Луксорскі храм
| Луксорскі храм у іерогліфах | |||||||
Ipt-rsjt Іпет-рэзіт «Паўднёвы гарэм» |
Луксорскі храм — разваліны цэнтральнага храма Амона-Ра, на правым беразе Ніла, у паўднёвай частцы Фіваў, у межах сучаснага горада Луксор.
Храм богаў Амона, Мут і Хансу ўяўляе сабою найбольш поўнае ўвасабленне архітэктурных асаблівасцей Новага царства (XVI—XI стст. да н. э.) Яго адрозніваюць грандыёзнасць задумы, манументальнасць і ўрачыстасць дэталей, вялікая колькасць калон.
Узвядзенне храма адбывалася ў канцы XIV—XIII ст. да н.э. пры фараонах Аменхатэпе III (архітэктары Аменхатэп Малодшы, Горы, Суці) і Рамсесе II (архітэктар Бекенхонсу). Будынкі комплексу выцягнуліся ўздоўж Ніла з поўначы на поўдзень на сотні метраў. Комплекс вызначаецца дакладнай і зладжанай кампазіцыяй, паколькі асноўныя работы былі выкананы практычна адным архітэктарам — Аменхатэпам Малодшым. Аб геніальнасці гэтага майстра сведчаць выкарыстанне каланад, калон у выглядзе вязак папіруса з лёгкімі, вытанчанымі прапорцыямі, дасканалыя суадносіны каланады адкрытага двара і цэнтральнага ўваходу, якія, нягледзячы на розную вышыню, складаюць адзінае цэлае.
Храм арыентаваны з паўночнага захаду на паўднёвы ўсход. Для адпаведнасці з пілонамі, які стаяць у паўгадзіннай адлегласці на поўнач Карнака, з якім ён быў злучаны брукаванай алеяй сфінксаў, паўночны пілон яго ўхілены некалькі на ўсход ад агульнай восі.
Найстаражытнейшая частка — святая святых, з прылеглымі заламі, упрыгожанымі манументальнымі рэльефамі і надпісамі — заснавана пры Аменхатэпе III; першыя цары XIX дынастыі дадалі на поўдзень двор з 74 калонамі з перамежнымі статуямі фараонаў. Рамсес Вялікі прыбудаваў паўночны перыстыль і пілон і намаляваў на вонкавым боку апошняга свае подзвігі ў вайне з хетамі; тут жа напісаны так званы «эпас Пентаўра».
У паўночнага ўваходу Луксорскага храма — чатыры калосы-маналіты і два абеліскі, з якіх адзін перавезены ў 1830-я гг. у Парыж, на плошчу Згоды. Даўжыня збудавання ад уваходу да самай паўночнай сцяны — 260 метраў.
Алея сфінксаў і пілоны днём.
Рамесеум
Старадаўняя фатаграфія калоннай залы Аменхатэпа III
Калоны храма ў цёмны час сутак
Літаратура
- Луксор // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 9: Кулібін — Малаіта. С. 366—367.
- Луксор // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.) . — СПб., 1890—1907.
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Луксорскі храм- Луксор // Египтологический Изборник
- Шаталин И. Египет: Луксорский храм. Архівавана 13 красавіка 2015.
Катэгорыя·Старажытны Егіпет
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без нумароў старонак
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю з назвай артыкула
Катэгорыя·Архітэктура Егіпта
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю без аўтара
Катэгорыя·Турызм у Егіпце
Катэгорыя·Храмы Егіпта