wd wp Пошук: ⬜

Абрам Рыгоравіч Духан

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Духан. Абрам Рыгоравіч Духан (6 сакавіка 1924, Мінск — 14 лютага 1979, Мінск) — беларускі архітэктар.

Біяграфія

Абрам Рыгоравіч Духан нарадзіўся 6 сакавіка 1924 года ў г. Мінску ў сям’і медыцынскіх працаўнікоў. Бацька — Рыгор Абрамавіч Духан (1897—1945) — выдатны медыцынскі дзеяч, садзейнічаў у фарміраванні сістэмы беларускай савецкай аховы здароўя (у 1920-1940-х гг.), маці, Любоў Давыдаўна, працавала ў 3-й клінічнай бальніцы ў прафесара Я. У. Клумава [1]. Дзяцінства і юнацтва праходзілі ў цэнтральнай частцы Мінска ў раёне плошчы Свабоды і вул. Інтэрнацыянальнай [2].

Маці убачыла ў сына схільнасць да малявання і заахвочвала гэта захапленне. У 1937 годзе Абрам Духан стаў адным з першых вучняў мастацкай студыі пры Палацы піянераў і школьнікаў, створанай мастаком Сяргеем Катковым. У гэты перыяд юнак пачаў звязваць сваё жыццё з архітэктурай[1].

У час Вялікай Айчыннай вайны сям’я перажыла бамбардзіроўку Мінска 24 чэрвеня 1941, змагла пакінуць горад і эвакуіравацца спачатку ў Саратаў, а затым у г. Фрунзэ (Кыргызстан). Пасля заканчэння школыў 1942 годзе, паступіў у Харкаўскі медыцынскі інстытут, які знаходзіўся ў Фрунзэ. У інстытуце ўжо вучыўся яго стрыечны брат Яфрэм Злотнік, які пасля стаў вядомым нейрахірургам[3]. Аднак праз год падаў дакументы на архітэктурны факультэт Харкаўскага інжынерна-будаўнічага інстытута [1].

У 1944 годзе перавёўся ў Маскоўскі архітэктурны інстытут. Шмат часу праводзіў у бібліятэках, музеях, філармоніі, на публічных абмеркаваннях конкурсных праектаў у Доме архітэктара, працаваў над курсавымі праектамі[1]. У 1945 г. памёр бацька, і востра стала пытанне пра працяг вучобы, але сям’я ўсё ж падтрымала яго[2]. У 1949 годзе Абрам Духан паспяхова абараніў дыпломны праект (кіраўнік прафесар М. П. Паруснікаў) і вярнуўся ў Мінск [1].

Працаваў у інстытуце «Белдзяржпраект» у архітэктурнай майстэрні Г. У. Заборскага, архітэктар, старшы архітэктар, кіраўнік групы архітэктараў, галоўны архітэктар праектаў, кіраўнік майстэрні. У 1949—1954 гадах сумесна з Уладзімірам Адамовічам Каралём праектаваў галоўны паштамта. Творчае супрацоўніцтва гэтых архітэктараў працягнулася і пры распрацоўцы праекта будынка тэлеграфа на Цэнтральнай плошчы Мінска[1].

Член Саюза архітэктараў СССР з 1956 года.

Памёр 14 лютага 1979 года ад інфаркту.

Творчасць

Адным з першых сярод беларускіх архітэктараў праектаваў новы тып грамадскіх будынкаў для абласных і раённых камітэтаў КПБ і райвыканкамаў, раённых судоў.

будынкі Сталінскага райкама КПБ(wd) бел. (сучасны будынак раённай адміністрацыі), Фрунзенскага райкама па вул. Астроўскага (Ракаўская) і Савецкага па вул. Дарашэвіча, Палескага абкама КПБ у г. Мазыры (усе 1950-я)[1].
Дом палітычнай асветы (суаўт.) Мінск, вул. Я. Купалы, 21 (праектаванне 1951 г., будаўніцтва — 1954 г., сумесна з М. Драздовым);
Будынак выдавецтва ЦК КПБ. Праспект Незалежнасці, № 77, Мінск. (праектаванне 1955 г., будаўніцтва — 1966 г.)[1];
Адміністрацыйна-жылы дом Камітэта прамысловых рэзерваў БССР. Вул. Урыцкага, № 3 Мінск. (праектаванне 1949 г., будаўніцтва 1950—1951 гг.);
будынкі Мінскага педінстытута імя А. М. Горкага (1949);

Галоўны корпус Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта на пл. Леніна (праектаваўся з 1957 года, пазней да працы быў падключаны архітэктар М. І. Бакланаў)[1];
Будынак тэатра імя Янкі Купалы (рэканструкцыя 1956-58 гг.)

Будынак Цэнтральнага тэлеграфа на Цэнтральнай плошча (цяпер прадпрыемства «Белтэлекам», 1962 г., сумесна з У. Каралём)[1];
102-х кватэрны жылы дом на рагу праспекта (№ 48) і вул. Дрэваапрацовачнай (цяпер бульвар Мулявіна)[1];

Ансамбль адміністрацыйна-грамадскіх будынкаў па праспекце Машэрава (Пераможцаў): Беларускі навукова-даследчы інстытут навукова-тэхнічнай інфармацыі (БелНДІТІ), Дом кнігі, Белкаапсаюз (1974, над праектам таксама працавалі А. Красоўскі, В. Кісель, У. Трацэўскі)[1] па праспекце Машэрава;
Рэканструкцыя навуковага гарадка АН БССР, комплекс карпусоў інстытутаў матэматыкі і грамадскіх навук АН БССР (1971, разам з А. Красоўскім і Л. Хаюціным)[1];

14-павярховыя будынкі Вылічальнага цэнтра і інстытутаў аддзялення грамадскіх навук АН БССР [d] па вул. Сурганава і Акадэмічнай, злучаныя пераходамі з Музеем старажытнай беларускай культуры (1976)[1];
16-павярховыя дамы ў на пл. Перамогі ў Магілёве [1];
9-павярховыя дамы па Пушкінскім праспекце ў Магілёве[1];
будынак Дома Саветаў у г. Ашмяны (сааўтар В. Кісель)[1] (1979);
тыпавыя праекты дзіцячых садоў (у суаўтарстве з А. Красоўскім і Л. Хаюціным).

Зноскі

Літаратура

Духан Абрам Григорьевич // Архитекторы Советской Белоруссии: Биогр. справочник / Союз архитекторов БССР; Сост. В. И. Аникин и др.. — Мн.: Беларусь, 1991. — 262 с. — ISBN 5-338-00611-1. (руск.)

Спасылкі

Архітэктар Абрам Духан Архівавана 12 чэрвеня 2011. (руск.)
Майстры каменнага летапісу: Абрам Духан (руск.)
Абрам Духан Архівавана 17 лютага 2009. (руск.)
Будынак тэатра імя Янкі Купалы Архівавана 16 ліпеня 2014. (руск.)
Детали от Бомы. Абрам Духан — из тех людей, которых помнят по их работам