wd wp Пошук:

Максім Тадэевіч Рыльскі

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Рыльскі. Максі́м Тадэ́евіч Ры́льскі (укр.: Максим Тадейович Рильський; 7 сакавіка (19 сакавіка) 1895, Кіеў — 24 ліпеня 1964, Кіеў) — украінскі паэт, перакладчык, публіцыст, грамадскі дзеяч, акадэмік АН Украіны.

Біяграфія

Бацька Максіма, этнограф, грамадскі дзеяч і публіцыст Тадэвуш-Томаш-Збігнеў Рыльскі, быў сынам памешчыка Разяслава-Кароля-Тэадора-Яна Рыльскага і княгіні Трубяцкой. Адзін з продкаў Рыльскіх у XVII стагоддзі быў кіеўскім гарадскім пісарам. Прапрадзед Рамуальд быў вучнем базыльянскай школы і пад час захопу Умані гайдамакамі ў 1768 годзе ледзь не загінуў.

Маці Максіма, Мяланія Фёдараўна, была простаю сялянкаю з вёскі Раманаўка (цяпер у Папяльнянскім раёне Жытомірскай вобласці).

У 1902 памёр бацька Максіма, і сям’я пераехала з Кіева ў Раманаўку. Максім спярша навучаўся ў хатніх умовах, пасля (з восені 1908 года) ў прыватнай гімназіі ў Кіеве.

Змалку пазнаёміўся з кампазітарам Міколам Лысенкам, этнографам, даследчыкам і збіральнікам украінскіх народных дум і песняў Дзмітром Равуцкім, акцёрам і рэжысёрам Панасам Саксаганскім, этнографам і фалькларыстам Аляксандрам Русавым, якія аказалі на яго вялікі ўплыў. Пэўны час ён жыў і выховываўся ў сем’ях Лысенкі і Русава.

Пасля прыватнай гімназіі Навуменкі Рыльскі навучаўся на медыцынскім факультэце Кіеўскага ўніверсітэта Св. Уладзіміра, потым на гісторыка-філалагічным факультэце Народнага ўніверсітэта ў Кіеве, заснаваным за гетманам Паўла Скарападскага, але з-за бальшавіцкай рэвалюцыі і грамадзянскай вайны ніводнага з іх не скончыў. Займаўся самаадукацыяй, вывучэннем моў, музыкаю.

У 1919—1929 — настаўнічаў у вёсцы, у прыватнасці ў Раманаўцы, а таксама ў кіеўскай чыгуначнай школе, на рабфаку Кіеўскага ўніверсітэта і ва Украінскім інстытуце лінгвістычнай асветы.

Рыльскі пачаў пісаць рана, першы яго верш надрукаваны ў 1907, першы юнацкі зборнік паэзіі «На белых астравах» выйшаў у 1910 годзе. Першым ужо зрэлым, што вызначыла з’яўленне выдатнага паэта, быў зборнік «Пад восеньскімі зорамі» (1918).

У 1920-х Рыльскі належаў да мастацкай групоўкі «неакласікаў», пераследаванага афіцыйнай крытыкай за дэкадэнцтва і адарванасць ад сучасных патрэбаў сацыялістычнага жыцця. Цягам дзесяцігоддзя выйшла дзесяць кніжак паэзіі, сярод якіх «Сіняя далячынь» (1922), «Паэмы» (1925), «Скрозь буру і снег» (1925), «Трынаццатая вясна» (1926), «Гоман і адгоман», «Дзе сыходзяцца дарогі» (1929), і некалькі кніг паэтычных перакладаў, у прыватнасці ў 1927 годзе — пераклад паэмы Адама Міцкевіча «Пан Тадэвуш».

Як і рэшта неакласікаў, Рыльскі безпасярэдне сваей творчасцю не рэагаваў на палітычныя падзеі і цягам 1920-х гадоў цалкам ізаляваўся ад савецкай рэчаіснасці, толькі час ад часу ў адкрытай форме (напрыклад, у вершы «На свеце ёсць пявучы Лянгедок») чы ў выглядзе іранічных «водступаў» (як у «Чумаках» чы паэме «Сашко») выяўляў абурэнне ідэйна-палітычнай і літаратурнай атмасферай, што панавала тады (напрыклад, у артыкуле «Мая апалогія, альбо самаабарона», «Бальшавік», Кіеў, ч. 216, 23 верасня 1923). Такія паводзіны паэта выклікалі вострыя напады афіцыйнае крытыкі, што ўрэшце скончылася арыштам НКУС у 1931, пасля чаго ён амаль год прасядзеў у Лук’янаўскай турме. Пасля вызвалення Астап Вішня забраў яго да сябе ў Харкаў на некалькі дзён у госці. Яго таварышы-неакласікі Міхайла Драй-Хмара, Паўло Філіповіч, Мікола Зэраў былі рэпрэсаваны і загінулі ў канцлагерох.

Пасля зняволення творчасць Рыльскага змянілася, і ў зборніку «Знак вагаў» (1932) ён абвясціў актыўнае ўспрыняцце савецкай дзейнасці, дзякуючы чаму адзіным з неакласікаў уратаваўся ад сталінскага тэрору і быў залічаны ў лік афіцыйных савецкіх паэтаў. яго творчасць падзялілася на два рэчышчы — афіцыйнае і лірычнае, у апошнім яму ўдавалася ствараць незалежныя ад палітыкі, чыста мастацкія творы, якія перажылі яго. Аднак гэта не замінала савецкім органам «прафілактычна» яго шарсціць. Напрыклад, у кастрычніку 1947 «Савецкая Украіна» апублікавала артыкул «Пра нацыяналістычныя памылкі М. Рыльскага», дзе вінаваціла яго ў «буржуазным аб’ектывізме, адсутнасці бальшавіцкай партыйнасці і забыцці ісціны, што зместам савецкай ідэалогіі і культуры была бальшавіцкая ідэйнасць… не авалодаў асновамі марксісцка-ленінскага светапогляду… не пазбыўся ўплыву буржуазна-нацыяналістычнай ідэалогіі.»

У савецкую эпоху Рыльскі напісаў трыццаць пяць кніжак паэзіі, найлепшыя сярод якіх — «Знак вагаў» (1932), «Лета» (1936), «Украіна», «Збор вінаграду» (1940), «Слова пра родную маці», «Ружы і вінаград» (1957), «Галасіеўская восень», «Зімовыя запісы» (1964); чатыры кніжкі ліра-эпічных паэм, багата перакладаў са славянскіх і заходнееўрапейскіх літаратур, навуковыя працы па мовазнаўстве і літаратуразнаўстве. У 1943 быў абраны акадэмікам. У 1944—1964 гадах Максім Рыльскі быў дырэктарам Інстытуту мастацтвазнаства, фальклору і этнаграфіі АН Украіны. У 1960 яму была прысуджана Ленінская прэмія, у 1943, 1950 — Дзяржаўная прэмія СССР.

Памёр Максім Тадэевіч Рыльскі 24 ліпеня 1964 года. Пахаваны ў Кіеве на Байкавых могілках.

Ушанаванне памяці

Творы

Зноскі

  1. 1 2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых даных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
  2. 1 2 3 Рыльский Максим Фадеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

Літаратура

Спасылкі

Тэмы гэтай старонкі (36):
Катэгорыя·Кавалеры ордэна Чырвонай Зоркі
Катэгорыя·Правадзейныя члены АН УССР
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «Імя Прозвішча»
Катэгорыя·Дэпутаты Вярхоўнага Савета СССР 6 склікання
Катэгорыя·Вікіпедыя·Пісьменнікі без мовы твораў
Катэгорыя·Пахаваныя на Байкавых могілках
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Камандоры ордэна Адраджэння Польшчы
Катэгорыя·Правадзейныя члены АН СССР
Катэгорыя·Памерлі ў 1964 годзе
Катэгорыя·Украінамоўныя паэты
Катэгорыя·Кавалеры ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга
Катэгорыя·Асобы
Катэгорыя·Пісьменнікі паводле алфавіта
Катэгорыя·Члены Саюза пісьменнікаў СССР
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «І. Іпб. Прозвішча»
Катэгорыя·Нарадзіліся 19 сакавіка
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылка на Вікісховішча непасрэдна ў артыкуле
Катэгорыя·Дэпутаты Вярхоўнага Савета СССР 3 склікання
Катэгорыя·Дэпутаты Вярхоўнага Савета СССР 4 склікання
Катэгорыя·Перакладчыкі лібрэта
Катэгорыя·Кавалеры ордэна Леніна
Катэгорыя·Дэпутаты Вярхоўнага Савета СССР 2 склікання
Катэгорыя·Дэпутаты Вярхоўнага Савета СССР 5 склікання
Катэгорыя·Нарадзіліся ў 1895 годзе
Катэгорыя·Памерлі ў Кіеве
Катэгорыя·Лаўрэаты Сталінскай прэміі
Катэгорыя·Узнагароджаныя медалём «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941—1945 гг.»
Катэгорыя·Расстралянае адраджэнне
Катэгорыя·Памерлі 24 ліпеня
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з крыніцамі з Вікідадзеных
Катэгорыя·Члены КПСС
Катэгорыя·Пісьменнікі-сацрэалісты
Катэгорыя·Члены РАН
Катэгорыя·Нарадзіліся ў Кіеве
Катэгорыя·Пісьменнікі СССР