wd wp Пошук: ⬜

Ян Стафан Гедройц

.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst a,.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst span.iw{display:inline-block}.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst a::first-letter,.mw-parser-output .ts-wikidata-positions-uppercasefirst span.iw::first-letter{text-transform:capitalize}

Ян Стафан Гедройц (польск.: Jan Stefan Giedroyć; 2 лютага 1730, Гедройцы Віленскага ваяводства, цяпер Малетайскі раён Уцянскага павета Літвы — 13 мая 1802) — рымска-каталіцкі і дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Біскуп інфлянцкі (з 1764) і жамойцкі (з 1778)[1].

Кавалер Ордэна Белага Арла (1766).

Біяграфія

З княжацкага роду Гедройцаў, сын Бенедыкта. Высвечаны на святара 1 кастрычніка 1752 года. З 1755 года быў членам віленскага капітула. Як пратэжэ віленскага біскупа Ігнацыя Масальскага, зрабіў у часе гаспадарання Станіслава Аўгуста бліскучую палітычную і духоўную кар’еру. 22 жніўня 1763 года прызначаны тытулярным біскупам Верынопаліскім і дапаможным біскупам Віленскай дыяцэзіі — біскупам беларускім. 22 красавіка 1765 года прызначаны інфлянцкім біскупам.

На пасяджэнні Сената востра асудзіў Барскую канфедэрацыю. Данёс расійскім войскам, што знаходзіліся паблізу Вільні, пра намер віленскай шляхты далучыцца да паўстання. Але ж у 1773 годзе ў час Сойма, які зацвердзіў першы падзел Рэчы Паспалітай, збіраўся публічна выступіць у абарону цэласнасці Рэчы Паспалітай. Згадзіўся прыняць мучаніцкую смерць, але кароль з цяжкасцямі здолеў пераўпэўніць яго. Аднак неўзабаве стаў гарачым прыхільнікам Расіі.

Дзякуючы апецы рускіх і караля 30 сакавіка 1778 года быў прызначаны жамойцкім біскупам. Вінаваціўся ў прагным збіранні бенефіцыяў і прасоўванні сваіх сваякоў Гедройцаў на духоўныя пасады. Дарадца Пастаяннай Рады ў 1778 і 1780 гадах, у 1784 годзе засядаў у яе Скарбовым дэпартаменце.

Быў праціўнікам Канстытуцыі 3 мая 1791 года і гарачым прыхільнікам Таргавіцкай канфедэрацыі. Фігураваў у спісе асоб, на якіх маглі разлічваць рускія, пры скасаванні канстытуцыі. Пасля падаўлення Касцюшкаўскага паўстання загадаў арыштаваць ксяндза, які абразіў Кацярыну II, за што атрымаў падзяку ад расійскага пасла Мікалая Рапніна.

Галерэя

Іканаграфія Яна Стэафана Гедройца
Невядомы мастак, XVIII ст.
Ф. Смуглевіч, XVIII ст.
Невядомы мастак, XIX ст.

Зноскі

↑ ЭнцВКЛ, 2005

Літаратура

Пазднякоў В. Гедройцы // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — С. 521. — 688 с. — ISBN 985-11-0314-4 (т. 1), ISBN 985-11-0315-2.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ян Стафан Гедройц
Bishop Jan Stefan Giedroyc †

Папярэднік: Людавіку Альварэш дэ Фігейрэду	Верынопаліскія біскупы 1763—1765	Пераемнік: Ігнацы Блажэй Францішак Красіцкі
Папярэднік: Тамаш Ігнацы Зянковіч	Беларускія біскупы 1763—1765	Пераемнік: Фелікс Тавянскі
Папярэднік: Антоній Казімір Астроўскі	Інфлянцкія біскупы 1765—1778	Пераемнік: Антоній Мацей Серакоўскі
Папярэднік: Ян Дамінік Лапацінскі	Жамойцкія біскупы 1778—1802	Пераемнік: Юзаф Арнульф Гедройц