wd wp Пошук: ⬜

Жан-Батыст Шарко

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Шарко.

Жан-Батыст Агюст Эцьен Шарко (фр.: Jean-Baptiste Etienne Auguste Charcot; 15 ліпеня 1867 года, Нёі-сюр-Сен — 16 верасня 1936) — французскі палярны даследчык, акіянограф, медык і спартсмен. Сын вядомага лекара-псіхіятра Жана Мартэна Шарко.

У 1888 годзе Шарко служыў фельчарам у падраздзяленні альпійскіх стралкоў.

Біяграфія

Па заканчэнні школы і аж да смерці свайго бацькі ў 1893 годзе Шарко-малодшы шмат асіставаў яму ў яго медыцынскай рабоце, аб’ехаў мноства краін. У 1895 годзе ён абараніў дысертацыю доктара медыцыны «Прагрэсуючая цягліцавая дыстрафія». Адначасова Шарко шмат займаўся спортам і ў 1894 годзе стаў чэмпіёнам Францыі па рэгбі ў складзе клуба «Стад Франс». У 1896 годзе Шарко ажаніўся з Жанай Гюго, унучкай Віктора Гюго пасля таго, калі яна развялася з Леонам Дадэ.

У 1892 годзе Шарко набыў сваю першую яхту і затым паступова нарошчваў габарыты ветразных судоў пад сваім пачаткам і досвед кіраўніцтва імі. У 1901 годзе ён правёў шэраг акіянаграфічных даследаванняў у ваколіцах Гебрыдскіх, Шэтландскіх і Фарэрскіх астравоў, у 1902 годзе атрымаў званне марскога афіцэра і даплыў да Ісландыі і вострава Ян-Маен.

У 1903 годзе Шарко ўзначаліў французскую антарктычную экспедыцыю на трохмачтавай шхуне «Француз» (фр.: Français). Экспедыцыя доўжылася каля двух гадоў, Шарко даследаваў і апісаў каля 1000 кіламетраў берагавой лініі (апроч іншага, ён даў назву мору Белінсгаўзена) і прывёз 75 скрынь апісанняў і экспанатаў для парыжскага Музея натуральнай гісторыі. Па вяртанні ў Францыю Шарко развёўся з жонкай.

У 1908—1910 гадах Шарко правёў другую антарктычную экспедыцыю, падчас якой, акрамя ўсяго іншага, адкрыў востраў Шарко (каля 630 км², у 80 км ад Зямлі Аляксандра I), названы ім у гонар свайго бацькі, а таксама знайшоў шасціпрамянёвую губку Scolymastra joubini, самы доўгаіснуючы арганізм у жывёльным свеце (да 10 тыс. гадоў).

З пачаткам Першай сусветнай вайны Шарко першапачаткова служыў у марскім шпіталі ў Шэрбуры, але ўжо ў 1915 годзе атрымаў пад камандаванне супрацьлодачны карабель (спачатку брытанскі, паколькі Францыя не мела сваіх, а затым французскі, калі такі быў пабудаваны) і да канца вайны займаўся супрацьлодачнай абаронай у берагоў Брэтані і Нармандыі, быў узнагароджаны ордэнамі Францыі і Вялікабрытаніі.

Па заканчэнні вайны ў 1918—1925 гадах Шарко займаўся літалагічнымі даследаваннямі ў еўрапейскіх морах і прылеглых раёнах Атлантыкі, затым вывучаў усходняе ўзбярэжжа Грэнландыі, у 1928 годзе ўдзельнічаў у пошуках зніклай экспедыцыі Руаля Амундсена, у 1934—1936 гадах зноў працаваў у Грэнландыі, займаючыся падрыхтоўкай матэрыялаў для экспедыцыі Поля Эміля Віктара ўглыб вострава. Пры вяртанні з Грэнландыі карабель Шарко, які зваўся «Чаму б не?» (фр.: Pourquoi-Pas?), трапіў у буру і затануў недалёка ад Ісландыі, выратаваўся толькі адзін матрос. Жан-Батыст Шарко трагічна загінуў у моры, 12 кастрычніка быў пахаваны на парыжскіх могілках Манмартр.

Імем Шарко названы праліў і гара ў архіпелагу Кергелен. У 1952 годзе быў адкрыты помнік Жану Батысту Шарко ў Рэйк’явіку.

Кнігі Шарко

Voyage au pôle Sud (1903—1905), Librairie Gelly, 1971
Le «Pourquoi pas?» dans l’Antarctique 1908—1910, Arthaud, Paris, 1996, ISBN 2-7003-1088-8
La Mer du Groenland, GNGL Productions, 1998 ISBN|2-9133623-00-X

Зноскі

1 2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых дадзеных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
↑ Jean Baptiste Etienne Auguste Charcot // Léonore database — ministère de la Culture. Праверана 9 кастрычніка 2017.
↑ http://www.south-pole.com/p0000095.htm
↑ Jean-Baptiste Charcot // SNAC — 2010. Праверана 9 кастрычніка 2017.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Жан-Батыст Шарко
Sur les traces du «Pourquoi-Pas?»
В Большой советской энциклопедии
Биография
Каланов Н. А. Имена кораблей первооткрывателей