wd wp Пошук:
    ⬜

    Форма дзяржаўнага кіравання

    Краіны свету паводле форм кіравання:
    Сіні — прэзідэнцкія рэспублікі, поўнае кіраванне прэзідэнта выканаўчай уладай, прэзідэнт з'яўляецца кіраўніком урада
    Зялёны — прэзідэнцкія рэспублікі, але выканаўчая ўлада прэзідэнта залежыць ад парламента
    Жоўты — змяшаныя рэспублікі (паўпрэзідэнцкія, парламенцка-прэзідэнцкія, прэзідэнцка-парламенцкія) — урад падсправаздачны парламенту і прэзідэнту, парламент уплывае на выбар кіраўніка ўрада прэзідэнтам
    Аранжавы — парламенцкія рэспублікі, парламент фарміруе ўрад
    Чырвоны — парламентарныя канстытуцыйныя манархіі, парламент фарміруе ўрад, а манарх не мае рэальнай улады
    Ліловы — канстытуцыйныя манархіі, у якіх манарх мае рэальную ўладу, часта (але не заўсёды) пры слабым парламенце
    Фіялетавы — абсалютныя манархіі
    Карычневы — рэспублікі, у якіх вядучая роля адной партыі замацавана канстытуцыяй
    Аліўкавы — дзяржавы, дзе не існуе асноўнага закона датычна ўрада
    Шэры — дзяржавы, якія не падыходзяць ні пад адно з вышэй прыведзеных вызначэнняў
    *Гэта карта паказвае формы кіравання de jure, а не de facto
    *Некаторыя дзяржавы, якія па канстытуцыі з’яўляюцца шматпартыйнымі, з дэмакратычнай працэдурай фарміравання ўлады, могуць ацэньвацца як аўтарытарныя, з дамінаваннем выканаўчай улады

    Форма дзяржаўнага кіравання характарызуе арганізацыю дзяржаўнай улады, сістэму вышэйшых дзяржаўных органаў, а таксама парадак іх утварэння, узаемаадносіны паміж імі і грамадзянамі.

    Форма кіравання нараўне з формай дзяржаўнага ладу і палітычным рэжымам характарызуюць форму дзяржавы.

    У розных перыядах гісторыі форма кіравання мела розны сэнс. Так, у аграрным грамадстве значэнне формы кіравання зводзілася толькі да азначэння таго, якім чынам замяшчаецца пасада кіраўніка дзяржавы — у парадку ўспадкоўвання або шляхам выбараў. Па меры раскладання феадалізму і пераходу да індустрыяльнага грамадства, які суправаджаўся паслабленнем улады манархаў, з’яўленнем і ўмацаваннем народнага прадстаўніцтва, формы кіравання сталі ўзбагачацца. Найбольшую значнасць набыла не тое, спадчынны або выбарны кіраўнік дзяржавы ў краіне, а тое, як арганізуюцца адносіны паміж кіраўніком дзяржавы, парламентам, урадам, як узаемна ўраўнаважваюцца іх паўнамоцтвы, — словам, як уладкаваны падзел улад.

    Такім чынам, форма кіравання паказвае:

    Пры гэтым неабходна адрозніваць паняцце «палітычны рэжым» ад паняцця «форма кіравання». Палітычны рэжым хутчэй сацыялагічная характарыстыка дзяржавы, якая характарызуе ў большай ступені ўзаемаадносіны з нагоды адчужэння і пераходу ўлады ў дзяржаве, а форма кіравання апісвае, як фарміруюцца органы дзяржаўнай улады (хутчэй з пункту гледжання працэсуальных момантаў), і як гэтыя органы ўзаемадзейнічаюць адзін з адным.

    Розныя формы дзяржаўнага кіравання

    Літаратура

    Тэмы гэтай старонкі (1):
    Катэгорыя·Формы дзяржавы