Пестум (лац.: Paestum), першапачаткова Пасейдонія (стар.-грэч.: Ποσειδωνία, лац.: Poseidonia / Posidonia) — грэчаская (сібарыйская) калонія, заснаваная ў канцы VII стагоддзя да н.э.[1] у заходняй частцы вобласці Луканіі (за 35 км на паўднёвы ўсход ад цяперашняга Салерна).
Пасейдонія перажыла росквіт у 540-я гады да н.э. і наступныя дзесяцігоддзі. Каля 400 года да н.э. яна была заваявана луканамі, што прывяло да змяшання грэчаскай і мясцовай (протаітальянскай) культурных традыцый. У 274 годзе да н.э. горад быў каланізаваны рымлянамі, якія назвалі яго Paestum. У канцы IX стагоддзя Пестум быў спустошаны сарацынамі, у XI стагоддзі — нарманамі. Спусташэнню Пестума спрыяла забалочанасць мясцовасці; жыхары, якія засталіся тут, асцерагаючыся малярыі, сышлі на бліжэйшае ўзвышша, заснаваўшы там новы горад Капача.
У цяперашнім Пестуме добра захаваліся тры дарычныя храмы VI — V стагоддзяў да н.э. Адзін з іх прысвечаны Афіне. Два іншыя ўзведзены ў гонар Геры і называюцца Герэён-I(грэч.) бел. (так званая «базіліка») і Герэён-II(англ.) бел. (а не Пасейдона ці Апалона, як лічылася раней). Храм Міру на форуме часткова карынфскі і належыць да II стагоддзя да н.э.
Гарадскія сцены маюць да шасці метраў у шырыню і пяць кіламетраў у перыметры. Ад рымскага амфітэатра засталося няшмат. Усе гэтыя руіны ўключаны ў спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.
У 1968 годзе ў Пестуме была выяўлена так званая «Грабніца нырца»(італ.) бел. (італ.: Tomba del tuffatore; каля 470 г. да н.э.) з выдатна захаванымі фрэскамі. Гэта адзіны цалкам ансамбль грэчаскага фрэскавага жывапісу класічнага перыяду, які дайшоў да нашых дзён. Фрэска нырца (на якой у рэчаіснасці намаляваны не водныя працэдуры, а сімвалічны «скачок» у замагільны свет) — «адзіны ўзор грэчаскага фігурнага жывапісу, які захаваўся ад архаікі і класікі ў сваёй цэласнасці. Сярод тысяч вядомых грэчаскіх грабніц гэтага часу (груба 700—400 гг. да н.э.) толькі гэта грабніца дэкаравана фрэскамі з выявамі людзей»[2]. Гэтыя пяць роспісаў, нароўні з іншымі антычнымі знаходкамі, цяпер знаходзяцца ў Нацыянальным археалагічным музеі Пестума(італ.) бел..
![]() |
Пестум на Вікісховішчы |
---|