснай даліны, як блытаніну ўспрымання мяжы катэгорый, але высветлена, што хоць блытаніна адбываецца ў жудаснай даліне, але потым не ўплывае на сацыяльныя і эмацыйныя рэакцыі.

    Адно даследаванне, праведзенае ў 2009 годзе разглядала эвалюцыйны механізм антыпатыі, звязаны з жудаснай далінай. Групе з пяці малпаў былі паказаны тры малюнка: два розныя твары 3D малпаў (рэалістычны, нерэалістычны) і рэальны малюнак твару малпы. Напрамак погляду вачэй быў выкарыстаны ў якасці паказальніка прывабнасці або антыпатыі. На рэалістычны 3D твар малпы глядзелі менш, чым на рэальную фатаграфію або нерэалістычны 3D твар, гэта было вытлумачана як прыкмета таго, што малпы знайшлі рэалістычны 3D твар агідным або палічылі іншыя два малюнкі больш прывабнымі. Як і варта было чакаць ад жудаснай даліны, пабольшаны рэалізм можа прывесці да зніжэння станоўчай рэакцый, і гэта даследаванне паказала, што ні спецыфічныя кагнітыўныя працэсы чалавека, ні чалавечая культура не тлумачаць жудасную даліну. Іншымі словамі, можна сказаць, што такая рэакцыя антыпатыі мае эвалюцыйнае паходжанне.

    У 2011 годзе даследчыкі з Каліфарнійскага ўніверсітэта ў Сан-Дыега і Каліфарнійскага інстытута тэлекамунікацый і інфармацыйных тэхналогій вымералі актыўнасць мозгу чалавека, звязаную з жудаснай далінай.[37][38] У адным даследаванні з дапамогай фМРТ(руск.) бел., група вучоных кагнітывістыкі і робататэхнікі выявілі вялікія адметнасці ў адказах мозгу на жудасных робатаў у цемянной долі(руск.) бел., па абодва бакі мозгу, асабліва ў тых абласцях, якія злучаюць частку візуальнай кары галаўнога мозгу, якая апрацоўвае цялесны рух з часткай маторнай кары, якая, як лічыцца, утрымлівае люстраныя нейроны. Даследчыкі кажуць, што яны бачылі, у сутнасці, сведчанне неадпаведнасці або канфлікту ўспрымання.[19] Мозг «засвяціўся», калі чалавека-падобнае аблічча андроіда і яго рабатызаваны рух «не супадалі». Айше Пінар Сайгун (Ayşe Pınar Saygın), дацэнт з UCSD, кажа: «Мозг здаецца, не наладжаны асобна на біялагічны выгляд і рух. Здаецца, ён чакае, што выгляд і рух павінны супадаць.[39][40][41]

    Тынвел (Tinwell) ды інш. даследавалі ўспрыманне гледачом мімікі і маўлення, эфект жудаснай даліны для рэалістычных, чалавека-падобных персанажаў, прызначаных для відэагульняў і кіно.[42] Таксама Тынвелам ды інш. (2010) вядзецца разгляд таго, як гэты жах можа быць выкарыстаны для антыпатычных персанажаў у гульнях выжывання сярод кашмару(англ.) бел..[43] Грунтуючыся на ўжо праведзенай працы ў робататэхніцы, гэта даследаванне мае намер пабудаваць канцэптуальную мадэль жудаснай даліны з дапамогай 3D-персанажаў, згенераваных у рухавіку гульні ў рэжыме рэальнага часу. Мэта складаецца ў тым, каб прааналізаваць, як крос-мадальныя фактары мімікі і гаворкі могуць пабольшваць жудасць. Тынвел ды інш. ў 2011[44] таксама ўвялі паняцце непрыступнай жудаснай сцяны, якая прапануе меркаванне, што выяўленне гледачом дэфектаў у рэалізме будзе ісці ў нагу з новымі тэхналогіямі эмітацыі рэальнасці. Высновы даследаванняў Анжэлы Тынвел аб жахлівай даліне, яе псіхалагічных прычынах і аб тым як дызайнеры могуць прадухіліць жахлівае ў чалавекападобных віртуальных персанажах прадстаўлены ў яе кнізе «Жудасная Даліна ў гульянях і анімацыі» (The Uncanny Valley in Games and Animation by CRC Press).[45]

    Прынцыпы дызайну

    Быў прапанаваны шэраг прынцыпаў дызайну, каб пазбегнуць жудаснай даліны:

    Крытыка

    Існуе шэраг крытычных заўваг адносна існавання жудаснай даліны як адзінай з’явы, прыдатнай да навуковага даследавання:

    Падобныя эфекты

    Эфект падобны на жудаснай даліны быў адзначаны, Чарлзам Дарвінам ў 1839 годзе:

    Выраз твару гэтай змяі (бушмэйстар(руск.) бел.) быў агідны і раз’юшаны; зрэнка была вертыкальнай шчыліны ў страката-меднай вясёлкавай абалонцы вока; сківіцы былі шырокімі ў аснове, а нос завяршаецца ў праекцыі трохкутнікам. Я не думаю, што калі-небудзь бачыў штосьці больш выродлівае, за выключэннем, можа быць, некаторых кажаноў-вампіраў. Як разумею, гэта вынікае з таго, што рысы твару размешчаны ў прапорцыях падобных да чалавека, што дадае некаторую ступень агіднасці.

    — Чарлз Дарвін, падарожжа Бігля[62]

    Аналагічны эфект «жудаснай даліны» можа, паводле пісьменніка этыка-футурыста Жамэ Каско (Jamais Cascio), з’яўляецца, калі людзі пачынаюць праводзіць на сабе трансгуманістычныя мадыфікацыі, якія накіраваны на паляпшэнне здольнасцяў арганізма чалавека звыш нармальна магчымых, будзь то зрок, мускульная сіла або пазнавальныя здольнасці.[63] Да таго часу, пакуль гэтыя ўдасканаленні застаюцца ў межах меркаванай нормы паводзін чалавека, адмоўная рэакцыя малаверагодна, але як толькі людзі выходзяць за межы нармальнага, можна чакаць аддалення людзей. Аднак, згодна з гэтай тэорыяй, калі такія тэхналогіі працягнуць аддаляцца ад норм чалавека, трансгуманістычныя індывіды стануць судзіцца не агульначалавечымі меркамі, а як асобныя суб’екты (гэты пункт называюць «постчалавецтва»). Менавіта тут і адбываецца выхад з жудаснай даліны.[63] Іншы прыклад — перабольшанае рэдагаванне фатаграфій, асабліва дзяцей, якія некаторыя знаходзяць хвалююча лялечнымі.[64]

    У сувязі з хуткім развіццём у вобласці штучнага інтэлекту і сінтэзу эмоцый, нейрапсіхолагі таксама дапускаюць магчымасць «жудаснай даліны розуму».[65][66] Адпаведна ёй, людзі могуць адчуваць моцныя пачуцці агіды, калі яны сутыкаюцца з высокаразвітай тэхналогіяй здольнай да ўспрымання эмоцый. Сярод магчымых тлумачэнняў гэтай з’явы зараз абмяркоўваюць як страту чалавечай унікальнасці, так і чаканне непасрэднай фізічнай шкоды.

    У камп’ютарнай анімацыі і спецэфектах

    Шэраг фільмаў, якія выкарыстоўваюць камп’ютарную графіку для персанажаў, былі апісаны рэцэнзентамі, як абуджаючыя пачуццё агіды або «жахлівасці» у дачыненні да персанажаў, якія выглядаюць занадта рэалістычна. Прыклады ўключаюць у сябе наступнае:

    У культуры

    У 2008 годзе ў эпізодзе «Пераемнасць» серыялу Студыя 30, Фрэнк Разітано тлумачыць канцэпцыю жудаснай даліны, з дапамогай графіка і прыкладу Зорных Войн, каб паспрабаваць пераканаць Трэйсі Джордана, што яго мара аб стварэнні парнаграфічнай відэагульні нездзяйсняльна. Ён таксама спасылаецца на камп’ютарную анімацыю у фільме Палярны экспрэс.

    Зноскі

    1. ↑ MacDorman, K. F.; Ishiguro, H. (2006). “The uncanny advantage of using androids in social and cognitive science research”. Interaction Studies 7 (3): 297–337. doi:10.1075/is.7.3.03mac.
    2. ↑ MacDorman, K. F.; Chattopadhyay, D. (2016). “Reducing consistency in human realism increases the uncanny valley effect; increasing category uncertainty does not”. Cognition 146: 190–205. doi:10.1016/j.cognition.2015.09.019. PMID 26435049.
    3. ↑ MacDorman, Karl F.; Chattopadhyay, Debaleena (2017). “Categorization-based stranger avoidance does not explain the uncanny valley effect”. Cognition 161: 132–135. doi:10.1016/j.cognition.2017.01.009. PMID 28109534.
    4. ↑ Mori, M. (2012). “The uncanny valley”. IEEE Robotics and Automation 19 (2): 98–100. doi:10.1109/MRA.2012.2192811.
    5. ↑ An Uncanny Mind: Masahiro Mori on the Uncanny Valley and Beyond (нявызн.). IEEE Spectrum (12 чэрвеня 2012). Праверана 1 April 2015.
    6. ↑ MacDorman, K. F.; Vasudevan, S. K.; Ho, C.-C. (2009). “Does Japan really have robot mania? Comparing attitudes by implicit and explicit measures”. AI & Society 23 (4): 485–510. doi:10.1007/s00146-008-0181-2. http://www.macdorman.com/kfm/writings/pubs/MacDorman2008DoesJapan.pdf.
    7. ↑ Jentsch, E. (25 Aug. 1906). Zur Psychologie des Unheimlichen. Архівавана 2 кастрычніка 2019. Psychiatrisch-Neurologische Wochenschrift, 8(22), 195-198.
    8. ↑ Mitchell, W. J.; Szerszen Sr, K. A.; Lu, A. S.; Schermerhorn, P. W.; Scheutz, M.; MacDorman, K. F. (2011). “A mismatch in the human realism of face and voice produces an uncanny valley”. I-Perception 2 (1): 10–12. doi:10.1068/i0415. PMID 23145223.
    9. ↑ Misselhorn, C (2009). “Empathy with inanimate objects and the uncanny valley”. Minds and Machines 19 (3): 345–359. doi:10.1007/s11023-009-9158-2.
    10. ↑ Freud, S. (1919/2003). The uncanny [das unheimliche] (D. McLintock, Trans.). New York: Penguin.
    11. 1 2 Mori, M (2012). “The uncanny valley”. IEEE Robotics & Automation Magazine 19 (2): 98–100. doi:10.1109/MRA.2012.2192811. http://spectrum.ieee.org/automaton/robotics/humanoids/the-uncanny-valley.
    12. ↑ Green, R. D.; MacDorman, K. F.; Ho, C.-C.; Vasudevan, S. K. (2008). “Sensitivity to the proportions of faces that vary in human likeness”. Computers in Human Behavior 24 (5): 2456–2474. doi:10.1016/j.chb.2008.02.019. http://macdorman.com/kfm/writings/pubs/Green2008CHBsensitivity.pdf.
    13. 1 2 Rhodes, G. & Zebrowitz, L. A. (eds) (2002). Facial Attractiveness: Evolutionary, Cognitive, and Social Perspectives, Ablex Publishing.
    14. ↑ MacDorman & Ishiguro, 2006, p. 313.
    15. ↑ MacDorman, Green, Ho, & Koch, 2009, p. 696.
    16. ↑ Roberts, S. Craig (2012). Applied Evolutionary Psychology. Oxford University Press. p. 423. ISBN 9780199586073.
    17. ↑ Ramey, 2005.
    18. ↑ MacDorman & Ishiguro, 2006, p. 303.
    19. 1 2 3 4 Saygin, A.P. (2011). “The Thing That Should Not Be: Predictive Coding and the Uncanny Valley in Perceiving Human and Humanoid Robot Actions.”. Social Cognitive and Affective Neuroscience 7 (4): 413–22. doi:10.1093/scan/nsr025. PMID 21515639. PMC: 3324571. http://scan.oxfordjournals.org/content/7/4/413.
    20. ↑ UCSD News. Your Brain on Androids (нявызн.) .
    21. ↑ MacDorman, K. F., Vasudevan, S. K., & Ho, C.-C., 2009.
    22. ↑ Yalom, Irvin D. (1980) “Existential Psychotherapy”, Basic Books, Inc., Publishers, New York
    23. ↑ Cathy S. Gelbin. Introduction to The Golem Returns (нявызн.). University of Michigan Press (2011). Праверана 18 December 2015.
    24. 1 2 Ferrey, A. E.; Burleigh, T. J.; Fenske, M. J. (2015). “Stimulus-category competition, inhibition, and affective devaluation: a novel account of the uncanny valley”. Frontiers in Psychology 6: 249. doi:10.3389/fpsyg.2015.00249. PMID 25821439.
    25. ↑ Elliot, A. J.; Devine, P. G. (1994). “On the motivational nature of cognitive dissonance: Dissonance as psychological discomfort”. Journal of Personality and Social Psychology 67 (3): 382–394. doi:10.1037/0022-3514.67.3.382. https://archive.org/details/sim_journal-of-personality-and-social-psychology_1994-09_67_3/page/382.
    26. 1 2 Mathur, Maya B.; Reichling, David B. (2016). “Navigating a social world with robot partners: a quantitative cartography of the Uncanny Valley”. Cognition 146: 22–32. doi:10.1016/j.cognition.2015.09.008. PMID 26402646.
    27. 1 2 Burleigh, T. J.; Schoenherr, J. R.; Lacroix, G. L. (2013). “Does the uncanny valley exist? An empirical test of the relationship between eeriness and the human likeness of digitally created faces”. Computers in Human Behavior 29 (3): 3. doi:10.1016/j.chb.2012.11.021. https://tylerburleigh.com/pubs/Burleigh,%20Schoenherr%20and%20Lacroix%20-%202013%20-%20Does%20the%20uncanny%20valley%20exist.pdf.
    28. 1 2 Yamada, Y.; Kawabe, T.; Ihaya, K. (2013). “Categorization difficulty is associated with negative evaluation in the “uncanny valley” phenomenon”. Japanese Psychological Research 55 (1): 20–32. doi:10.1111/j.1468-5884.2012.00538.x.
    29. ↑ Schoenherr, J. R.; Burleigh, T. J. (2014). “Uncanny sociocultural categories”. Frontiers in Psychology 5: 1456. doi:10.3389/fpsyg.2014.01456. PMID 25653622.
    30. ↑ Moore, R. K. (2012). “A Bayesian explanation of the ‘Uncanny Valley’ effect and related psychological phenomena”. Scientific Reports 2: 555. doi:10.1038/srep00864. PMID 23162690.
    31. ↑ Chattopadhyay, D.; MacDorman, K. F. (2016). “Familiar faces rendered strange: Why inconsistent realism drives characters into the uncanny valley.”. Journal of Vision 16 (11,7): 1–25. doi:10.1167/16.11.7. PMID 27611063.
    32. ↑ Kätsyri, J.; Förger, K.; Mäkäräinen, M.; Takala, T. (2015). “A review of empirical evidence on different uncanny valley hypotheses: support for perceptual mismatch as one road to the valley of eeriness”. Frontiers in Psychology 6: 390. doi:10.3389/fpsyg.2015.00390. PMID 25914661.
    33. ↑ MacDorman, K. F.; Chattopadhyay, D. (2017). “Categorization-based stranger avoidance does not explain the uncanny valley”. Cognition 161: 129–135. doi:10.1016/j.cognition.2017.01.009. PMID 28109534.
    34. ↑ Kaplan, F. (2004). “Who is afraid of the humanoid? Investigating cultural differences in the acceptance of robots.”. International Journal of Humanoid Robotics 1 (3): 465–480. doi:10.1142/s0219843604000289.
    35. ↑ MacDorman, K.F.; Entezari, S.O. (2015). “Individual differences predict sensitivity to the uncanny valley.”. Interaction Studies 16 (2): 141–172. doi:10.1075/is.16.2.01mac.
    36. ↑ Ferrari, F.; Paladino, M.P.; Jetten, J. (2016). “Blurring Human–Machine Distinctions: Anthropomorphic Appearance in Social Robots as a Threat to Human Distinctiveness.”. International Journal of Social Robotics 8 (2): 287–302. doi:10.1007/s12369-016-0338-y.
    37. ↑ Science Exploring the uncanny valley of how brains react to humanoids (нявызн.) .
    38. ↑ Ramsey, Doug. Nineteen Projects Awarded Inaugural Calit2 Strategic Research Opportunities Grants (нявызн.). UCSD (13 мая 2010). Праверана 20 сакавіка 2011.
    39. ↑ Kiderra, Inga. YOUR BRAIN ON ANDROIDS (нявызн.). UCSD.
    40. ↑ Robbins, Gary. UCSD exploring why robots creep people out (нявызн.) .
    41. ↑ Palmer, Chris. Exploring “The thing that should not be” (нявызн.) .
    42. ↑ Tinwell, A. (2011). “Facial expression of emotion and perception of the Uncanny Valley in virtual characters”. Computers in Human Behavior 27 (2): 741–749. doi:10.1016/j.chb.2010.10.018. https://bolton.academia.edu/AngelaTinwell/Papers/1206195/Facial_expression_of_emotion_and_perception_of_the_Uncanny_Valley_in_virtual_characters.
    43. ↑ Tinwell, A. (2010). “Uncanny Behaviour in Survival Horror Games”. Journal of Gaming and Virtual Worlds 2: 3–25. doi:10.1386/jgvw.2.1.3_1. https://bolton.academia.edu/AngelaTinwell/Papers/1402003/Uncanny_Behaviour_in_Survival_Horror_Games.
    44. ↑ Tinwell, A. (2011). “The Uncanny Wall”. International Journal of Arts and Technology 4 (3): 326. doi:10.1504/IJART.2011.041485. https://bolton.academia.edu/AngelaTinwell/Papers/1206198/The_Uncanny_Wall.
    45. ↑ Tinwell, Angela (2014). The Uncanny Valley in Games and Animation. https://www.amazon.com/gp/product/146658694X/ref=olp_product_details?ie=UTF8&me=.
    46. ↑ Ho, MacDorman, Pramono, 2008.
    47. ↑ Mitchell et al., 2011.
    48. 1 2 Goetz, Kiesler, & Powers, 2003.
    49. ↑ Vinayagamoorthy, Steed, & Slater, 2005.
    50. ↑ Saygin, A.P., Chaminade, T., Ishiguro, H. (2010) The Perception of Humans and Robots: Uncanny Hills in Parietal Cortex. Proceedings of the 32nd Annual Conference of the Cognitive Science Society (pp. 2716-2720).
    51. 1 2 3 Saygin et al., 2011.
    52. ↑ Gaylord, Chris. Uncanny Valley: Will we ever learn to live with artificial humans? (нявызн.) .
    53. 1 2 MacDorman, Green, Ho, & Koch, 2009.
    54. 1 2 3 Hanson, David; Olney, Andrew; Pereira, Ismar A.; Zielke, Marge (2005). “Upending the Uncanny Valley”. Proceedings of the National Conference on Artificial Intelligence 20: 1728–1729.
    55. ↑ MacDorman & Ishiguro, 2006, p. 305.
    56. ↑ Ellis, H.; Lewis, M. (2001). “Capgras delusion: A window on face recognition”. Trends in Cognitive Sciences 5 (4): 149–156. doi:10.1016/s1364-6613(00)01620-x. PMID 11287268.
    57. ↑ Pollick, F. In Search of the Uncanny Valley. Analog communication: Evolution, brain mechanisms, dynamics, simulation. Cambridge, MA: MIT Press: The Vienna Series in Theoretical Biology (2009)
    58. ↑ MacDorman & Ishiguro, 2006
    59. ↑ MacDorman, Vasudevan & Ho, 2008.
    60. ↑ Bartneck Kanda, Ishiguro, & Hagita, 2007.
    61. ↑ Newitz, Annalee. Is the “uncanny valley” a myth? (нявызн.). Io9.com. Праверана 4 верасня 2013.
    62. ↑ Charles Darwin. The Voyage of the Beagle . New York: Modern Library. 2001. p. 87.
    63. 1 2 Jamais Cascio, The Second Uncanny Valley
    64. ↑ Erinhurt. Retouching memories? (нявызн.) (недаступная спасылка). University of Texas (26 лютага 2008). Архівавана з першакрыніцы 26 лютага 201226 February 2012. Праверана 20 сакавіка 2011.
    65. ↑ Gray, Kurt; Wegner, Daniel M. (2012-10-01). “Feeling robots and human zombies: Mind perception and the uncanny valley” (in en). Cognition 125 (1): 125–130. doi:10.1016/j.cognition.2012.06.007. ISSN 0010-0277. PMID 22784682.
    66. ↑ Stein, Jan-Philipp; Ohler, Peter (2017-03-01). “Venturing into the uncanny valley of mind—The influence of mind attribution on the acceptance of human-like characters in a virtual reality setting” (in en). Cognition 160: 43–50. doi:10.1016/j.cognition.2016.12.010. ISSN 0010-0277. PMID 28043026.
    67. ↑ Dario Floreano. Bio-Mimetic Robotics (нявызн.).(недаступная спасылка)
    68. ↑ EPFL. http://moodle.epfl.ch/mod/resource/view.php?inpopup=true&id=41121(недаступная+спасылка)
    69. ↑ Eveleth, Rose. BBC – Future – Robots: Is the uncanny valley real? (нявызн.). BBC.com (2 верасня 2013). Праверана August 22, 2015.
    70. ↑ Wissler, Virginia (2013). Illuminated Pixels: The Why, What, and How of Digital Lighting. Cengage Learning. p. 171. ISBN 978-1-4354-5635-8. https://books.google.com/?id=8XcLAAAAQBAJ&pg=PA171&lpg=PA171&dq=final+fantasy+the+spirits+within+uncanny+valley#v=onepage&q=final%20fantasy%20the%20spirits%20within%20uncanny%20valley&f=false.
    71. ↑ Plantec, Peter. Crossing the Great Uncanny Valley – Animation World Network (нявызн.). AWN.com (19 снежня 2007). Праверана August 22, 2015.
    72. ↑ Bradshaw, Peter. Final Fantasy: The Spirits Within – Film – The Guardian (нявызн.), The Guardian (August 2, 2001). Праверана September 6, 2015.
    73. ↑ Travers, Peter. Final Fantasy – Rolling Stone (нявызн.) (недаступная спасылка). Rolling Stone (6 ліпеня 2001). Архівавана з першакрыніцы 6 верасня 2013. Праверана September 6, 2015.
    74. ↑ Polar Express a creepy ride (нявызн.) (недаступная спасылка). CNN.com (10 лістапада 2004). Архівавана з першакрыніцы 10 жніўня 20112011-08-10. Праверана Nov 21, 2011.
    75. ↑ Loder, Kurt. ‘The Polar Express’ Is All Too Human (нявызн.). MTV (10 лістапада 2004).
    76. ↑ Dargis, Manohla. Do You Hear Sleigh Bells? Nah, Just Tom Hanks and Some Train (нявызн.) (November 10, 2004).
    77. ↑ The Polar Express: A Virtual Train Wreck (conclusion), Ward Jenkins, Ward-O-Matic blog, December 18, 2004
    78. ↑ Digital Actors in ‘Beowulf’ Are Just Uncanny - New York Times, November 14, 2007
    79. ↑ Neumaier, Joe. Blah, humbug! ‘A Christmas Carol’s 3-D spin on Dickens well done in parts but lacks spirit (нявызн.), New York Daily News (November 5, 2009). Праверана October 10, 2015. Архівавана 10 ліпеня 2018.
    80. ↑ Williams, Mary Elizabeth. Disney’s ‘A Christmas Carol’: Bah, humbug! (нявызн.). Salon.com (5 лістапада 2009). Архівавана з першакрыніцы January 11, 2010. Праверана October 10, 2015.
    81. ↑ Polo, Susana. New Airbender TV Spot: Appa’s Creepy Face (нявызн.). Geekosystem (20 чэрвеня 2010). Праверана December 11, 2012.
    82. ↑ Holtreman, Vic. ‘TRON: Legacy’ Review – Screen Rant (нявызн.). Screenrant.com (16 снежня 2010).
    83. ↑ Dargis, Manohla. Following in Father’s Parallel-Universe Footsteps (нявызн.) (December 16, 2010).
    84. ↑ Biancolli, Amy. TRON: Legacy – Houston Chronicle (нявызн.) (December 16, 2010).
    85. ↑ Kim, Jonathan. Mars Needs Moms and the Uncanny Valley (нявызн.), The Huffington Post (March 28, 2011). Праверана September 19, 2015.
    86. ↑ Nakashima, Ryan. Too real means too creepy in new Disney animation (нявызн.), USA Today (April 4, 2011). Праверана September 19, 2015.
    87. ↑ Barnes, Brooks. Many Culprits in Fall of a Family Film (нявызн.), The New York Times (March 14, 2011). Праверана September 19, 2015.
    88. ↑ Pavlus, John. Did The ‘Uncanny Valley’ Kill Disney’s CGI Company? (нявызн.). Fastcodesign.com (31 сакавіка 2011). Праверана September 19, 2015.
    89. ↑ Snyder, Daniel D. (December 26, 2011). “‘Tintin’ and the Curious Case of the Dead Eyes”. The Atlantic. https://www.theatlantic.com/entertainment/archive/2011/12/tintin-and-the-curious-case-of-the-dead-eyes/250432/. Retrieved on March 20, 2016.
    90. ↑ N.B.. Tintin and the dead-eyed zombies (нявызн.), The Economist (October 31, 2011).
    91. ↑ Stevens, Dana. Tintin, So So (нявызн.). Slate (21 снежня 2011). Праверана 25 March 2012.
    92. ↑ Kelly, Kevin. Beyond the Uncanny Valley (нявызн.). The Technium. Праверана 25 March 2012.
    93. ↑ Mungenast, Eric. ‘Terminator Genisys’ more than adequate (нявызн.) (July 2, 2015).
    94. ↑ Prior, Simon. Terminator: Genisys (2015) review (нявызн.). Simonprior.com (2 лютага 2016).
    95. ↑ Somma, Ryan. Will James Cameron’s Avatar Escape the Uncanny Valley? (нявызн.). Ideonexus.com (15 кастрычніка 2009). — «Terminator: Salvation took advantage of the spooky effect, intentionally or not, with a computer animated Arnold Schwarzenegger cameo.»
    96. ↑ Wadsworth, Kyle. Scaling the Uncanny Valley (нявызн.). Gameinformer.com (7 снежня 2009). — «This would be a welcome counterpoint to the relatively poor rendering of a virtual Arnold Schwarzenegger in Terminator Salvation.»
    97. ↑ McMillan, Graeme. ‘Rogue One’: That Familiar Face Isn’t Familiar Enough (нявызн.), The Hollywood Reporter (December 18, 2016).
    98. ↑ Lawler, Kelly. How the ‘Rogue One’ ending went wrong (нявызн.) (December 19, 2016).
    99. ↑ Ann Hornaday. ‘The Lion King’ leads us out of Uncanny Valley and into Disney’s branded new world (нявызн.). The Washington Post (18 ліпеня 2019).
    100. ↑ Harvilla, Rob. The ‘Lion King’ Remake Exists. But Why? (нявызн.). The Ringer (19 ліпеня 2019).
    101. ↑ Hyper-Real or Hyper-Weird? ‘The Lion King’s’ Uncanny Valley Problem(англ.) . HuffPost UK (16 ліпеня 2019).
    Тэмы гэтай старонкі (5):
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Запыты на пераклад з рускай
    Катэгорыя·Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы
    Катэгорыя·Эмацыйныя працэсы
    Катэгорыя·Робататэхніка
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з непрацоўнымі спасылкамі