wd wp Пошук: ⬜

Малы бугай

Малы́ буга́й, чапля-лазянік або ваўчок (Ixobrychus minutus) — птушка сямейства Чаплевыя (Ardeidae), самая дробная чапля.

Агульныя характарыстыкі

Даўжыня цела 32—39 см, маса 130—170 г, даўжыня крыла каля 15 см. Цела сціснутае з бакоў. Малы бугай — адзіны прадстаўнік атрада буслападобных, у якіх самец і самка адрозніваюцца афарбоўкай. У дарослых самцоў афарбоўка верха галавы, спіны, махавых і рулявых пёраў чорная, шыя і грудзі вохрыстыя з бураватай падоўжнай палосай, брушка белаватае. Крыючыя пёры крыла жоўтыя, дзюба і ногі зеленаватыя. Самка са спіны бурая са стракацінкамі, жывот, галава і шыя вохрыстыя. Дзюба даўгая, прамая, вострая. Дзюба ў самкі жоўтая з бурым канцом. Маладыя падобныя да самак, але з больш выразнымі палосамі і больш плямістыя. Ногі доўгія, зялёнага колеру.

Пашырэнне

Арэал разарваны: Еўропа (акрамя поўначы), паўднёва-заходняя частка Азіі, паўднёвае ўзбярэжжа Аўстраліі, астравы і паўднёва-ўсходняе ўзбярэжжы Новай Гвінеі, Афрыка на поўдзень ад Сахары, Мадагаскар, Паўночная Афрыка — толькі лакальна. На тэрыторыі Беларусі шырока распаўсюджаны, але даволі рэдкі на гнездаванні від. Насяляе густыя зараснікі над берагамі кантынентальных вадаёмаў паблізу лугоў, а таксама ўчасткі трыснягу з групамі кустоў.

Пералёты від, паўднёвыя папуляцыі аселыя. Пералёты адбываюцца ўначы. Месца зімовак у Афрыцы на поўдзень ад Сахары, а таксама на поўдні гнездавога арэала.

Асаблівасці біялогіі

Кормяцца воднымі насякомымі, дробнай рыбай, земнаводнымі, часам яйкамі і птушанятамі дробных прыбярэжных птушак.

Пары, якія гняздуюцца, трымаюцца адасоблена на значнай адлегласці адна ад другой. Гняздо робіць у густых кустах, на паваленых дрэвах, радзей у трыснягу, ажурнае і спружыністае, з галінак, укладзеных спіральна да цэнтра (часам скупа выслана лістамі водных раслін). Яйкі (5—9) авальныя, амаль з аднолькавымі тупымі канцамі, белыя (часам з блакітнавата-зялёным адценнем), часта з больш тоўстымі ўчасткамі з вапны; памеры 34 х 26 мм.

Дзякуючы скрытнаму спосабу жыцця і здольнасці маскіравацца, бугай рэдка пападаецца на вочы нават тады, калі ён пасяляецца побач з жыллём чалавека, але голасам выдае сваю прысутнасць.

Літаратура

Птушкі Еўропы: Палявы вызначальнік / пад рэд. М. Нікіфарава. — Варшава: Навуковае выдавецтва ПНВ, 2000.
Чырвоная кніга Рэспублікі Беларусь: Рэдкія і тыя, што знаходзяцца пад пагрозай знікнення віды жывёл і раслін. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1993. ISBN 5-85700-095-5
Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ ім. Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз. — С. 346.