Марэйскі дэспатат (Містрскі дэспатат, грэч.: Δεσποτάτο του Μυστρά) быў правінцыяй Візантыйскай імперыі, якая існавала з сярэдзіны XIV да сярэдзіны XV стагоддзяў.
За больш чым 150 гадоў межы дэспатата змяняліся, і да канца яго існавання яго тэрыторыя займала практычна ўвесь паўвостраў Пелапанес, які ў той час называўся Марэяй. Звычайна дзяржавай кіраваў спадчыннік візантыйскага імператара, які насіў тытул дэспата. Сталіцай правінцыі быў добра ўмацаваны горад Містра, які знаходзіся каля старажытнай Спартай і з’яўляўся важным цэнтрам візантыйскай культуры і ўлады.
Дэспатат утварыўся на тэрыторыі франкскага Ахейскага княства. Само княства было створана ў выніку падзелу Візантыйскай імперыі крыжакамі пасля Чацвёртага крыжовага паходу 1204 года. У 1259 годзе кіраўнік княства, Гіём II Вілардуэн, прайграў Пелаганейскую бітву будучаму візантыйскаму імператару Міхаілу VIII Палеалогу. У выніку Гіём вымушаны быў аддаць імператару большую частку ўсходняй Марэі і свае толькі пабудаваныя крэпасці. Гэта тэрыторыя і стала цэнтрам Марэйскага дэспатата.
Пазней, у сярэдзіне XIV стагоддзя, імператар Іаан VI Кантакузін рэарганізаваў тэрыторыю так, каб стварыць апанаж для свайго сына, Мануіла Кантакузіна. Дынастыя Палеалогаў захапіла ўладу ў Марэі пасля смерці Мануіла ў 1380 годзе, і новым дэспатам Марэі ў 1383 годзе стаў Феадор I Палеалог. Феадор кіраваў да 1407 года і зрабіў за гады сваёй улады шмат чаго: дазволіў канфлікт з Візантыяй, здолеў дамовіцца з больш магутнымі суседзямі — перш за ўсё, з Асманскай імперыяй, чыім васалам стаў дэспатат, і аднавіў мясцовую эканоміку, заахвоціўшы албанцаў сяліцца ў Марэі. Сталіца рэгіёна, Містра, стала своеасаблівым цэнтрам позневізантыйскага Адраджэння, якое, вядома, насіла адносны характар на фоне заняпаду Канстанцінопаля.
У XV стагоддзі з паслабленнем рэштак Лацінскай імперыі на паўвостраве Марэйскаму дэспатату ўдалося пашырыць сваю тэрыторыю да ўсяго Пелапанеса. Аднак у 1446 годзе асманскі султан Мурад II знішчыў візантыйскія ўмацаванні на Карынфскім перашыйку, адкрыўшы шлях у Марэю. У 1456 г. пала Афінскае герцагства, якое было свайго роду буферам паміж Марэяй і асманскімі ўладаннямі. Лёс грэчаскай Марэі быў прадвызначаны. Пераемнік Мурада, Мехмед II Заваёўнік, захапіў у 1453 годзе Канстанцінопаль, а праз сем гадоў, усяго за год да падзення Трапезунда, апошняга асколка Візантыйскай імперыі, заваяваў Марэйскі дэспатат.
| Гады кіравання | Імя |
|---|---|
| 1339—1341 | Іаан Кантакузін |
| 1341—1349 | ? |
| 1349—1380 | Мануіл Кантакузін |
| 1380—1383 | Матфей Кантакузін |
| 1383 | Дзімітрый I Кантакузін |
| 1383—1407 | Феадор I Палеалог |
| 1407—1443 | Феадор II Палеалог
з 1428 года кіраваў сумесна з Канстанцінам XI Палеалогам) |
| 1443—1449 | Канстанцін XI Палеалог |
| 1449—1460 | Тамаш Палеалог
(з 1449 года кіраваў сумесна з Дзімітрыем II Палеалогам) [1] |