Прынцэса Уэльская (англ.: Princess of Wales; валійск.: Tywysoges Cymru) — брытанскі каралеўскі тытул ветлівасці. Спачатку ён належыў жонкам чыстакроўных валійскіх кіраўнікоў. З XIV стагоддзя тытул выкарыстоўваўся сужэнкамі спадчыннікаў англійскага, а пасля і брытанскага трону. У цяперашні час тытул належыць Кэтрын, жонке прынца Уэльскага Уільяма.
Агульнапрызнана, што Элеанора дэ Манфор, англійская нявеста Лівеліна ап Грыфіда, была першай жанчынай, якая выкарыстала гэты тытул.
Гістарычна склалася, што некалькі жонак карэнных валійскіх прынцаў тэарэтычна былі прынцэсамі Уэльса, пакуль іх мужы былі ва ўладзе. Джаана (або Сіван), Ізабэла дэ Браўз і Элізабэт Ферэрс былі ў шлюбе з прынцамі Уэльскімі, але дакладна невядома, ці выкарыстоўвалі яны тытул.
Папярэдне тытула «прынцэсы» (валійск.: tywysoges) некаторымі жонкамі валійскіх кіраўнікоў выкарыстоўваўся тытул «каралева» (валійск.: brenhines). Вядомымі прыкладамі з’яўляюцца Ангарад фэрх Оўайн, жонка Грыфіда ап Кінана, і Крысцін фэрх Гаронві, жонка Оўайна Гвінеда (у прыватнасці, яна была вядомая як «каралева-ўдава»).[1]
Элеанора дэ Манфор — першая жанчына, якая дакладна карысталася гэтым тытулам. Яна была замужам за Лівелінам ап Грыфідам, адным з апошніх карэнных прынцаў Уэльса. Элеанора памерла неўзабаве пасля нараджэння сваёй адзінай дачкі Гвенліян, якая пасля смерці бацькі трапіла ў палон зусім немаўляткам.
З 1301 года тытул прынца Уэльскага належыў спадчыннікам англійскага, а пасля 1707 года і брытанскага прастола. Тытул прынцэсы Уэльскай ніколі не з’яўляўся самастойным (жанчына не магла атрымаць яго ў спадчыну), але заўсёды выкарыстоўваўся жонкамі прынцаў Уэльскіх.
Выява | Імя | Муж | Нараджэнне | Смерць | Заўвагі |
---|---|---|---|---|---|
![]() |
Джаана Уэльская | Лівелін Вялікі | 1191 | 2 лютага 1237 | Вядомая як Сіван у Уэльсе; Лэдзі Уэльская і Сноўданская;[2] Прыпушчаецца, што яна была прынцэсай Уэльскай[3] |
Ізабэла дэ Браўз | Давыд ап Лівелін | 1222 | 1248 | Прыпушчаецца, што яна была прынцэсай Уэльскай[4] | |
![]() |
Элеанора дэ Манфор | Лівелінам ап Грыфідам | 1252 | 19 чэрвеня 1282 | Прынцэса Уэльская; Лэдзі Сноўдан[5][6][7] |
![]() |
Элізабэт Ферэрс | Давыд ап Грыфід | 1250 | 1300 | Прыпушчаецца, што яна была прынцэсай Уэльскай[крыніца?] |
![]() |
Гвенліян Уэльская | — | чэрвень 1282 | 7 чэрвеня 1337 | Прынцэса Уэльская;[8] дачка Лівеліна ап Грыфіда |
Маргарэт Ханмер | Оўайн Гліндур | 1370 | 1420 | Пазней даданая ў лік прынцэс[9] | |
![]() |
Катрын фэрх Оўайн Гліндур | Эдмунд Морцімер | 1413 | Прыпушчаецца, што яна была прынцэсай Уэльскай; дачка Оўайна Гліндура[10] |
Выява | Імя | Нараджэнне | Шлюб | Атрымала тытул | Муж | Змена тытула | Смерць | Заўвагі |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() |
Джаана Кенцкая | 19 верасня 1328 | 10 кастрычніка 1361 | Эдуард Вудстак | 7 чэрвеня 1376 Смерць мужа; стала прынцэсай-удавой Уэльскай |
7 жніўня 1385 | ||
![]() |
Ганна Невіл | 11 чэрвеня 1456 | 13 снежня 1470 | Эдуард Вэстмінстэрскі | 4 мая 1471 Смерць мужа; стала прынцэсай-удавой Уэльскай |
16 сакавіка 1485 | Пасля ўзяла шлюб з Рычардам III і стала яго каралевай-кансортам | |
![]() |
Кацярына Арагонская | 16 снежня 1485 | 19 мая 1499 (па даверанасці) 14 лістапада 1501 |
Артур Цюдар | 2 красавіка 1502 Смерць мужа; стала прынцэсай-удавой Уэльскай |
7 студзеня 1536 | Пазней узяла шлюб з Генрыхам VIII і стала яго каралевай-кансортам | |
![]() |
Караліна Брандэнбург-Ансбахская | 1 сакавіка 1683 | 22 жніўня 1705 | 27 верасня 1714 | Джордж Аўгуст | 11 чэрвеня 1727 Муж стаў каралём пад імем Георг II; стала каралевай-кансортам |
20 лістапада 1737 | |
![]() |
Аўгуста Саксен-Кобург-Альтэнбургская | 30 лістапада 1719 | 17 красавіка 1736 | Фрэдэрык Луі | 31 сакавіка 1751 Смерць мужа; стала прынцэсай-удавой Уэльскай |
8 лютага 1772 | ||
![]() |
Караліна Браўншвайгская | 17 мая 1768 | 8 красавіка 1795 | Джордж Аўгуст Фрэдэрык | 29 студзеня 1820 Муж стаў каралём пад імем Георг IV; стала каралевай-кансортам |
7 жніўня 1821 | ||
![]() |
Аляксандра Дацкая | 1 снежня 1844 | 10 сакавіка 1863 | Альберт Эдвард | 22 студзеня 1901 Муж стаў каралём пад імем Эдуард VII; стала каралевай-кансортам |
20 лістапада 1925 | ||
![]() |
Марыя Тэкская | 26 мая 1867 | 6 ліпеня 1893 | 9 лістапада 1901 | Джордж Фрэдэрык Эрнэст Альберт | 6 мая 1910 Муж стаў каралём пад імем Георг V; стала каралевай-кансортам |
24 сакавіка 1953 | |
![]() |
Дыяна Спенсер | 1 ліпеня 1961 | 29 ліпеня 1981 | Чарлз Філіп Артур Джордж | 28 жніўня 1996 Развялася; захавала тытул прынцэсы Уэльскай |
31 жніўня 1997 | ||
![]() |
Каміла Паркер-Боўлз | 17 ліпеня 1947 | 9 красавіка 2005 | 8 верасня 2022 Муж стаў каралём пад імем Карл III; стала каралевай-кансортам |
Замест тытула прынцэсы выкарыстоўвала зварот герцагіня Корнуальская | |||
![]() |
Кэтрын Мідлтан[11] | 9 студзеня 1982 | 29 красавіка 2011 | 9 верасня 2022 | Уільям Артур Філіп Луі | Дзеючая прынцэса |