Марыя Аляксееўна Успенская (англ.: Maria Ouspenskaya; 29 ліпеня 1876 — 3 снежня 1949) — руска-амерыканская актрыса і тэатральны педагог.
Марыя Успенская нарадзілася ў Туле ў сям’і адваката. Вучылася вакальнаму майстэрству ў Варшаве, некаторы час гастралявала ў правінцыі. У 1917 годзе Успенская была прынята ў Маскоўскі Мастацкі тэатр, дзе працавала пад кіраўніцтвам Канстанціна Станіслаўскага. Адначасова яна дэбютавала ў кіно, з’явіўшыся ў чатырох нямых фільмах.
Падчас амерыканскіх гастроляў тэатра ў 1922 годзе Марыя Успенская вырашыла застацца ў Нью-Ёрку, дзе ў 1929 годзе, сумесна з польскім акцёрам Рычардам Баляслаўскім, заснавала школу драматычнага мастацтва, актыўна прапагандуючы ў ёй метад Станіслаўскага. Актрыса была занята ў шматлікіх брадвейскіх пастаноўках, пераважна ва ўзроставых ролях.
Сярод яе работ у Галівудзе — старая цыганка ў фільме жахаў «Чалавек-воўк» (1941), Мадам Кірава ў рэмейку «Моста Ватэрлоа» (1941), а таксама менш значныя ролі ў фільмах пра Франкенштэйна і Тарзана. Успенская была ўпершыню вылучана на прэмію «Оскар» за сваю дэбютную амерыканскую ролю ў фільме «Додсварт» (1936), як найлепшая актрыса другога плана. Праз тры гады зноў намінавалася за ролю ў меладраме «Любоўная гісторыя». На здымачнай пляцоўцы Марыя Успенская заўсёды была ўладнай і патрабавальнай, а на здымках сваіх апошніх фільмаў настойвала на тым, каб у тытрах яна значылася як мадам Марыя Успенская.
У 1946 годзе «Оскар» быў прысуджаны яе вучаніцы — Эн Бакстэр.
Марыя Успенская памерла ад інсульту ў снежні 1949 года пасля сур’ёзных апёкаў, атрыманых падчас пажару ў сваім доме, дзе яна заснула з цыгарэтай у руцэ.