wd wp Пошук:
    ⬜

    Ралф Уолда Эмерсан

    Ралф Уолда Эмерсан[4] , таксама Ральф Уолда Эмерсан (англ.: Ralph Waldo Emerson; 25 мая 1803, Бостан — 27 красавіка 1882, Канкорд) — амерыканскі філосаф, паэт і эсэіст; прадстаўнік амерыканскага рамантызму. Яго погляды зрабілі вялікі ўплыў на развіццё амерыканскай філасофскай і эстэтычнай думкі.

    Біяграфія

    Бацька яго быў унітарыянскім пастарам, пасля смерці якога сям’я доўга бедавала. У 1821 г. Эмерсан скончыў Гарвард, дзе ён вывучаў тэалогію (1825—29). Па заканчэнні ўніверсітэта прыняў духоўны сан і стаў прапаведнікам унітарыянскай царквы Бостана. Быў ліберальным святаром Новай Англіі, але ў 1832 годзе, з абуджэннем «веры ў душу», пакінуў свой прыход.

    У 1832—33 падарожнічаў па Францыі, Італіі, Англіі, дзе сустракаўся з С. Т. Колрыджам, У. Вордсвартам, І. Карлайлам, якія паўплывалі на яго светапогляд. У 1836 прымкнуў да трансцэндэнталістаў, заснаваў філасофска-грамадскі «трансцэндэнтальны клуб». У трактаце «Прырода» («Nature», 1836) сцвярджаў, што прырода — праява Вышэйшай сілы, у якой змешчана мудрасць і прыгажосць, а раўнавага дабра і зла нараджае гармонію, што кіруе светам.

    Ажаніўшыся ў 1835, пасяліўся ў Канкорд (Масачусетс), хоць геаграфія яго лектарскіх выступленняў ўжо ўключала Канаду, Каліфорнію, Англію і Францыю. Зарабляў на жыццё чытаннем лекцый і да 1850 набыў міжнародную вядомасць. Час ад часу ён перапісваў свае старыя лекцыі, складаючы з іх зборнікі: «Нарысы» (1844), «Прадстаўнікі чалавецтва» (Representative Men, 1850), «Рысы англійскага жыцця» (English Traits, 1856), «Маральная філасофія» (The Conduct of Life, 1860). У 1846 і 1867 выйшлі кнігі яго вершаў.

    Памёр Эмерсан ў Канкордзе 27 красавіка 1882 года. Пасмяротна апублікаваныя яго Дзённікі (Journals, 1909—1914).

    Светапогляд

    У сваёй першай кнізе «Прырода» (Nature, 1836), у гістарычнай прамове «Амерыканскі вучоны» (American Scholar, 1837), у «Звароце да студэнтаў багаслоўскага факультэта» (Address, 1838), а таксама ў нарысе «Аб даверы да сабе» (Self-Reliance, 1841) ён гаварыў з маладымі дысыдэнтамі свайго часу як бы ад іх імя. “Мы пачынаем жыць, — вучыў ён, — толькі тады, калі пачынаем давяраць сваёй унутранай сіле, “я свайго «я», як адзінаму і дастатковаму сродку супраць усіх жахаў «не я». Тое, што завецца чалавечай прыродай, — толькі знешняя абалонка, кароста звычкі, апускаюцца прыроджаныя сілы чалавека ў ненатуральны сон “.

    Прапаведаваў ідэі пра асаблівасці амерыканскай культуры, незалежнасць чалавека ад Бога, аб праве і абавязку кожнага ствараць уласную рэлігію. Яго філасофскія погляды грунтаваліся на супрацьпастаўленні з’яў сутнасці рэчаў, сцвярджэннях аб іх духоўнай прыродзе, аб перавазе духоўных пачаткаў над матэрыяльнымі, даступнасці кожнаму чалавеку высокіх каштоўнасцей і ісцін розуму. Агульныя рысы яго філасофіі — спірытуалізм, перакананне ў існаванні духоўнага адзінства свету і напаўненне чалавечай асобы духам божым.

    Этыка Эмерсана мае індывідуалістычны характар, накіравана супраць традыцый і аўтарытэтаў, напоўнена верай у прагрэс і магчымасць удасканалення чалавечай асобы. Яго індывідуалізм станоўча паўплываў на развіццё амерыканскага лібералізму. Сацыяльны ідэалам Эмерсана быў утапічны грамадскі парадак, аснова якога — фермерства і рамёствы.

    «Прадстаўнікі чалавецтва» (1850)

    Аўтар зборніка эсэ «Доследы» (1841 і 1844), у т.л. «Пра давер да сябе», у якім сфармуляваў прынцып маральнага самаўдасканалення асобы, і серыі біяграфічных нарысаў «Прадстаўнікі чалавецтва» (1850). У эсэ «Шлях жыцця» (1860), «Грамадства і адзінота» (1870) разглядаў пытанні маральнага ідэалу і эстэтычных каштоўнасцей, у эсэ «Пра літаратурную этыку» (1838), «Літаратура і грамадскія мэты» (1875) выказаў погляды на літаратурную творчасць.

    Паэтычная творчасць

    Аўтар паэтычных зборнікаў «Вершы» (1847), «Майскі дзень і іншыя вершы» (1867), «Парнас. Выбраныя творы» (1876), у якіх асаблівую ўвагу аддаваў паэтычнаму сімвалу, сінтаксічнаму паралелізму, рытміцы.

    Некаторыя яго паэмы — «Брама» (Brahma), «Дні» (Days), «Снежная бура» (The Snow-Storm) і «Канкордскі гімн» (Concord Hymn) — увайшлі ў класіку амерыканскай літаратуры.

    Зноскі

    1. 1 2 Нямецкая нацыянальная бібліятэка, Берлінская дзяржаўная бібліятэка, Баварская дзяржаўная бібліятэка і інш. Record #118530127 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 9 красавіка 2014.
    2. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых дадзеных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
    3. ↑ Ralph Waldo Emerson // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.
    4. ↑ Напісанне імя і прозвішча ў адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах. Т.18., кн.1, Мн., 2004, С.119.

    Літаратура

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (18):
    Вікіпедыя:Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Выпускнікі Гарварда
    Вікіпедыя:Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без нумароў старонак
    Памерлі ў Масачусетсе
    Памерлі ў 1882 годзе
    Памерлі 27 красавіка
    Вікіпедыя:Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без аўтара
    Нарадзіліся 25 мая
    Нарадзіліся ў Бостане
    Нарадзіліся ў 1803 годзе
    Пахаваныя ў Масачусетсе
    Асобы
    Члены Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук
    Вікіпедыя:Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без назвы артыкула
    Паэты ЗША
    Пісьменнікі ЗША
    Філосафы ЗША
    Вікіпедыя:Артыкулы з крыніцамі з Вікідадзеных