wd wp Пошук: ⬜

Антоні Адам Філіповіч-Дубовік

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Філіповіч. У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Дубовік. Антоні Адам Філіповіч-Дубовік (Антон Філіповіч-Дубовік, таксама Антон Філіповіч-Дубоўнік; 15 снежня 1865, Пётраўшчызна, Вілейскі павет — 18 снежня 1930 Вільня) — віленскі будаўнічы тэхнік і архітэктар, аўтар праектаў мноства прыватных дамоў і некалькіх дзясяткаў касцёлаў у сучасных Літве і Беларусі.

Біяграфія

Скончыў інжынерныя курсы ў Віленскім юнкерскім вучылішчы(руск.) бел.. Працаваў у Мінску, Беластоку, Брэсце, Курску. Некаторы час працаваў у прыватным праектна-будаўнічым бюро «Канструктар» у Вільні. У 1899—1910 гадах памочнік Віленскага гарадскога архітэктара і на гэтай пасадзе ажыццяўляў нагляд за будаўніцтвам розных будынкаў у Вільні, у тым ліку і палаца Радушкевіча(руск.) бел.[1]. Спраектаваў звыш 230 будынкаў, з іх 76 храмаў у Беларусі і Літве. Асноўныя яго праекты ажыццёўлены ў Вільні, дзе ў пачатку XX стагоддзя было пабудавана па праектах Філіповіча-Дубовіка мноства прыватных дамоў (каля 160).

Яму належыць самы ранні ўзор стылю мадэрн у горадзе — яго ўласная віла на гары Таурас (1903; вуліца М. Валанчаус 3), будынак складанага асіметрычнага плана, з аконнымі праёмамі ў форме падковы і пялёстка. Фасад упрыгожваюць гнуткія лініі карнізаў і дэкораў з раслінным арнаментам, характэрны для стылю сэцэсіі. Акцэнт высокага франтона галоўнага фасада складае рэльеф з гербам Філіповічаў. Раслінныя матывы архітэктар здолеў спалучаць з рэмінісцэнцыямі формаў барока, якое ў пачатку XX стагоддзя стала разумецца як знак мясцовай нацыянальнай і спецыяльна Віленскай традыцыі..

Рэканструяваў у новым стылі дом на рагу вуліц Піліес і Ліцярату у Вільні (1911); па яго праекце частка фасада аздобленая паліванымі керамічнымі пліткамі.

Пахаваны на могілках Роса.

Праекты

Пабудаваныя па праектах Філіповіча-Дубовіка будынкі маюць рысы мадэрну і неаготыкі. Дзякуючы яму мадэрн у Вільні набыў рысы масавага стылю з характэрнымі прыкметамі, такімі як каваныя металічныя рашоткі гаўбцоў, разьбяныя дзверы, з датай або лацінскім прывітаннем „Salve“ на парозе. Храмы, якія будаваліся па праектах Філіповіча-Дубовіка (Кальціненай(літ.) бел., Бутрымоніс(літ.) бел., Папарчай(літ.) бел., Наўёі-Вільня(руск.) бел.; 1903—1919) параўнальна невялікіх памераў, стройных прапорцый, у неагатычным стылі.

Касцёл Панны Марыі (Калтаненай, 1903–1909)
Касцёл Праабражэння Гасподняга (Парудамініс, 1906—1922)
Касцёл Збавіцеля (Бутрымоніс, 1906—1926)
Касцёл Праабражэння Гасподняга (Аўкштадварыс, 1907—1913)

Уласная віла (1903; вуліца М. Валанчаус 3; M. Valančiaus g. 3) — самая першая праява стылю мадэрн у Літве, са спалучэннем раслінных матываў і рэмінісцэнцыямі барока
Шматкватэрныя даходныя жылыя дамы ў Вільні:
Вуліца Клайпедас 4 (Klaipėdos g. 4), вуліца К. Калінауска (K. Kalinausko g. 15; 1910) з неакласічнымі формамі; вуліца З. Серакаўска (Z. Sierakausko g. 5), вуліца Альгірда 21 (Algirdo g. 21)

Касцёл Святога Казіміра (Наўёі-Вільня)(руск.) бел. (Наўёі-Вільня, 1908)

Буйны 6-павярховы прыбытковы дом Хаі Леі Крэмер на вуліцы Кауна 2 (Kauno g. 2) з двума калодзежнымі дварамі і двума ліфтамі. Архітэктар у гэтым будынку масавага будаўніцтва ужыў элементы эклектычнай архітэктуры з дэталямі мадэрну (дэкор партальных дзвярэй, размяшчэнне вокнаў). Фасад ажыўляе зрэзаны кут з выступаючым эркерам і вежай. Будынак належаў Х. Л. Крэмер, якая валодала ім да 1940 года. У міжваенны перыяд кутняе памяшканне займала аптэка Аўгустоўскай (мэбля аптэкі цяпер у Музеі фармацыі ў Каўнасе).
Касцёл Святога Казіміра (Наўёі-Вільня)(руск.) бел. (1908), у неагатычным стылі.
Чатырохпавярховы дом братоў Холем на вуліцы Піліма 43 (Pylimo g. 43, 1912). Будынак з’яўляецца ахоўным дзяржавай аб’ектам культурнай спадчыны рэгіянальнага значэння (код у рэгістры культурных каштоўнасцяў Літоўскай Рэспублікі 27983)[2].

Зноскі

↑ VLE
↑ Namas(літ.) . Kultūros vertybių registras. Kultūros paveldo departamentas prie Kultūros ministerijos. Праверана 3 ліпеня 2020.(недаступная спасылка)

Літаратура

Baužienė Morta. Filipovič-Dubovik Anton // Visuotinė lietuvių enciklopedija. — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2004. — Т. VI: Fau-1—Goris. — С. 84. — 831 с. — 16 000 экз. — ISBN 5-420-01545-4. (літ.)

Спасылкі

Morta Baužienė. Anton Filipovič-Dubovik (лит.). Visuotinė lietuvių enciklopedija. Mokslo ir enciklopedijų leidybos centras (20 жніўня 2004).