Марсельеза (фр.: La Marseillaise — «марсельская», «марселька») — самая знакамітая песня Вялікай французскай рэвалюцыі, якая стала спачатку гімнам рэвалюцыянераў, а затым і ўсёй краіны. Першапачаткова Марсельеза называлася «Ваенны марш Рэйнскай арміі». Марш быў напісаны ўвечары 25 красавіка 1792 г ваенным інжынерам Клодам Жазефам Ружэ дэ Лілем, праз некалькі дзён пасля аб’яўлення рэвалюцыйнай Францыяй вайны «каралю Багеміі і Венгрыі». З гэтай песняй на вуснах 30 ліпеня таго ж года ў Парыж увайшоў марсельскі добраахвотніцкі батальён.
24 лістапада 1793 Канвент выбірае Марсельезу ў якасці дзяржаўнага гімна Францыі. Марсельеза перажыла розныя рэжымы і няміласць.
Пасля падзей 1848 года, калі рэвалюцыйная хваля пракацілася па ўсёй Еўропе, Марсельеза становіцца песняй рэвалюцыянераў па ўсім свеце: у Італіі, Польшчы, Венгрыі. Яна гучыць на палях бітваў і падчас Парыжскай камуны ў 1871 годзе. Апошні раз была забароненая рэжымам Вішы падчас Другой сусветнай вайны (з 1940 па 1944 гімнам Францыі была песня «Маршал, мы тут!»), але ў 1944 зноў аб’яўляецца гімнам Францыі.
La Marseillaise |
---|
Першы куплет |
Allons enfants de la Patrie, |
Прыпеў : |
Aux armes, citoyens |
Куплет 2 |
Que veut cette horde d'esclaves, |
Прыпеў |
Куплет 3 |
Quoi ! des cohortes étrangères |
Прыпеў |
Куплет 4 |
Tremblez, tyrans et vous perfides |
Прыпеў |
Куплет 5 |
Français, en guerriers magnanimes, |
Прыпеў |
Куплет 6 |
Amour sacré de la Patrie, |
Прыпеў |
Куплет 7 (так званы дзіцячы куплет) |
Nous entrerons dans la carrière |
Прыпеў |
Існуюць песні, заснаваныя на тэксце або музыке Марсельезы, напрыклад, «Беларуская Марсельеза» Змітра Бойкі (тарашкевіцай)[1].