wd wp Пошук: ⬜

Сутыкненне цывілізацый

«Сутыкненне цывілізацый і пераўтварэнне сусветнага парадку» (англ.: The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order; 1996) — гісторыка-філасофскі трактат Сэмюэла Хантынгтана, прысвечаны свеце пасля халоднай вайны. Гэтая кніга стала працягам і развіццём ідэй аўтара, выкладзеных у яго больш ранняй працы — артыкуле «Сутыкненне цывілізацый?» ( The Clash of Civilizations? ), апублікаванай у 1993 годзе ў амерыканскім паліталагічным часопісе «Міжнародныя адносіны» ( Foreign Affairs ). Абгрунтаваў ідэю шматпалярнага свету.

Змест

Канфлікты паміж цывілізацыямі

Хантынгтон сцвярджае, што геаграфічнае суседства цывілізацый нярэдка прыводзіць да іх супрацьстаяння і нават канфліктаў паміж імі. Гэтыя канфлікты звычайна адбываюцца на стыку або аморфна акрэсленых рубяжах (faultlines) цывілізацый. Часам гэтыя канфлікты можна прадбачыць зыходзячы з логікі развіцця і ўзаемадзеяння цывілізацый.

Асноўныя ідэі кнігі

• Цывілізацыі — гэта вялікія кангламераты краін, якія валодаюць якімі-небудзь агульнымі вызначальнымі прыкметамі (культура, мова, рэлігія і г. д.). Асноўнай прыкметай, па якой вызначаецца цывілізацыя, найбольш часта з’яўляецца агульнасць рэлігіі;
• Цывілізацыі, у адрозненні ад краін, звычайна існуюць доўгі час — як правіла, больш тысячагоддзя;
• Пасля ўзнікнення самых ранніх цывілізацый (Старажытны Егіпет, Старажытны Шумер, Вавілонія, Старажытны Кітай, Старажытная Індыя), на працягу амаль трох тысячагоддзяў паміж імі не было ніякіх кантактаў або гэтыя кантакты былі вельмі рэдкімі і абмежаванымі;
• Кожная цывілізацыя бачыць сябе самым важным цэнтрам свету і ўяўляе гісторыю чалавецтва адпаведна гэтаму разуменню;
• Заходняя цывілізацыя ўзнікла ў VIII—IX стагоддзях нашай эры. Яна дасягнула свайго зеніту ў пачатку XX стагоддзя. Заходняя цывілізацыя аказала вырашальны ўплыў на ўсе астатнія цывілізацыі;
• Успрыманне заходняга ўплыву (вэстэрнізацыя) і тэхналагічны прагрэс (мадэрнізацыя) могуць адбывацца паасобна або супадаць (часткова або цалкам);
• Рэлігійны фанатызм часта з’яўляецца рэакцыяй абывацеля на мадэрнізацыю, вестэрнізацыю ці ж на спалучэнне таго і іншага;
• Некаторыя цывілізацыі (заходняя, індуісцкая, сінская, праваслаўная, японская і будысцкая) маюць свае «стрыжневыя», гэта значыць галоўныя, краіны (core states), а іншыя цывілізацыі (ісламская, лацінаамерыканская і афрыканская) не маюць цэласных краін. Цывілізацыі, якія маюць core states, звычайна больш стабільныя;
• У працэсе глабальных пераменаў, міжнародныя арганізацыі, якія ўзніклі пасля Другой сусветнай вайны (ААН і інш.) Павінны будуць паступова змяняцца ў бок больш справядлівага уліку інтарэсаў усіх краін. Напрыклад, у Савеце Бяспекі ААН павінна быць прадстаўлена кожная цывілізацыя.

Крытыка

Прэзідэнт РФ Уладзімір Пуцін называў «шкоднай» тэорыю Хантынгтана пра «сутыкненні цывілізацый»: «Нельга падзяляць свет па прыкмеце культур». [1]

Спіс цывілізацый

(паводле класіфікацыі Хантынгтана)

1. Заходняя цывілізацыя
2. Ісламская цывілізацыя
3. Індуісцкая цывілізацыя
4. Сінская цывілізацыя
5. Японская цывілізацыя
6. Лацінаамерыканская цывілізацыя
7. Праваслаўная цывілізацыя
8. Афрыканская цывілізацыя
9. Будысцкія цывілізацыя

Крыніцы

• Хантынгтон С. Сутыкненне цывілізацый. - М.: АСТ, 2003 - ISBN 5-17-007923-0

Падобныя працы

• «Расія і Еўропа» (Мікалай Данілеўскі)
• «Гісторыя арабскай цывілізацыі» (Лебон)
• «Заход Еўропы» (Шпенглер)
• «Візантызм і славянства» (Лявонцьеў)
• «Зразуменне гісторыі» (Тойнбі)
• «Этнагенез і біясфера Зямлі» (Гумілёў)
• «Ноосферы» (Вярнадскі)

Ссылкі

• Артыкул Сэмюэля Хантынгтона «Сутыкненне цывілізацый?» - На рускай мове.
• Артыкул Сэмюэля Хантынгтана «Сутыкненне цывілізацый?» Архівавана 21 жніўня 2010. - На англійскай мове.
• Дыскусія вакол цывілізацыйнай мадэлі: С.Хантингтон адказвае апанентам
• Аналіз электронных лістоў пацвердзіў «сутыкненне цывілізацый»

1. ↑ Прэзідэнт Расіі Архівавана 18 верасня 2014.

Тэмы гэтай старонкі (2):
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Кнігі паводле алфавіта