wd wp Пошук: ⬜

Актаў Бэнчылэ

Актаў Бэнчылэ (англ.: Octav Вăncilă; 27 студзеня 1872, в. Корні, паблізу Баташані, Аўстра-Венгрыя — 3 красавіка 1944, Бухарэст) — выдатны румынскі жывапісец. Мастак-рэаліст, прадстаўнік дэмакратычнага кірунку ў румынскай мастацтве першай трэці ХХ стагоддзя.

Біяграфія

Застаўся сіратой ва ўзросце 4 гадоў, выхоўваўся ў сям’і старэйшай сястры ў Ясах, якая заахвочвала яго талент і запал да мастацтва. Пасля заканчэння пачатковай школы, у 1887-1893 навучаўся ў Школе прыгожых мастацтваў у Ясах (цяпер Яскі ўніверсітэт мастацтваў Джорджэ Энэску).

Атрымаўшы стыпендыю для працяга вучобы за мяжой, у 1894-1898 жыў у Італіі, Францыі і Германіі, вучыўся ў Мюнхенскай акадэміі мастацтваў, дзе яго настаўнікам быў Нікалаас Гізіс і школе А. Ажбе.

Пасля вяртаняі, спрабаваў адкрыць сваю студыю ў цэнтры Яс, але фінансавыя цяжкасці прымусілі яго асесці на ўскраіне. А. Бэнчылэ пачаў пісаць карціны, асноўнымі тэмамі якіх былі: жыццё сялян, завадскіх рабочых, згалелых яўрэйскіх гандляроў і рамеснікаў, салдат-прызыўнікоў і качавых цыганаў.

Пасля 1901 года выкладаў каліграфію і эстэтыку ў пачатковых школах горада. Пад уплывам рускай рэвалюцыі 1905 года, неўзабаве стаў сацыялістычным актывістам, і знаёмым лідараў-інтэлектуалаў Румыніі, прыхільнікаў левых ідэй, у тым ліку Гала Галакціёна. А. Бэнчылэ быў прыхільнікам камуністычных ідэй, але ніколі не быў членам Румынскай камуністычнай партыі.

У 1907 годзе, пасля разгрому сялянскага паўстання ў Румыніі, пачаў падарожнічаць па краіне, спрабуючы сабраць доказы урадавых рэпрэсій і гвалту. Вынікам паездак стала серыя, прысвечаная сялянскаму паўстанню з дванаццаці карцін («Перад паўстаннем» («Адчай»), «1907», «Брацкая магіла» і інш.). Яго карціны на тэмы сялянскага паўстання 1907 прасякнуты гарачым сацыяльным пратэстам.

Пасля пачатку Першай сусветнай вайны, стаў удзельнічаць у пацыфісцкім руху.

У 1916 годзе быў прызначаны прафесарам у Школе выяўленчых мастацтваў у ссах (пасада, якую ён захаваў да сваёй адстаўкі ў 1937 годзе). У 1919 г. быў у ліку заснавальнікаў Партыі працаўнікоў, якая неўзабаве злілася з Сялянскай партыяй Румыніі.

У сваёй творчасці Бэнчылэ адлюстроўваў жыццё сялян і гарадскіх пралетарыяў, іх вызваленчую барацьбу: «Туга па радзіме» (1891), «Эмігранты» (1904), «Рабочы, адпачывае» (1905), «Забастоўшчыкі» (1914), «Свет» (1916), «Рабочы» (1927).

А. Бенчиле таксама выканаў шэраг партрэтаў-тыпаў («Стары кравец», 1908, «Працоўны», 1911, — абодва ў Музеі мастацтваў Румыніі, Бухарэст).

У пазнейшых творах А. Бэнчылэ губляецца сацыяльная вастрыня, больш увагі мастак надае стварэнню нацюрмортаў, пейзажаў, жанравых карцін.

Галерэя

Фрагмент карціны, прысвечанай сялянскаму паўстанню 1907 года, 1907
Завяршэнне свята, 1898
Удалая здзелка, 1899
Стары кравец, 1908
Дэзерцір, 1908
Партрэт жанчыны, 1908
Памылка ў разліках, 1909
Дзеці мастака, 1914
Аўтапартрэт

Памяць

Цяпер імя Актава Бэнчылэ носяць вуліцы многіх гарадоў Румыніі (Бухарэст, Баташані, Васлуй, Галац, Клуж-Напока, Канстанца, Сучава, Тымішаара, Чэрнаводэ, Ясы).
Імя мастака прысвоена Нацыянальнаму каледжу мастацтваў у Яссах (Colegiul Național de Artă «Octav Băncilă»), некалькім школам.
У Ясах у 1930 годзе быў усталяваны прыжыццёвы бюст Бэнчылэ.
У 1972 пошта Румыніі выпусціла паштовую марку, прысвечаную творчасці А. Бэнчылэ.

Літаратура

Украінская савецкая энцыклапедыя: [у 12 т.] / Гл. рэд. М. П. Бажу; рэдкал .: А. К. Антонаў і інш. — 2-е выд. — Да . 1974-1985.