Статут Садружнасці Незалежных Дзяржаў (Статут СНД; руск.: Устав Содружества Независимых Государств, Устав СНГ) — міжнародны дагавор паміж дзяржавамі, якія ўваходзяць у Садружнасць Незалежных Дзяржаў (СНД).
Статут быў падпісаны 22 студзеня 1993 года ў Мінску кіраўнікамі дзяржаў Садружнасці Незалежных Дзяржаў (СНД) і пасля здадзены на захоўванне ў ААН.[1] У ім вызначаны мэты, органы і функцыі СНД, а таксама крытэрыі членства. Дамову падпісалі і ратыфікавалі Расія, Беларусь, Арменія, Казахстан, Кыргызстан, Малдова, Таджыкістан і Узбекістан, пазней да яе далучыўся Азербайджан. Грузія таксама далучылася да дагавора ў 1993 годзе, прычым далучэнне ўступіла ў сілу ў 1994 годзе, але выйшла з яго ў 2008 годзе, а выхад уступіў у юрыдычную сілу ў 2009 годзе. Украіна і Туркменістан не падпісалі і не далучыліся да дамовы, хоць на момант падпісання дамовы яны лічыліся часткай СНД.
Пагадненне аб Статуце СНД вызначае, якія краіны лічацца членамі СНД. Згодна з артыкулам 7, членамі лічацца толькі краіны, якія ратыфікавалі гэты дагавор. Аднак той жа артыкул вызначае краіны, якія ратыфікавалі Дагавор аб стварэнні СНД і звязаны з ім пратакол, як «дзяржавы-заснавальніцы СНД». Гэта стварыла прававую нявызначанасць, бо Украіна і Туркменістан ратыфікавалі дамову і пратакол і таму лічацца «дзяржавамі-заснавальніцамі СНД». Украіна і Туркменістан ніколі не ратыфікавалі Статут СНД, а таму не маглі лічыцца членамі СНД пасля ўступлення Статута ў сілу. Тым не менш, і Украіна, і Туркменістан працягвалі ўдзельнічаць у СНД, а Туркменістан стаў асацыяваным членам СНД у жніўні 2005 года ў парадку, вызначаным артыкулам 8 Статута.
Украіна спыніла ўдзел у СНД у 2018 годзе[2], ствараючы нявызначанасць адносна працэдуры, якой трэба было прытрымлівацца, каб спыніць удзел у СНД.[3] Са снежня 2018 года Украіна не з’яўляецца членам СНД і спыніла ў ім удзел. Тым не менш, яна застаецца ўдзельніцай дагавора і адпаведнага пратакола і, згодна са статутам, з’яўляецца «дзяржавай-заснавальніцай СНД», калі ў статут не будуць унесены змены або ануляваны.
Акрамя таго, згодна з Дамовай аб стварэнні СНД і адпаведным пратаколам, а таксама іншымі Алма-Ацінскімі дэкларацыямі 1991 года, Украіна ўваходзіць у СНД. Такім чынам, у той час як Украіна фактычна выйшла з неафіцыйнага ўдзелу ў СНД у яго цяперашняй форме, сакратарыят СНД адзначыў, што не атрымаў афіцыйнага паведамлення ад Украіны аб сваім выхадзе. Такім чынам, сакратарыят СНД (як і паўнамоцны прадстаўнік Расеі ў СНД) лічыць, што Ўкраіна па-ранейшаму застаецца дзяржавай, якая не выйшла з СНД і можа ў ім удзельнічаць. З гэтай мэтай Сакратарыят СНД заявіў, што будзе працягваць запрашаць Украіну да ўдзелу, хоць Украіна не з’яўляецца членам і афіцыйна і фармальна вырашыла спыніць удзел.
Акрамя таго, Статут СНД таксама з’яўляецца дагаворам, які па сутнасці фармалізаваў Садружнасць Незалежных Дзяржаў, паколькі ён азначаў прававую сувязь паміж краінамі, якія падпісалі Алма-Ацінскі пратакол, і пашырыў Садружнасць Незалежных Дзяржаў за кошт прававога ўключэння гэтых дзяржаў. Тым не менш, у той жа час ён фармальна вызначыў Украіну і Туркменістан краінамі-неўдзельніцамі, паколькі гэтыя краіны ніколі не ратыфікавалі гэты дагавор. Тым не менш, гэтыя краіны больш за дзесяць гадоў разглядаліся дзяржавамі-членамі СНД як роўныя ў кантэксце СНД, запрашаліся да ўдзелу, што прывяло да іх неафіцыйнага тэрміна «дзяржавы-ўдзельніцы». Варта адзначыць, што ні Украіна, ні Туркменістан ніколі не прымянялі Статутную дамову СНД, нават часова, маючы права ўдзельнічаць у СНД пасля 1993 года. Ім таксама дазволілі ўдзельнічаць у працы органаў СНД, такіх як Міжпарламенцкая асамблея.
Грузія выйшла са Статута СНД[4] і ўсіх іншых дагавораў, звязаных з СНД, такіх як Дамова аб стварэнні СНД і адпаведны пратакол 18 жніўня 2008 года. Гэта рашэнне ўступіла ў сілу, згодна са Статутам, 12 жніўня 2009 года.
3 лютага 2006 года Грузія выйшла са складу міністраў абароны СНД, бо сяброўства ў гэтай групе было несумяшчальна з удзелам у НАТА.