wd wp Пошук: ⬜

Джало

.mw-parser-output .t-geoinfobox td,.mw-parser-output .t-geoinfobox th{min-width:120px}.mw-parser-output .t-geoinfobox td:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox th:only-child{text-align:center}.mw-parser-output .t-geoinfobox-name{font-size:110%;padding:2px}.mw-parser-output .t-geoinfobox-nickname{font-style:italic}.mw-parser-output .t-geoinfobox-cave th:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox-mount th:only-child{background:#e7dcc3}.mw-parser-output .t-geoinfobox-surface th:only-child{background:#ffe4c4}.mw-parser-output .t-geoinfobox-blue th:only-child,.mw-parser-output .t-geoinfobox-water th:only-child{background:#c0daff}.mw-parser-output .t-geoinfobox-underwater th:only-child{background:#b0e0e6}.mw-parser-output .t-geoinfobox-green th:only-child{background:#d0f0c0}.mw-parser-output .t-geoinfobox-tomb th:only-child{background:#bbbbbb}.mw-parser-output .t-geoinfobox-yellow th:only-child{background:#fdeaa8}.mw-parser-output .t-geoinfobox-ny th:only-child{background:#cbd5c4;border:1px solid #aaaaaa}.mw-parser-output .t-geoinfobox-ny th:first-child:not(:only-child){background:#cbd5c4;text-align:right;padding:0 0.5em}.mw-parser-output .t-geoinfobox-grey th:only-child{background:#eaecf0}

Джало́ (тагальск.: Jolo) — востраў архіпелага Сулу. На працягу некалькіх стагоддзяў з’яўляўся цэнтрам султаната Сулу. У нашы дні ў складзе Філіпінаў. Плошча — 869 км². Насельніцтва (2005 г.) — 530 000 чал.

Геаграфія

Востраў Джало месціцца за 947 км на поўдзень ад Манілы. Выцягнуты з захаду на ўсход на 61,06 км. Найбольшая шырыня з поўначы на поўдзень — 23,4 км. Мае вулканічнае паходжанне. Вулкан Джало ўяўляе сабою групу маладых шлакавых конусаў і кратараў. Найвышэйшы конус Туматангус (811 м) лічыцца найбольш маладым. Апошняя актыўнасць вулкана зарэгістравана 21 верасня 1897 г. у форме падводнага вывяржэння і цунамі. У цэнтральнай частцы вострава маюцца кратарныя азёры Панамаа і Сейт. Вада апошняга ўтрымоўвае сульфаты. На Джало сустракаюцца гарачыя крыніцы.

Клімат трапічны вільготны. Джало знаходзіцца па-за межамі зоны сталых тайфунаў.

Гісторыя

У XV ст. на Джало сфарміравалася некалькі дзяржаўных утварэнняў. У дзяржаве Бванса да ўлады прыйшоў араб Шарыфул Хашэм Саед Абу Бакр. Ён садзейнічаў распаўсюджанню іслама і заснаваў дынастыю султанаў Сулу. Султанат праіснаваў да пачатку XX ст., пакуль ЗША не ўключылі яго тэрыторыю ў склад Філіпінаў. На працягу гісторыі галоўная рэзідэнцыя султанаў змяняла сваё становішча некалькі разоў, аднак працягвала заставацца на востраве. У нашы дні найбольшым населеным пунктам з’яўляецца горад Джало, адміністрацыйны цэнтр правінцыі Сулу.

Ліквідацыя незалежнасці султаната прывяла да ўдзелу мясцовых мусульман у паўстанні 1899—1913 гг. Падчас Другой сусветнай вайны востраў быў акупаваны японцамі. У 1945 г. астравіцяне садзейнічалі амерыканскім войскам у вызваленні. З 1970-х гг. палітычнае становішча зноў пагоршылася з-за з’яўлення радыкальных мусульманскіх груповак. У 2005 г. адбылося ўзброенае выступленне групы Абу-Саяф, задушанае філіпінскай арміяй. Тэрарыстычныя акцыі і захоп заложнікаў працягваліся і пазней.

Асаблівасці культуры

Большасць астравіцян належаць да этнічнай супольнасці таўсуг, якая сфарміравалася ў эпоху існавання султаната Сулу. Хаця султанат быў ліквідаваны ў пачатку XX ст., нашчадкі манархаў карыстаюцца значнай павагай. У 2018 г. 5 прэтэндэнтаў на тытул султана заключылі пагадненне аб сумесных намаганнях для стварэння аўтаномнай дзяржавы Замбасулта ў складзе Філіпінаў. У мінулым непасрэдная ўлада султанаў распаўсюджвалася толькі на ўзбярэжжа. У цэнтральнай частцы вострава дзейнічала ўлада традыцыйных правадыроў. У нашы дні існуюць 2 асноўныя астраўныя дыялекты. Дыялект гімбаханун распаўсюджаны ва ўнутраных раёнах, дыялект парыянум — на ўзбярэжжы.

Асноўнымі заняткамі астравіцян да нашых дзён з’яўляюцца сельская гаспадарка, рыбалоўства і гандаль. Захоўваюцца традыцыйныя рамёствы — ткацтва, разьба па дрэву, выраб халоднай зброі.

Спасылкі