«Усяе Русі» — прыстаўка да тытула рускіх вялікіх князёў і цароў, а таксама прадстаяцеляў Рускай праваслаўнай царквы (выкарыстоўваецца і ў нашы дні). У перакладзе са стараславянскай мовы азначае «Усёй Русі»
У тытуле Кіеўскіх мітрапалітаў (якія пазней перамясцілі сваю рэзідэнцыю ва Уладзімір, а затым у Маскву) з’явілася з 1160-х гадоў, падкрэсліваючы адзінства царквы ва ўмовах феадальнай раздробненасці, якая панавала на Русі. Пасля падзелу ў XV стагоддзі агульнарускай мітраполіі на маскоўскую і кіева-літоўскую часткі прыстаўка «ўсяе Русі» захавалася за прадстаяцелямі абедзвюх кафедраў. Тытул «мітрапаліт усяе Русі» (без слова «Кіеўскі») выкарыстоўваўся маскоўскімі мітрапалітамі, а з 1589 года маскоўскімі патрыярхамі. У сінадальны перыяд патрыярхі не выбіраліся, а обер-пракуроры прыставак да свайго звання не мелі. Пасля аднаўлення патрыяршаства ў 1917 годзе быў выбраны Патрыярх Маскоўскі з прыстаўкай да тытула «ўсяе Расіі», што ўяўляла сабой элінізаваны варыянт словазлучэння «ўсяе Русі». Цяперашняя прыстаўка да тытула Патрыярхаў Маскоўскіх і ўсяе Русі ўвайшла ў традыцыю з верасня 1943 года. З 1863 года прыстаўка «ўсяе Русі» з’яўляецца таксама часткай тытула прадстаяцеля Рускай праваслаўнай стараверскай царквы, якая не прызнаецца сусветным праваслаўем кананічнай.
Кіеўскія мітрапаліты ў 1458—1688 гадах насілі прыстаўку да тытула «Кіеўскі, Галіцкі і ўсяе Русі (Расіі)». Пасля таго, як Кіеўская мітраполія ўвайшла ў склад Маскоўскага патрыярхата, іх прыстаўка да тытула была ўдакладнена словам «Малой» — «мітрапаліт Кіеўскі, Галіцкі і ўсяе Малой Русі» (Расіі). Грэка-каталіцкія мітрапаліты пасля 1838 года змянілі прыстаўку «Кіеўскі, Галіцкі і ўсяе Русі» на «Галіцкі». Патрыярх Украінскай праваслаўнай царквы Кіеўскага патрыярхата, якая не прызнаецца сусветным праваслаўем кананічнай, выкарыстоўвае прыстаўку да тытула «ўсяе Украіны-Русі».
У тытулах свецкіх кіраўнікоў прыстаўка ўжывалася эпізадычна. Яна не супадала з фактычнымі памерамі іх уладанняў, аднак змяшчала ў сабе ўяўленне аб намінальным палітычным адзінстве рускіх земляў і вяршэнстве яе ўладальніка ў княжацкай іерархіі.
У дамангольскі час прыстаўка выкарыстоўвалася да кіеўскіх князёў[1]. У крыніцах яна сустракаецца ў дачыненні да Усевалада Яраславіча, Уладзіміра Манамаха, Юрыя Далгарукага, Расціслава Мсціславіча (ці Мсціслава Ізяславіча, імя князя, які кіраваў на той момант у Кіеве, не названа), Мсціслава Раманавіча Смаленскага і Рамана Мсціславіча Галіцка-Валынскага.
Пасля мангольскага нашэсця Кіеў прыйшоў у заняпад, а вялікія князі ўладзімірскія фармальна былі прызнаны ў Ардзе старэйшымі сярод усіх рускіх кіраўнікоў. У 1299 годзе з Кіева ва Уладзімір пераехаў мітрапаліт Кіеўскі і ўсяе Русі Максім. Першым бясспрэчным уладальнікам прыстаўкі з уладзімірскіх князёў быў Міхаіл Яраславіч Цвярскі. Пасля яго прыстаўку насілі ўсе маскоўскія князі, якія валодалі Уладзімірам, пачынаючы з Івана Каліты[2].
У багатай перапісцы на грэчаскай мове паміж візантыйскім патрыярхамі і імператарамі і вялікімі князямі Іван Каліта, Сімяон Горды, Іван II, Дзмітрый Данскі і Васіль I паслядоўна называюцца Μέγας ῥὴξ πάσης Ῥωσίας «вялікі кароль усёй Расіі»[3]. Так пішуць не толькі патрыярхі, але нават імператар Іаан Кантакузін у 1347 годзе. Лічыцца, што такое тытулаванне не было аднабаковым і выкарыстоўвалася самімі вялікімі князямі ў лістах, адрасаваных у Візантыю.[3]
З канца XV стагоддзя тытул набывае афіцыйны характар і становіцца абавязковым элементам тытулатуры маскоўскіх вялікіх князёў[4].
З XVI стагоддзя ў тытулах маскоўскіх цароў зрэдку сустракаецца элінізаваная форма «ўсяе Расіі». З 1654 па 1721 год прыстаўка пашырылася да больш падрабязнай — так афіцыйны тытул Аляксея Міхайлавіча гучаў як «усяе Вялікай і Малой і Белай Расіі самадзержац». У эпоху Расійскай імперыі гасудараў тытул трансфармаваўся ў «Імператар усерасійскі».
Кіраўнікі Галіцка-Валынскага княства ў XIII—XIV стст. апроч княжацкага тытула сталі насіць падараваны Папам Рымскім тытул каралёў Русі[5][6]. Паводле меркавання Я. Ісаевіча, пад «Руссю» яны мелі на ўвазе тэрыторыю свайго княства[7]. Паводле меркавання Л. Вайтовіча, тытул быў прэтэнзійны і распаўсюджваўся на ўсю Русь[8]. З прыстаўкай «усяе» ён напісаны ў лісце братоў Андрэя і Льва Юр’евічаў да магістра Тэўтонскага ордэна (1316) — duces totius terrae Russiae, Galiciae et Lademiriae («князі ўсёй зямлі Русі, Галіча і Уладзіміра») і ў грамаце князя Юрыя Тройдзенавіча (1335) — dux totius Russiae Minoris («князь усёй Малой Русі»)[9].
Таксама тытул кіраўнікоў Русі выкарыстоўваўся некаторымі запарожскімі гетманамі. Так Багдан Хмяльніцкі, у дыпламатычнай перапісцы з асманскім султанам, падпісваўся як «Гетман Войска Запарожскага і ўсяе Русі».[10]