Сірыйская апазіцыя (араб. المعارضة السورية) — агульны тэрмін, які выкарыстоўваецца для абазначэння розных груповак у Сiрыі, якія заклікаюць тым ці іншым спосабам да змены палітычнага рэжыму ў краіне і якія выступаюць супраць праўлення партыі Баас. Пры гэтым сам тэрмін «апазіцыя», як правіла, выкарыстоўваецца ў дачыненні да традыцыйных палітычных сілаў, гэта значыць для груповак, якія маюць гісторыю барацьбы супраць існуючага сірыйскага ўрада, а не для абазначэння наогул усіх удзельнікаў паўстання супраць прэзыдэнта Башара Асада. Першымі апазiцыйнымi групамі сталі так званыя «пратэстныя камітэты». Яны былі ўтвораны ў красавіку 2011 года, калі пратэсты перайшлі з фазы спантанна ўзнікаючых у фазу арганізаваных.
Найбольш буйным адукацыяй ўнутры апазіцыі з’яўляецца створаны ў 2011 годзе з мноства апазіцыйных груп Сірыйскі нацыянальны савет, які атрымаў даволі значную міжнародную падтрымку і прызнанне ў якасці боку перамоваў. У тым ці іншым выглядзе ён прызнаны семнаццацьцю членамi ААН, у тым ліку Францыяй[1], Вялікабрытаніяй і ЗШАША[2]. Іншая буйная групоўка — Нацыянальная кааліцыя сірыйскіх рэвалюцыйных і апазіцыйных сіл — была створана ў лістападзе 2012 года і атрымала прызнанне з боку Лігі арабскіх дзяржаў у якасці «прадстаўніка памкненняў сірыйскага народа».
Да сірыйскай апазіцыі ставяцца таксама Вышэйшы курдскі савет, розныя фракцыі парламэнцкай апазыцыі і мноства дзеючых самастойных ісламісцкіх груповак, некаторыя з якіх звязаны з Аль-Каідай, як Фронт аль-Нусра, ці карыстаюцца падтрымкай краін Персідскага заліва, як створаная ў лістапад 2013 года паўстанцкае джыхадзiсцкае войска Iсламскі фронт.
Выканаўчую ўладу на тэрыторыі, падкантрольнай Сірыйскай апазіцыі, ажыццяўляе Часовы ўрад Сірыі. Часовы ўрад складаецца з прэм’ер-міністра, віцэ-прэм’ера і міністраў Часовага ўрада.
Заканадаўчую ўладу ажыццяўляе Нацыянальная кааліцыя сірыйскіх рэвалюцыйных і апазіцыйных сіл. Нацыянальная кааліцыя была заснавана 11 лістапада 2012 года, калі ў выніку зацяжной дыскусіі ўдзельнікі дамовіліся аб фарміраванні «Нацыянальнай кааліцыі сірыйскіх рэвалюцыйных і апазіцыйных сіл». Новую структуру ўзначаліў імам адной з мячэцяў Дамаска Моаз аль Хаціб, намеснікамі якога сталі экс-парлямэнтар Рыяд Сейф і моладзевая актывістка С. Атасу. Па паведамленнях СМІ, сярод элементаў ўзгодненай палітычнай платформы з 12 пунктаў — абавязацельствы удзельнікаў дамагацца звяржэння законнага ўрада ў Дамаску і не ўступаць у які-небудзь дыялог ці перамовы з ім. Кааліцыя апазыцыі разлічвае атрымаць міжнароднае прызнанне, а ўслед за тым сфармаваць часовы ўрад, а таксама спадзяецца склікаць ўстаноўчы сход, калі дзеючая ўлада ўпадзе[3].
Якія-небудзь выбары на падкантрольнай сірыйскай апазіцыі тэрыторыі не праводзіліся. Першыя выбары ў парламент Сірыйскай апазіцыі прызначаныя на 2016 год.
Ролю ўзброеных сіл Сірыйскай апазіцыі выконвае Сірыйская свабодная армія, якая складаецца ў большасці з арабаў-сунітаў, аднак у яе складзе прысутнічаюць падраздзяленні, сфарміраваныя з курдаў[4], сірыйскіх туркменаў[5], палестынцаў[6][7], лівійцаў[8] і друзаў[9]. У складзе ССА таксама прысутнічаюць баявікі з Лівана, Туніса, Саудаўскай Аравіі і іншых краін[10].
Аб стварэнні ССА было абвешчана 29 ліпеня 2011 года, калі група афіцэраў-дэзерціраў на чале з палкоўнікам Рыядам аль-Асадам апублікавала відэазварот, у якім заклікала салдат сірыйскай арміі пераходзіць на іх бок[11]. Так як у ваенных адносінах да сярэдзіны 2015 года групоўка фактычна ўжо не існуе, у СМІ так паліткарэктна называюць усіх сірыйскіх паўстанцаў, што не падпарадкоўваюцца IДIЛ, і якія не ўваходзяць у склад YPG або YPJ (баявыя фарміравання жанчын Сірыйскага Курдыстана на платформе YPG)[12][13].
11 кастрычніка 2015 г. створаны альянс Дэмакратычныя сілы Сірыі. Уключае курдскія Атрады народнай самаабароны (YPG) і розныя арабскія апазіцыйныя групы, якія ўваходзяць у Сірыйскую арабскую кааліцыю[14].