Першасны туберкулёзны комплекс (ПТК, комплекс Гона) узнікае пры першасным заражэнні на туберкулёз. Звычайна сустракаецца ў дзіцячым узросце, значна радзей у дарослых. Пасля інфікавання ўзбуджальнікам Mycobacterium tuberculosis у альвеолах утвараюцца адзінкавыя або множныя ачагі размнажэння ўзбуджальніка з развіццём гранулематознага запалення (так званы першасны ачаг, ачаг Гона(руск.) бел.).
Неўзабаве ў працэс залучаюцца лімфатычныя сасуды і рэгіянальныя лімфатычныя вузлы кораня лёгкага(руск.) бел.. З іх дапамогай фарміруецца першасны туберкулёзны комплекс, у якім працякаюць казеозныя змены.
Цячэнне вострае і падвострае. Характэрных клінічных сімптомаў не маецца, што можа справакаваць няправільную пастаноўку дыягназу грыпу, пнеўманіі і г д. Над паражанай легачнай тканкай — звычайныя для пнеўманіі змены. Павялічаная ХСЭ(руск.) бел.. Тэмпература можа быць фебрыльнай(руск.) бел. і малой субфебрыльнай(руск.) бел.. У макроце або прамыўных водах мікабактэрыі туберкулёзу вызначаюцца рэдка.
У далейшым комплекс Гона ў большасці выпадкаў атачаецца злучальнатканкавай капсулай, абвапноўваецца і фібразуецца з фарміраваннем так званага «рэшткавага першаснага комплексу»[1].
Падставай для дыферэнцыяльнага дыягназу(руск.) бел. з’яўляюцца гіперрэгічныя рэакцыі на туберкулін і вынікі рэнтгеналагічнага даследавання.
У пачатковым перыядзе павялічаных лімфатычных вузлоў можа не вызначацца, а ў лёгачнай тканцы выяўляецца круглявае зацямненне малой інтэнсіўнасці. У далейшым інтэнсіўнасць зацямнення нарастае, яго форма становіцца грушападобнай або трохкутнай з выразнай «дарожкай» (лімфангіт), якая вядзе да кораня лёгкага(руск.) бел.. Другая цень размяшчаецца ў корані, у зоне лімфадэнапатыі(руск.) бел.. Корань лёгкага павялічаны, неструктурны, а мяжа яго мае круглявыя абрысы. Пасля рэгрэсіі актыўнага паталагічнага працэсу ў праекцыі існавалых раней ачагоў туберкулёзнага паражэння легачнай тканкі і лімфатычных вузлоў выяўляюцца інтэнсіўныя ачаговыя цені кальцытанаў (рэшткавы туберкулёзны комплекс).