Знос помнікаў Аляксандру Пушкіну ва Украіне пачаўся падчас расійска-ўкраінскай вайны. Падчас Уварванне Расіі ва Украіну гэта стала шырока распаўсюджанай з’явай, якую ўкраінцы ахрысцілі Пушкінапад (Пушкінапад). Гэтая хваля дэмантажу звязана з працэсам дэрусіфікацыі Украіны.
Сітуацыя з Пушкіным аказалася вельмі падобнай на «Ленінапад». Першай падзеяй, якая атрымала шырокую вядомасць, стаў дэмантаж помніка Пушкіну ў Мукачэва 7 красавіка 2022 года. Помнікі рускаму паэту дэмантавалі ў Ужгарадзе і Цярнопалі 9 красавіка. 22 сакавіка 2022 года жыхар Цярнопаля пафарбаваў у чырвоны колер помнік Пушкіну і напісаў на ім «стоп вайна». Сваім дзеяннем ён звярнуў увагу на неабходнасць дэмантажу помніка. Помнік паэту быў усталяваны ў Цярнопалі ў 1961 годзе. Першыя ініцыятывы па яго зносе з’явіліся ў 2014 годзе, пасля пачатку расійска-украінскай вайны.[1][2][3][4][5][6]
Мэр Цярнопаля Сяргей Надаль адзначыў:[7]
Злачынствы рускіх супраць украінскага народа: забойствы, катаванні людзей, згвалтаванні жанчын і дзяцей, разбурэнне ўкраінскіх гарадоў сцерлі ўсю культуру рускага народа. Тлумачэнняў гэтым злачынствам няма. Яны не пакідаюць нам выбара. Усё рускае трэба дэмантаваць. У тым ліку помнік рускаму пісьменніку. |
11 красавіка 2022 года ў вёсцы Забалотаўцы Львоўскай вобласці дэмантавалі бюст Пушкіна.
19 красавіка 2022 года ў Крапіўніцкім прапанавалі прыбраць помнік Пушкіну, які зараз стаіць каля Педагагічнага ўніверсітэта.[8]
26 красавіка 2022 г. у вёсцы Пушкіна на Берагаўшчыне Закарпацкай вобласці павалілі помнік Аляксандру Пушкіну, і пачаліся нарады па перайменаванні вёскі.[9]
28 красавіка 2022 г. у Канатопе быў дэмантаваны помнік Пушкіну, цікава, што падчас дэмантажу помніку адарвала галаву.[10]
30 красавіка 2022 года ў Чарнігаве быў дэмантаваны помнік Пушкіну.[11]
5 мая 2022 у Вінніцы дэмантавалі мемарыяльную дошку Пушкіну.
8 мая 2022 года бюст дэмантаваны ў Дэлятыні Івана-Франкоўскай вобласці.[12]
13 мая 2022 года з уваходнай брамы дэндралагічнага парку «Александрыя» ў горадзе Белая Царква дэмантаваны бюст Пушкіну.
21 траўня 2022 года ў Мікалаеве быў дэмантаваны помнік Пушкіну.[13]
1 чэрвеня 2022 года ў Нікапалі быў пашкоджаны помнік Аляксандру Пушкіну.[14]
Падчас пасяджэння 16 чэрвеня рабочая група Міністэрства адукацыі і навукі Украіны вырашыла выключыць са школьных падручнікаў больш за 40 твораў савецкіх і расійскіх аўтараў, у тым ліку Аляксандра Пушкіна.[15]
У Запарожжы дэмантавалі бюст расійскаму паэту Аляксандру Пушкіну. Бюст з каванай медзі прастаяў у горадзе больш за 20 гадоў і быў дэмантаваны ўвечары 26 ліпеня з дазволу мэрыі.[16]
Пытанне зносу помнікаў разглядаецца ў канцэпце змястоўнай іх нагрузкі, высвятленні прычын іх усталёўкі. Ва ўкраінскім грамадстве існавалі тэзы «Не трэба знішчаць гісторыю! Гэта ж наша гісторыя!», «Знясіце ўсе гэтыя помнікі ў музеі», «Гэта выдатныя дзеячы».[17]