Хіцін
Назва рэчыва «хіцін» паходзіць ад грэчаскага «хітон» («χιτών», тып вопраткі), што сімвалізуе ключавую ролю хіціну ў пабудове покрываў шматлікіх арганізмаў.
Гэта жорсткі паўпразрысты матэрыял, які з’яўляецца галоўным складнікам экзашкілета членістаногіх і прысутнічае ў клеткавых сценках грыбоў. Хіцін таксама вырабляецца ў арганізмах іншых жывых істот — разнастайных чарвякоў, кішачнаполасцевых і іншых.
Хіцін — адзін з найбольш распаўсюджаных у прыродзе поліцукрыдаў: штогод на Зямлі вырабляецца і раскладаецца каля 10 гігатонаў гэтага рэчыва. Звычайна ў арганізмах, што вырабляюць і выкарыстоўваюць хіцін, ён утрымліваецца не ў чыстым выглядзе, але ў комплексе з іншымі поліцукрыдамі і пратэінамі. Нягледзячы на тое, што хіцін з’яўляецца рэчывам, вытворным ад цэлюлозы, у арганізмах, што вырабляюць цэлюлозу (расліны, бактэрыі) хіцін знайсці не атрымалася.
У медыцыне хіцін выкарыстоўваецца для паскарэння загойвання ранаў: пакрытае хіцінам валакно, губкі і плеўкі скарачаюць час загойвання ранаў на велічыню да 30 %. Асабліва перспектыўнае — выкарыстанне хіцінавых матэрыялаў і інструментаў з хіцінавым пакрыццём пры лячэнні апёкаў.
Акрамя таго хіцін выкарыстоўваецца і ў касметычнай галіне як бяспечны і не раздражняльны для скуры палімерны напаўняльнік касметычных сродкаў.
У водным асяроддзі хіцін выяўляе хэлятныя хімічныя ўласцівасці, дзякуючы чаму фільтры на аснове хіціну паспяхова выкарыстоўваюцца для ачысткі сцёкавых вод ад аніённых забруджвальнікаў і такіх рэчываў як ДДТ і поліхлорбензолы.
Літаратура
- Хіцін // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 17: Хвінявічы — Шчытні. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17), ISBN 985-11-0035-8.
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без нумароў старонак
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю з назвай артыкула
Катэгорыя·Біяпалімеры
Катэгорыя·Хімічныя рэчывы без хімічнай формулы
Катэгорыя·Поліцукрыды
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без аўтара
Катэгорыя·Біямалекулы