wd wp Пошук: ⬜

Валерый Фёдаравіч Шкаруба

Валерый Фёдаравіч Шкаруба (10 снежня 1957, Барысаў, Мінская вобласць, БССР — 19 лістапада 2020, Мінск) — беларускі мастак-жывапісец.

Біяграфія

Нарадзіўся 10 снежня 1957 года ў Барысаве. З дзяцінства быў прывучаны да цяжкай сялянскай працы, а яго бацькі і дзяды ўсе моцна былі звязаны з працай на зямлі[3].

У шэсць гадоў Валерый узяўся маляваць, чым здзівіў сваіх бацькоў, таму што ў іх родзе ніхто такой справай не займаўся[3].

З 1965 па 1973 гады ў Барысаве займаўся ў выяўленчым гуртку Дома піянераў, а пасля тры гады ўдасканальваў сваё майстэрства ў студыі выяўленчага мастацтва Палаца культуры ў Барысаве. Пра той час юнацтва Валерый Шкаруба адзначыў: «Вельмі дапамагло мне тое, што ў Барысаве была адкрыта студыя выяўленчага мастацтва. Я меў магчымасць атрымаць першапачатковую мастацкую адукацыю. У мяне былі добрыя настаўнікі, энтузіясты сваёй справы»[4]. У 1975 г. скончыў сярэднюю школу № 16 горада Барысава.

У 1975—1981 гадах вучыўся і скончыў дызайнерскае аддзяленне[5] Беларускага дзяржаўнага тэатральна-мастацкага інстытута ў Мінску.

Валерый Шкаруба пачаў свой творчы шлях як дызайнер ЭВМ у НДІ ЭВМ у Мінску, дзе працаваў дзесяць гадоў: ён распрацоўваў знешні выгляд першых камп’ютараў і меў шэраг прамысловых вынаходніцтваў[4]. Праца прамысловага дызайнера яго не задавальняла, таму штовечар ён займаўся жывапісам, кіраваў дзіцячай мастацкай студыяй[4]. Да тагож, было складана сумяшчаць працу і творчасць, бо яго вабіў жывапіс. З 1984 года пачаў удзельнічаць у мастацкіх выстаўках у Беларусі і за яе межамі.

Член Беларускага саюза мастакоў з 1989 года.

Жыў у Мінску [3].

Памёр 19 лістапада 2020 года ў Мінску[6].

Сям’я

Дачка — Вольга Валер’еўна Шкаруба (1990 г. нар.) скончыла Беларускую дзяржаўную акадэмію мастацтваў, таксама стала мастачкай[7].

Творчасць

Валерый Шкаруба працаваў у станковым жывапісе, пераважна ў жанры пейзажа. Пра свой выбар мастак адзначыў: «Мяне часта пытаюцца, чаму пішу толькі пейзажы. Былі ў маёй творчай біяграфіі і партрэты, і нацюрморты. Але „сціплы“ беларускі краявід бліжэй майму душэўнаму стану, светаадчуванню. Каб зразумець гэта, трэба зазірнуць у дзяцінства. Мне пашчасціла: маленства прайшло на ўскрайку Барысава, у прыватным доме. Я жыў у амаль вясковым асяродку. Побач — Бярэзіна, лес, палі. Шмат і з асалодай пісаў навакольныя краявіды.»[4].

Складовымі рысамі манеры пісьма мастака з’яўляюцца скрупулёзная тэхніка алейнага жывапісу, лесіроўка, тонкая прапрацоўка формы, гарманічнасць у святле і колеры, глыбокая пераменнасць святлопаветранай атмасферы[8]. Галоўныя сюжэты яго карцін — таямнічыя лясы, ціхія рэчкі, заснежаныя палі, вясковыя пралескі, драўляныя хаты на фоне лірычных краявідаў, дарогі Беларусі, якія зафіксаваны на палатне заўсёды бязлюднымі і ў памежныя станы ў прыродзе: восень, вясна, вечар, туман, змярканне, апошні прамень сонца, час перад узыходам сонца і г.д.[9]

Мастак ў 2015 годзе адзначыў пра сваю творчасць: «Менавіта Барысаўшчына стала для мяне кропкай адліку, якая ператварылася ў доўгую лінію эстэтыкі, заснаванай на пейзажным жывапісу. Мае працы — гэта ціхая песня ў славу Беларусі»[10].

Мастацтвазнавец Кацярына Ізафатава ахарактарызавала магію карцін Валерыя Шкарубы так: «у іх ёсць асаблівая філігранная індывідуальна-непаўторная пластыка, што гіпнатызуе і дзякуючы якой някідкія пейзажныя матывы беларускай зямлі зменьваюцца і ўспрымаюцца як фрагменты Вечнасці. Уменне ствараць „высокую прастату“, здольнасць Малое пераўтварыць у Вялікае, пагрузіць гледача ў глыбіннае ўспрыманне Часу, якое цяжка перадаць словамі, — вось што робіць почырк майстра пазнавальным з першага погляду»[5].

Мастацтвазнавец Валерый Жук заўважае: «У творах В. Шкарубы дзіўным чынам спалучаюцца аскетычнасць колеравага вырашэння і графічная дакладнасць ліній, што абумоўлівае хісткасць і няўлоўнасць выяўленага стану. Тонкія градацыі амаль манахромнага каларыту набываюць пераканаўчую праўдзівасць, даюць адчуванне каляровасці, узнаўляюць прастору, вільготнае восеньскае паветра, туманную смугу сырой халоднай раніцы. Мікракосмас і макракосмас нібы выраўноўваюцца ў правах, становяцца аднолькава каштоўнымі для нашага ўспрымання і важнымі ў іерархіі прыродных матываў»[4].

Мастацкія творы Валерыя Шкарубы знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі Рэспублікі Беларусь («Белае змярканне» (1991), «Восеньскае святло» (2002) і інш.), Музеі сучаснага выяўленчага мастацтва (Мінск), Магілеўскім абласным мастацкім музеі імя П. Масленікава, Гродзенскім гісторыка-археалагічным музеі, Брэсцкім абласным краязнаўчым музеі, фондах Беларускага саюзу мастакоў, Нямецкім федэральным банку (Лейпцыг, Германія), Музеі мастацтваў «Джынтай» (Пекін, Кітай), Музеі замежнага мастацтва Міністэрства культуры Кітая (Кітай) і інш.[11], а таксама ў прыватных калекцыях у ЗША, Францыі, Італіі, Германіі, Бельгіі, Грэцыі, Аўстрыі, Славеніі, Даніі, Польшчы, Турцыі, Кітая, Расіі, Японіі.

У 1997 годзе Мерэт Меер-Грабер, якая з’яўляецца ўнучкай Марка Шагала і віцэ-прэзідэнтам Камітэта Марка Шагала, набыла на выстаўцы ў гонар 40-годдзя Валерыя Шкарубы ў Нацыянальным мастацкім музеі Рэспублікі Беларусь карціну мастака «Белае змярканне» (1991)[12] і ў 1998 годзе падаравала гэты твор Нацыянальнаму мастацкаму музею Рэспублікі Беларусь, калі даведалася, што ў мастацкім музеі ў Мінску няма ніводнай карціны Валерыя Шкарубы[5].

20 лістапада 2015 года ў Барысаве на другім паверсе цэнтральнай бібліятэцы імя І. Х. Каладзеева адбылося ўрачыстае адкрыццё карціннай галерэі Валерыя Шкарубы. У памяшканні агульнай плошчай 130 квадратных метраў было выстаўлена 30 карцін, якія Валерый Шкаруба перадаў у дар роднаму гораду[13].

Выстаўкі

персанальныя

1991 — Палац мастацтваў (Мінск, Беларусь)
1997 — Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь (Мінск, Беларусь; да 40-годдзя мастака)
2002 — Галерэя «EXMA» (Кальяры, Італія)
2004 — Рым, Аоста (Італія)
2005 — Палац Медычы (Сан-Лео, Італія)
2005 — Галерэя «Берман», (Турын, Італія)
2006 — Галерэя «MITSUCOSHI» (Сэндай, Японія)
2006 — Палац Хофбург (Вена, Аўстрыя)
2007 — Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь
2017 — Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь

удзел

1990 — Мастацтва Беларусі (ААН, Нью-Ёрк, ЗША)
1999 — Вена, Лінц (Аўстрыя)
2000 — Еўрапарламент (Брусель, Бельгія)
2000 — Галерэя «Брамантэ» (Рым, Італія)
2001 — Музей мастацтваў (Пекін, Кітай)
2002 — Зала Кардэна (Парыж, Францыя)
2003 — Бундэсбанк (Лейпцыг, Германія)
2004 — Дзюсельдорф (Германія)
2005 — 51-я Міжнародная мастацкая выстаўка «La Biennale di Venezia» (Італія)
2008 — Лондан (Вялікабрытанія)
2008 — Пекін (Кітай)
Валерый Шкаруба (першы злева) на фоне сваёй карціны і Віктар Шматаў (у цэнтры) — на выстаўцы «Чарнобыль вачыма беларускіх мастакоў» у Еўрапарламенце і штаб-кватэры НАТО (Брусель), фота 2000 г.
Валерый Шкаруба (першы справа) і Віктар Шматаў (першы злева) на выстаўцы «Чарнобыль вачыма беларускіх мастакоў» у Еўрапарламенце і штаб-кватэры НАТО (Брусель), фота 2000 г.
Валерый Шкаруба (другі злева) і Віктар Шматаў (першы справа) на выстаўцы «Чарнобыль вачыма беларускіх мастакоў» у Еўрапарламенце і штаб-кватэры НАТО (Брусель), фота 2000 г.
Валерый Шкаруба (другі справа) і Віктар Шматаў (другі злева) на выстаўцы «Чарнобыль вачыма беларускіх мастакоў» у Еўрапарламенце і штаб-кватэры НАТО (Брусель), фота 2000 г.
Валерый Шкаруба (першы справа) на адкрыцці юбілейнай выстаўкі Аляксандра Сільвановіча «Неба» у галерэі «Мастацтва» (Мінск, Беларусь), фота 3 верасня 2015 г.

Узнагароды

Дзяржаўная прэмія Рэспублікі Беларусь у галіне літаратуры, мастацтва і архітэктуры (2002) — за серыю пейзажаў «Спрадвечнае», выкананых у 1997—2000 гадах[4],
медаль Францыска Скарыны (2008),
Заслужаны дзеяч мастацтваў Рэспублікі Беларусь (2014),
Ганаровы грамадзянін Барысаўскага раёна (2014)[14],
Ганаровы грамадзянін Мінскай вобласці (2018)[15],
Ордэн Францыска Скарыны (2020).

Зноскі

↑ https://www.tvr.by/bel/news/obshchestvo/ushel_iz_zhizni_valeriy_shkarubo/
↑ https://zviazda.by/be/news/20201123/1606138157-19-listapada-2020-goda-pamyor-zasluzhany-dzeyacha-mastactvau-belarusi
1 2 3 Беразінская, І. Пра вечнае, пра гармонію сусвету… / І. Беразінская // Новы час. — 2008. — № 43. — С. 30.
1 2 3 4 5 6 Жук, В. Красамоўства маўчання
1 2 3 Ізафатава, К. Магія лістапада ў «Восеньскім святле» Валерыя Шкарубы Архівавана 12 мая 2016.
↑ Сышоў з жыцця Валерый Шкаруба
↑ У галерэі «Мастацтва» грамадскага аб’яднання «Беларускі саюз мастакоў» дэбютавала студэнтка Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў, 24-гадовая Вольга Шкаруба Архівавана 5 сакавіка 2016.
↑ Рыбчынская, В. Валерый Шкаруба(недаступная спасылка); ВАЛЕРИЙ ФЕДОРОВИЧ ШКАРУБО Архівавана 24 красавіка 2008.
↑ Рыбчынская, В. Валерый Шкаруба(недаступная спасылка); Ізафатава, К. Магія лістапада ў «Восеньскім святле» Валерыя Шкарубы Архівавана 12 мая 2016.; Жук, В. Красамоўства маўчання; ВАЛЕРИЙ ФЕДОРОВИЧ ШКАРУБО Архівавана 24 красавіка 2008.
↑ Платтер, О. Знакомьтесь: художник Валерий Шкарубо Архівавана 7 снежня 2016.
↑ Валерий Фёдорович Шкарубо // bel-art.by
↑ ХУДОЖНИК ВАЛЕРИЙ ШКАРУБО: «МИНСКУ НЕ ХВАТАЕТ ДУШЕВНЫХ ГОРОДСКИХ СКУЛЬПТУР» Архівавана 23 кастрычніка 2016.
↑ Викторова, В. В Борисове открылась картинная галерея Валерия Шкарубо
↑ В БОРИСОВЕ ОТКРЫВАЕТСЯ КАРТИННАЯ ГАЛЕРЕЯ ВАЛЕРИЯ ШКАРУБО(недаступная спасылка)
↑ Заслужаны дзеяч мастацтваў Валерый Шкаруба — ганаровы грамадзянін Мінскай вобласці

Літаратура

Валерый Шкаруба : жывапіс : [альбом] / аўтар уступ. арт. В. І. Жук; пер. на бел. мову С. А. Шукан; пер. на англ. мову Т. А. Сурская; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мінск : Белпрынт, 2007. — 150 с. ISBN 978-985-459-100-1
Беразінская, І. Пра вечнае, пра гармонію сусвету… / І. Беразінская // Новы час. — 2008. — № 43. — С. 30.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Валерый Фёдаравіч Шкаруба
акаунт Валерыя Шкарубы ў сацыяльнай сетцы // facebook.com
Живопись Валерия Шкарубы Архівавана 7 лютага 2013. // interfax.by
Платтер, О. Знакомьтесь: художник Валерий Шкарубо Архівавана 7 снежня 2016. // borisovnews.by
Валерый Шкаруба // artbelarus.by
Рыбчынская, В. Валерый Шкаруба(недаступная спасылка) // minsk.gov.by
Валерий Фёдорович Шкарубо // bel-art.by
Жук, В. Красамоўства маўчання // kimpress.by
Ізафатава, К. Магія лістапада ў «Восеньскім святле» Валерыя Шкарубы Архівавана 12 мая 2016. / К. Ізафатава // Алеся. — 2015. — № 11.
В. Шкарубо. «Осенний свет» (2002) Архівавана 26 студзеня 2019. // artmuseum.by
Викторова, В. В Борисове открылась картинная галерея Валерия Шкарубо // ex-press.by
ХУДОЖНИК ВАЛЕРИЙ ШКАРУБО: «МИНСКУ НЕ ХВАТАЕТ ДУШЕВНЫХ ГОРОДСКИХ СКУЛЬПТУР» Архівавана 23 кастрычніка 2016. // minsknews.by
ВАЛЕРИЙ ФЕДОРОВИЧ ШКАРУБО Архівавана 24 красавіка 2008. // sardegnabelarus.it
В БОРИСОВЕ ОТКРЫВАЕТСЯ КАРТИННАЯ ГАЛЕРЕЯ ВАЛЕРИЯ ШКАРУБО(недаступная спасылка) // minsk-region.gov.by