wd wp Пошук:
    ⬜

    Блакітная дывізія

    250-я дывізія іспанскіх добраахвотнікаў (ням.: 250. Einheit spanischer Freiwilliger), больш вядомая як Блакітная дывізія (ісп.: División Azul, ням.: Blaue Division) — дывізія з іспанскіх добраахвотнікаў, якія змагаліся на баку Германіі падчас Другой сусветнай вайны. Намінальна лічачыся ўкамплектаванай членамі «іспанскай фалангі», насамрэч «Блакітная дывізія» ўяўляла сабою сумесь салдат рэгулярных войскаў, ветэранаў грамадзянскай вайны і членаў фалангісцкай міліцыі. Была складзена паводле іспанскіх канонаў: чатыры пяхотныя палкі і адзін артылерыйскі.[2]

    Узнікненне і асаблівасці падраздзялення

    Франсіска Франка, не жадаючы адкрыта ўцягваць Іспанію ў Другую сусветную вайну на боку Гітлера і ў той жа час імкнучыся ўмацаваць рэжым Фалангі і забяспечыць бяспеку краіны, заняўшы становішча ўзброенага нейтралітэту, падаўшы Германіі на ўсходнім фронце дывізію добраахвотнікаў, якія пажадалі змагацца на боку немцаў супраць Савецкага Саюза. Дэ-юрэ Іспанія захоўвала нейтралітэт, у саюзнікі Германіі не ўваходзіла, і вайну СССР не аб’яўляла. Дывізія здабыла сваю назву з-за блакітных кашуляў — формы Фалангі.

    Міністр замежных спраў Суньер, аб’яўляючы 24 чэрвеня 41-га года пра фарміраванне «Блакітнай дывізіі», сказаў што СССР вінаваты ў іспанскай грамадзянскай вайне, у тым, што гэтая вайна зацягнулася, у тым, што былі масавыя растрэлы, што былі несудзебныя расправы. Па ўзгадненні з немцамі была зменена прысяга — яны прысягаліся не фюрару, а барацьбе супраць камунізму.[3]

    Матывацыі ў добраахвотнікаў былі розныя: ад жадання адпомсціць за загінулых у грамадзянскай вайне блізкіх, да (у былых рэспубліканцаў — яны, як правіла, і склалі асноўную масу перабежчыкаў на бок савецкага войска) жадання схавацца. Былі людзі, якія шчыра жадалі загладзіць сваё рэспубліканскае мінулае. Шматлікія кіраваліся карыслівымі меркаваннямі — ваенныя дывізіі атрымлівалі прыстойнае па тых часах дараванне ў Іспаніі, плюс дараванне нямецкае (адпаведна 7,3 пэсэты ад іспанскага ўрада і 8,48 пэсэтаў ад нямецкага камандавання ў дзень)[3].

    Былы старшыня братэрства дывізіі, які быў яе баец распавядаў пра свой шлях у яе шэрагі:

    У мяне ідэалогіі не было ніякай. Я спакойна жыў пад Ціролем, прыляцеў самалёт савецкай вытворчасці, скінуў савецкую бомбу. І, хутчэй за ўсё, лётчык быў савецкі. Загінула ўся мая сям’я. Я паўтараю: мне вось у той момант было 14 гадоў. Да моманту пачатку вайны з Савецкім Саюзам мне было 17 гадоў. Вядома, я жадаў адпомсціць. І я паехаў у Расію вярнуць візіт ветлівасці.— «Блакітная дывізія» і іншыя іспанцы

    Сцяг 2-га Батальёна

    13 ліпеня 1941 дывізія, якая налічвала 18 693 чалавека (641 афіцэр, 2272 унтар-афіцэры, 15 780 ніжніх чыноў)[4], адбыла з Мадрыду і была перакладзена ў Германію для пяцідзённай ваеннайй падрыхтоўкі на навучальным палігоне ў горадзе Графенвер. Першы камандуючы дывізіі быў ветэран грамадзянскай вайны Аўгусцін Муньяс Грандэс. Пачынальна з Польшчы дывізія прасоўвалася на фронт пешым маршам.[3] Пасля гэтага яна была перададзена вермахта ў якасці 250-й пяхотнай дывізіі. За ўвесь час існавання дывізіі праз яе склад прайшло больш за 40 тысяч чалавек (па іншых крыніцах і адзнакам — больш за 50 тыс.).

    Баявыя дзеянні

    Блакітная дывізія трымала абарону пад Ленінградам і лічылася ў савецкага камандавання слабым звяном. Аднак падчас аперацыі «Палярная зорка» па вызваленні Ленінградскай вобласці, якая праводзілася на ўчастку фронту пад Чырвоным Борам даўжынёю амаль у 60 кіламетраў, чатыры савецкія дывізіі (прыблізна 44 тысячы чалавек) і 2 танкавых палка не змаглі прадраць абарону іспанцаў (каля чатырох з паловаю тысяч чалавек). Савецкія войскі панеслі на гэтым участку вялікія страты.[3]

    Яшчэ ў Польшчы выявілася адмысловае стаўленне іспанцаў да дысцыпліны. Некалькі салдат сышло ў самаволку ў грамадзянай адзежы і былі затрыманы гестапа — з-за сваёй асмуглай знешнасці яны былі падобныя на яўрэяў. Таварышы вызвалілі сваіх пасля перастрэлкі.[3] Пра дысцыпліну ў дывізіі кажа і такі факт:

    …бургамістар (Ноўгарада) Марозаў загінуў ад рук іспанскага салдата з «Блакітнай дывізіі». Улады арганізавалі выдачу малака цяжарным жанчынам. Штораніцы выстрайвалася чарга, у якую паволі сталі прыстройвацца салдаты «Блакітнай дывізіі». Яны мірна стаялі ўперамешку з цяжарнымі жанчынамі, не патрабуючы сабе лішняга. Атрымлівалі агульную норму і паважна выдаляліся. Але бургамістар Марозаў, абураны тым, што малака катастрафічна бракуе, неяк прыйшоў ва ўправу ў стане сярэдняга алкагольнага ап’янення і спусціў аднаго з іспанцаў з лесвіцы штурхялём пад зад. Пералічыўшы носам усе прыступкі, іспанец ускочыў і разрадзіў у галаву гарадскога магазін свайго пісталета…— [5]

    Гэта спалучэнне высокай баяздольнасці і разгільдзяйства было адзначана пасля бою ў Чырвоным Боры выказваннем генерала Гальдэра:

    " Калі вы ўбачыце нямецкага салдата няголенага, з расшпіленай гімнасцеркай і п'янага, не спяшаецеся яго арыштоўваць — хутчэй за ўсё, гэта іспанскі герой. "
    Гэтая фраза дагэтуль вісіць у клубе ветэранаў Блакітнай дывізіі ў Мадрыдзе.[[3]](/Блакітная_дывізія#cite_note-autogenerated1-3)

    Сярод ваенных дывізіі былі нярэдкія выпадкі пераходу на бок Чырвонага войска, не ў апошнюю чаргу з-за грубіянства ўласных афіцэраў і беднага сілкавання[6].

    Фінал баявога шляху

    Сцяг 3-га батальёна (бандэры) іспанскага легіёна вермахта

    З-за моцнага замежнапалітычнага ціску Франсіска Франка 20 кастрычніка 1943 прыняў рашэнне пра вывядзенне «Блакітнай дывізіі» з фронту і расфарміраванне падраздзялення. Шматлікія іспанцы, аднак, да заканчэння вайны засталіся ў атрадах нямецкага войска добраахвотна. Немцы, не жадаючы губляць патэнцыйных салдат, адкрылі шырокую прапаганду адносна ўступу добраахвотнікаў у «Нямецкі замежны легіён», які знаходзіўся, у адрозненне ад «Блакітнай дывізіі», вылучна пад нямецкім камандаваннем. Як правіла, усе яны былі ў войсках СС, якія ваявалі да самага канца. У акружаным Берліне да капітуляцыі ваявала 7 000 іспанцаў.[3]

    Страты

    Манумент загінулым салдатам Блакітнай Дывізіі на могілкі Альмудэна.

    За час баёў з Чырвоным Войскам Блакітная дывізія панесла наступныя страты:[3]

    Генерал Эміліа Эстэбан-Інфантэс, які камандаваў «Блакітнай дывізіяй», у сваёй кнізе «Блакітная дывізія. Добраахвотнікі на Усходнім фронце» прыводзіць наступныя лічбы стратаў праціўніка, якія, хутчэй за ўсё, немагчыма праверыць: 14 тысяч — на Волхаўскім фронце і 32 тысячы — на Ленінградскім (зіма — вясна 1943 годзе). Іншыя лічбы, з той жа абмоўкай, прыводзіць Мігель Бас: дывізія знішчыла каля 17 тысяч савецкіх байцоў.[3]

    У Франкіскай Іспаніі велізарным аўтарытэтам карысталася царква і рэлігія. Напрыклад, падчас савецкага артабстрэлу, некалькі снарадаў патрапілі ў цэнтральны купал храма Святой Сафіі ў Вялікім Ноўгарадзе, і крыж пачаў звальвацца на зямлю. іспанскія сапёры выратавалі крыж, адрэстаўравалі падчас вайны, і ён быў адпраўлены ў Іспанію. У сямідзесятых гадах, яшчэ пры жыцці Франка крыж стаяў у Інжынернай акадэміі. Пад ім быў надпіс, што гэты крыж знаходзіцца на захоўванні ў Іспаніі і вернецца ў Расію, калі знікне бязбожны бальшавіцкі рэжым (пасля вайны савецкі рэжым абвінаваціў іспанцаў у рабаванні). Крыж вернуты ў 2004 годзе.[3]

    Далейшы лёс

    Шматлікія былыя салдаты «Блакітнай дывізіі» зрабілі паспяховую ваенную кар’еру ў паваеннай Іспаніі.

    Зноскі

    1. ↑ Архівавана 17 студзеня 2012. ВОЕННАЯ ЛИТЕРАТУРА -[ Военная история ]- Крестовый поход на Россию
    2. ↑ http://www.echo.msk.ru/programs/victory/703276-echo/ Мігель Фернандэс Бас — шэф бюро іспанскага агенцтва навін «EFE» у Маскве пра «Блакітную дывізію»
    3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Мігель Бас — шэф бюро іспанскага агенцтва навін «EFE»
    4. ↑ Дробзяко С. І., Романько О. В., Сямёнаў К. К. Замежныя фарміраванні Трэцяга рэйха. —М.:АСТ: Астрель, 2009 ISBN-978-5-271-23888-8
    5. ↑ Ковалев Б. М. Нацистская оккупация и коллаборационизм в России. 1941—1944. — М.: АСТ, Транзиткнига, 2004. — С. 41. — 544 с. — 5 000 экз. — ISBN 5-17-020865-0.
    6. ↑ РГАСПИ. Ф. 17, Оп. 125, Д. 97. Л. 55-56. Гл. таксама: РГВА. Ф. 1372k, Оп. 3, Д. 1435—1452.

    Літаратура

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (5):
    Вікіпедыя:Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Вікіпедыя:Артыкулы з непрацоўнымі спасылкамі
    Замежныя добраахвотнікі вермахта
    Ваенная гісторыя Іспаніі
    Вікіпедыя:Артыкулы з вікі-разметкай у малюнку карткі