wd wp Пошук:

Міхал Восіпавіч Глушневіч

Міхал Восіпавіч Глушневіч (1797, г. Мінск — 9 (21) ліпеня 1862, г. Вільня) — літоўскі і беларускі астраном. Магістр філасофіі (1818)[3].

Біяграфія

Пачатковую адукацыю атрымаў у Мінскай гімназіі[4]. У 1814—1818 гадах навучаўся ў Віленскім універсітэце, дзе вывучаў матэматыку і астраномію. У 1819 стаў магістрам філасофіі[4]. З 1819 года ад’юнкт Віленскай астранамічнай абсерваторыі(руск.) бел., пазней намеснікам дырэктара. Па сваёй пасадзе Глушневіч удзельнічаў ва ўсіх працах і назіраннях абсерваторыі, як астранамічных, так і метэаралагічных, але у другіх больш, чым у першых, як гэта звычайна практыкавалася ў дачыненні да памочнікаў дырэктара ў абсерваторыях, падобных Віленскай[4].

Пасля выхаду П. Славінскага 21 чэрвеня 1843 года ў адстаўку Глушневіч быў прызначаны часова займаць пасаду дырэктара Віленскай абсерваторыі. У гэтым званні, акрамя вядзення бягучых работ абсерваторыі ў ранейшым аб’ёме, ён працягваў таксама і апрацоўку назіранняў папярэдніх гадоў, друкуючы іх у прадпрынятым для гэтага абсерваторыяй у 1838 годзе на ўласныя сродкі выданні пад назвай «Extrait des observations météorologiques 1834—35 par Slavinsky et Hlouchnewitch» (Vilna, 1838). Апошнім са штогодных выпускаў гэтага выдання быў «Extrait des observations faites, à l’observatoire de l’Académie Impériale des sciences à Vilna, pendant l’année 1843 par M. Hłuszniewicz» (Vilna, 1846)[4].

Выпраўляць пасаду дырэктара Глушневіч заставаўся да прызначэння ў пачатку 1848 на гэтую пасаду памочніка дырэктара Пулкаўскай абсерваторыі Я. М. Фуса, які ўступіў у адпраўленне сваіх новых абавязкаў з красавіка таго ж года. Пасля гэтага Глушневіч заставаўся ў Віленскай абсерваторыі нядоўга. 18 ліпеня 1848 ён быў звольнены ў адстаўку па пададзеным ім прашэнні ў чыне тытулярнага саветніка[4].

Памёр у Вільнюсе ў 1862 годзе[4].

Навуковая дзейнасць

Праца над вызначэннем Дугі Струвэ

У 1826 Глушневіч разам з сваім дырэктарам П. Славінскім дапамагаў генералу К. Тэнеру(руск.) бел. ў правядзенні ім астранамічных назіранняў для Літоўскага градуснага вымярэння, якое ўвайшло пазней у склад вымярэння 25-градуснай дугі мерыдыяна ад Ледавітага акіяна да Дуная. Галоўнымі пунктамі ў Літоўскім вымярэнні былі: паўночны — Брыстэн ў 28 вёрстах на паўночны захад ад горада Якабштадта, сярэдні — Немеж і паўднёвы — Белін блізу межаў Мінскай і Валынскай губернямі. П. Славінскі і М. Глушневіч вызначылі для Тэнера шырату Брыстэна, прычым Глушневіч усталяваў разам з іншым памочнікам дырэктара Віленскай абсерваторыі І. Жылінскім пасажныя трубы(руск.) бел. на каменных падмурках, вырабіў частку патрэбных назіранняў і ў заключэнне вылічыў і самую шырыню з дзевяці зорак Бесселя(руск.) бел. з верагоднасць памылкі 0,125’’[4]. У 1827 годзе для таго ж градуснага вымярэння ён назіраў у Немежы з 21 ліпеня па 1 кастрычніка на працягу 42 начэй праходжанне зорак праз першы вертыкал. У 1832 годзе з прычыны выяўлення рознасці ў 26,01’’ паміж азімутамі боку Крэйцбург—Дабарскальн, вылічаным па назіраннях В. Я. Cmpyвe ў г. Якабштадце і Тэнера ў Немежы, прыйшлося зноў вырабіць астранамічныя назірання ў Немежы для вызначэння азімута боку Немеж-Мяшканцы. Даручаныя Глушневічу, гэтыя назіранні вырабляліся ім з 1 ліпеня па 6 кастрычніка. Пры іх вылічэнні, зробленым В. Я. Cmpyвe, яны былі знойдзеныя ім вельмі добрымі[4].

За гэту працу М. Глушневіч у 1837 годзе быў узнагароджаны ордэнам Святога Станіслава(руск.) бел. і кальцом з брыльянтам. Яна была апісана ў 8-9 тамах «Записок военно-топографического депо» ў 1843 годзе[5].

Іншая дзейнасць

У 1824 з геадэзістам Я. І. Ходзькам праводзіў градусныя вымярэнні на тэрыторыі Беларусі[3].

Вёў назіранні планет, Месяца, зацьменняў зорак Месяцам[3] і зацьменняў спадарожнікаў Юпітэра, а таксама астэроідаў у 1838-46 гадах (у 1838-43 разам з П. Славінскім)[5]. Вынікі даследаванняў друкаваліся ў 1833-46 у выданнях абсерваторыі, часопісе «Astronomische Nachrichten(руск.) бел.» («Астранамічныя навіны»)[3].

Зноскі

  1. 1 2 3 4 Бобынин В. В. Глушневич, Михаил Осипович // Русский биографический словарь — М.: 1916. — Т. 5. — С. 339.
  2. Michał Hłuszniewicz // NUKAT — 2002.
  3. 1 2 3 4 Глушневич Михал // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 152. — 737 с.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 Глушневич, Михаил Осипович // Русский биографический словарь : в 25-ти томах. — СПб.—М., 1896—1918.(руск.)
  5. 1 2 Stasė Matulaitytė(літ.) бел. Mykolas Hlušnevičius // Універсальная літоўская энцыклапедыя(руск.) бел. = Visuotinė lietuvių enciklopedija. — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2005. — Т. VII (Gorkai-Imermanas). — 595 с.

Літаратура

Тэмы гэтай старонкі (23):
Катэгорыя·Нарадзіліся ў Мінску
Катэгорыя·Магістры філасофіі
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «І. Прозвішча»
Катэгорыя·Памерлі 2 жніўня
Катэгорыя·Выкладчыкі Віленскага ўніверсітэта
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Педагогі Літвы
Катэгорыя·Асобы
Катэгорыя·Памерлі ў 1862 годзе
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «І. Іпб. Прозвішча»
Катэгорыя·Памерлі ў Вільнюсе
Катэгорыя·Выпускнікі Мінскай губернскай гімназіі
Катэгорыя·Астраномы Беларусі
Катэгорыя·Вучоныя паводле алфавіта
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з ручной вікіфікацыяй альма-матар у картцы
Катэгорыя·Памерлі 21 ліпеня
Катэгорыя·Нарадзіліся ў 1797 годзе
Катэгорыя·Астраномы Літвы
Катэгорыя·Выпускнікі Віленскага ўніверсітэта
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з крыніцамі з Вікідадзеных
Катэгорыя·Геадэзісты Беларусі
Катэгорыя·Вікіпедыя·Запыты на пераклад з рускай
Катэгорыя·Артыкулы пра вучоных без партрэтаў