Шалфей вешчуноў, або Шалфей наркатычны (Salvia divinorum) — від раслін з роду Шалфей, з лісця якога атрымліваюць псіхаактыўны галюцынаген дысацыятыўнай ўласцівасці сальвінарын-A. У субкультуры вядомы пад транслітарацыяй свайго лацінскага назову «сальвія дывінорум» або проста «сальвія».
Від Шалфей вешчуноў уваходзіць у род Шалфей (Salvia) падсямейства Nepetoideae сямейства Ясноткавыя (Lamiaceae) парадку Ясноткакветныя (Lamiales).
яшчэ 21 семейство (па Сістэме APG II) | яшчэ 110—130 родаў | |||||||||||||||
парадак Ясноткакветныя | падсямейства Nepetoideae | вид Шалфей вешчуноў | ||||||||||||||
аддзел Кветкавыя, ці Пакрытанасенныя | сямейства Ясноткавыя | род Шалфей | ||||||||||||||
яшчэ 44 парадка кветкавых раслін (па Сістэме APG II) |
яшчэ 7 падсямействаў (па Сістэме APG II) |
яшчэ 700 — 900 відаў | ||||||||||||||
Асноўным шляхам увядзення сальвінарына ў арганізм чалавека з’яўляецца ўсмоктванне праз слізістыя абалонкі.
Вылучаюць два асноўных шляхі ўвядзення:
Часта пры ўжыванні сальвінарынаў выкарыстоўваюць стандартызаваныя і нестандартызаваныя экстракты. Экстракты з’ўляюць сабою выцяжку з шалфея вешчуноў, якая мае большую канцэнтрацыю сальвінарынаў, чым уласна лісце. Экстракты адрозніваюцца па ступені канцэнтрацыі і адпаведна азначаюцца: х5 — экстракт 5-разовай канцэнтрацыі ў параўнанні з сыравінай, х10 — 10-разовай, і г.д.
Ужыванне экстрактаў мае як перавагі, так і недахопы. Экстракты зручнейшыя за лісце ў выкарыстанні, захоўванні і перавозцы, але пры іх ужыванні цяжэй кантраляваць дозу ўжытага рэчыва, і магчымае ўзнікненне неспадзяваных ускладненняў.
Існуе, таксама, хімічна чысты сальвінарын-А. Яго ўжыванне звязанае з цяжкасцю дакладнага дазавання, бо дзейсная доза для чалавека складае, у сярэднім, 1-2 мг. З іншага боку, гэта дазваляе дамагчыся неабходных псіхадэлічных эфектаў, кантралюючы дозу сальвінарына, які паступае ў арганізм.
У Беларусі, па стане на май 2009, распаўсюд Salvia divinorum не забараняўся[3]. У Аўстраліі, Бельгіі, Германіі, Даніі, Італіі, Іспаніі, Фінляндыі, Швецыі, Эстоніі, Японіі, з чэрвеня 2008 ЗША Сальвінарын А і Salvia divinorum занесеныя ў спіс падкантрольных рэчываў. У гэтых дзяржавах усталяваны адпаведныя меры кантролю за іх вытворчасцю і абаротам.[4][5]. У Расіі з красавіка 2009[6] забаронены свабодны распаўсюд Salvia divinorum і некаторых іншых раслінных прэпаратаў «з-за ўтрымання ў іх складзе атрутных рэчываў», хоць, па стане на чэрвень 2008, сальвія не ўваходзіла ў Спіс наркатычных сродкаў і псіхатропных рэчываў.