wd wp Пошук:
    ⬜

    Нідэрландская мова

    Нідэрландская мова (таксама галандская або фламандская) — германская мова заходнегерманскай падгрупы.

    Распаўсюджанне: Нідэрланды, Бельгія, Сурынам, некаторыя краіны Цэнтральнай Амерыкі. Колькасць носьбітаў у свеце 24 млн., Нідэрланды 16 млн.ч. (2003). Для 4 млн. другая мова. 7 млн гаворыць на мове афрыкаанс (узнікла з галандской мовы).

    Статус афіцыйнай або нацыянальнай мовы (1990): Нідэрланды, Бельгія, Сурынам.

    Гісторыя

    Нідэрландская або галандская мова паходзіць ад мовы берагавых франкаў і з’яўляецца наўпростым нашчадкам протагерманскай мовы індаеўрапейскай моўнай групы. Найбліжэйшыя сваякі — старажытнаанглійская, фрызская, ніжненямецкая мовы.

    Сінтаксіс

    У сучаснае нідэрландскае мове няма склонаў (за выключэннем дыялектаў). Ёсць тры роды: ніякі, мужчынскі і жаночы. Апошнія два паступова зліваюцца ў адзін агульны род: існуюць, напрыклад, толькі два вызначаныя артыклі — het, для ніякага роду, і de, для жаночага і мужчынскага роду.

    Звесткі аб дыялектах

    Для нідэрландскай мовы характэрна вялікая колькасць дыялектаў, толькі ў Фландрыі іх каля дзвюх з паловай тысяч. У адукацыі, СМІ і ў якасці дзяржаўнай выкарыстоўваецца «ўсеагульная нідэрландская мова» (AN, Algemeen Nederlands), зацверджаны нідэрландскім моўным саюзам (Nederlandse Taalunie) афіцыйны варыянт мовы. З 15 кастрычніка 2005 праводзіцца рэформа арфаграфіі[1].

    Ад нідэрландскай мовы параўнальна нядаўна адлучыўся афрыкаанс.

    Афрыка́анс

    Асноўны артыкул: Афрыкаанс

    Раёны ў ПАР, дзе большасць насельніцтва размаўляе на афрыкаанс (пазначаны сінім колерам)

    Гісторыя афрыкаанс пачынаецца з масавага перасялення фермераў (нідэрл.: boer) з Галандыі, Фландрыі і іншых рэгіёнаў паўночна-заходняй Еўропы, якія былі хутка асіміляваныя мясцовым насельніцтвам.[2]

    Пасля пераходу калоніі пад кіраўніцтва Брытаніі на пачатку XIX стагоддзя, каланісты пачалі засвойваць новыя ўнутраныя раёны Паўднёвай Афрыкі, забраўшы сваю мову з сабой. Наступствы ізаляцыі ад астатняга нідэрландскамоўнага свету зрабілі мову каланістаў такой, якая яна ёсць на сённяшні дзень, гэта значыць афрыкаанс.[3]

    На пачатку XX стагоддзя народны «афрыканскі» варыянт нідэрландскай мовы стаў пераважаць над літаратурнай «еўрапейскай» мовай. У 1925 годзе ў Канстытуцыю Паўднёва-Афрыканскага Саюза ад 1909 года была ўнесена папраўка, якая сцвярджала «нідэрландскае слова ў Артыкуле 137 (…) уключае ў сябе афрыкаанс».[4][5] Новая канстытуцыя ад 1961 года толькі пералічала англійскую і нідэрландскую мовы ў якасці афіцыйных.

    Згодна з прыкладнай ацэнкай, каля 90% словаў афрыкаанс маюць нідэрландскае паходжанне.[6][7] Абедзве мовы маюць высокую ступень узаемапаразумення, аднак гэтая ступень у некаторых выпадках (у дачыненні да лексікі, напісання) можа быць асіметрычнай: для нідэрландскамоўнага чалавека часцей лягчэй зразумець афрыкаанс, чым жыхару ПАР зразумець нідэрландскую.[8]

    Зноскі

    1. ↑ http://taalunieversum.org/taal/spelling/
    2. ↑ Language Standardization and Language Change: The Dynamics of Cape Dutch
    3. ↑ Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 16 — Nederlandstalige Zuid-Afrikaanse literatuur, 1652-1925 (page 2)
    4. ↑ South Africa: Legislation: 1910—2008, Archontology.org
    5. ↑ Transformation in the Judiciary — A constitutional imperative. Supreme Court of Appeal, Government of South Africa.
    6. ↑ Language and Social History: Studies in South African Sociolinguistics (page 214)
    7. ↑ The Dutch Language: A Survey (page 132)
    8. ↑ Oxford Journal on Mutual Comprehensibility of Written Afrikaans and Dutch

    Спасылкі

    Вікіпедыя

    Вікіпедыя мае раздзел, напісаны

    Hoofdpagina нідэрландскай

    Тэмы гэтай старонкі (8):
    Вікіпедыя:Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
    Мовы і дыялекты паводле алфавіта
    Мовы Нідэрландаў
    Нідэрландская мова
    Мовы Сурынама
    Мовы з памылкай у ISO 639-2
    Вікіпедыя:Артыкулы са спасылкамі на элементы Вікідадзеных без беларускага подпісу
    Мовы Бельгіі