Траякураўскія могілкі (руск.: Троекуровское кладбище) — адкрытыя для наведвання могілкі ў Маскве, філіял Новадзявочых могілак. Размешчаны на захадзе Масквы ў былым сяле Траякурава па адрасе Рабінавая вуліца, 24. Займаюць плошчу 21 га. Ад сяла і сядзібы захаваўся комплекс сажалак і мураваная царква Мікалая Цудатворцы[1].
Могілкі атрымалі назву ад сяла, на месцы якога размешчана. Сяло ў сваю чаргу носіць імя князёў Траякуравых, якія валодалі гэтай зямлёй у XVII—XVIII стагоддзях[2].
Асноўны артыкул: Траякурава (Масква)
Упершыню сяло Харашова — першая назва мясцовасці — згаданае ў завяшчанні Івана Грознага ў 1572 годзе[3]. Вядома, што мясцовасцю таксама валодалі Дзмітрый Данскі і Барыс Гадуноў[2].
Назва сяла Траякурава паходзіць ад прозвішча баяраў. Першы ўладальнік сяла з гэтага роду Іван Фёдаравіч — быў у шлюбе з Ірынай Раманавай, сястрой патрыярха Філарэта[4]. Верагодна, некаторы час сяло называлі Харашова-Траякурава[5]. У 1674 годзе сяло Харашова перайшло Івану Барысавічу[4]. У 1699 годзе ён пачаў будаваць царкву Святога Мікалая Цудатворцы з прыдзельным храмам[5]. У 1706 яго ўдава Анастасія Васілеўна давяла да канца апрацоўчай работы[4].
У Траякуравых сяло знаходзілася да сярэдзіны XVIII стагоддзя[4], потым яно перайшло ва ўласнасць сям’і Салтыковых[4]. Салтыковы да 1745 годзе ўзвялі ў Траякураве званіцу, разбілі парк, выкапалі сажалкі і пабудавалі каменны арачны мост[4]. Пасля іх зямлёй валодалі Пацёмкіны-Таўрычаскія[5].
Пасля рэвалюцыі ў Траякураве стварылі калгас[2]. У сярэдзіне 1950-х на тэрыторыі былога сяла пачалося будаўніцтва жылых дамоў, а ў 1960 сяло ўвайшло ў склад Масквы — цяпер гэта раён Харашова-Мнёўнікі[2].
Траякураўскія могілкі былі створаны ў другой палове XX стагоддзя і лічылася прэстыжнымі: паэт Сямён Ліпкін адзначаў, што «яны былі задуманы як філіял Новадзявочых»[6]. Могілкі ствараліся ў першую чаргу для выдатных дзяржаўны і палітычных дзеячаў[7][8].
Пры стварэнні могілак на тэрыторыі сядзібы ў 1962 у іх склад увайшоў гай, але ў 1966 яго вылучылі пад выкарыстанне ў рэкрэацыйных мэтах, такім чынам тэрыторыя могілак скарацілася з 34 да 14 га (у наш час плошча складае каля 21 га). У 1970-я гады разабралі панскі дом, ад сядзібных будоў на гэты момант захавалася толькі царква Мікалая Цудатворцы[1].
У 2011 ахоўная тэрыторыя сядзібы «Траякурава», куды ўваходзіць таксама Кунцаўскія і Рублёўскія могілкі, была скарочана ў два разы. Паводле папярэдніх падлікаў, на прырэзанай тэрыторыі можна размясціць каля пяці тысяч магіл[1][8].
У гэтым жа годзе на пасяджэнні Аргкамітэта па падрыхтоўцы і правядзенню святкавання 70-х угодак бітвы пад Масквой было прапанавана ўстанавіць на могілках памятны абеліск[9].
Паводле звестак «Камсамольскай праўды», у 2013 годзе цэннік на ўчастак на Траякураўскіх могілках пачынаўся ад 2 млн рублёў[10]. The Village адзначае, што ў 2015 на гэтых могілках самы высокі стартавы кошт за месца сярод могілак Масквы[11]. Глава ДБУ «Рытуал» у інтэрв’ю «РІА Навіны» ад 2017 года гаварыў, што кошт аднаго ўчастку можа складаць некалькі мільёнаў рублёў[12], таксама ў будынках на могілках можна размясціць каля 120 чалавек для памінальнай вячэры[13].
У 2016 буйныя маскоўскія могілкі былі абсталяваны станцыямі бесправоднага інтэрнэту, які будзе даступны бясплатна «ў тых некропалях, наведванне якіх носіць культурна-асветніцкі характар». На Траякураўскіх могілках такім месцам з’яўляецца «зона эмацыйнай разгрузкі» — каля ўваходу і на цэнтральнай алеі[14]. У гэтым жа годзе кампанія «Рытуал» абнавіла навігацыю на могілкі[15], а ў 2017-м адкрыла конкурс на стварэнне дызайну для гандлёвых пунктаў[16]. У 2017 годзе Траякурава павінна ўвайсці ў праграму рэнавацыі 20-ці найбуйнейшых маскоўскіх могілах, мэрыя сталіцы аб’яўляла пра намер адрамантаваць дарожнае пакрыццё[17].
Адміністрацыя могілак праводзіць экскурсіі па магілах знакамітых людзей[18]. «Мослента» адзначае, што на некаторых могілках, у тым ліку Траякураўскіх, пасля расшырэння могуць з’явіцца ўчасткі пад сямейныя пахаванні[19].
На Траякураўскіх могілках пахаваны дзеячы расійскай культуры: скрыпач Дзмітрый Коган[20], акцёры Вера Глаголева[21][22], Уладзімір Талаконнікаў[23], Уладзіслаў Галкін[24] і Наталля Крачкоўская[25], спявачка Тамара Міянсарава[26], касманаўт Георгій Грэчка[27] (пахаваны на Алеі касманаўтаў, створанай у 2010 годзе), палітыкі Барыс Нямцоў[28] и Генадзь Селязнёў[29], дыпламат Віталь Чуркін[30], а таксама журналісты расійскіх СМІ, якія патрапілі пад абстрэл пад Луганскам[31], загінулы падчас страляніны ў школе № 263 г. Масквы паліцэйскі Сяргей Бушуеў[32] і шматлікія іншыя. На Траякураўскіх могілках знаходзіцца магіла Сон Хэ Рым — маці Кім Чэн Нама, зводнага брата паўночнакарэйскага лідара[33].
![]() |
Траякураўскія могілкі на Вікісховішчы |
---|