Курултай крымскататарскага народа
Курулта́й крымскатата́рскага наро́да (крымскатат.: Qırımtatar Milliy Qurultayı, Къырымтатар Миллий Къурултайы даслоўна, «крымскататарскі Нацыянальны З’езд», укр.: Курултай кримськотатарського народу) — форма нацыянальнай грамадска-палітычнай арганізацыі крымскіх татараў, прэтэндуе на паўнамоцнае прадстаўніцтва крымскататарскага народа (згодна з дзеючым «рэгламентам Курултая крымскататарскага народа». Курултай ўяўляе сабой «нацыянальны з’езд, вышэйшы прадстаўнічы паўнамоцны орган крымскататарскага народа»[1]).
Статус
Згодна з дзеючым «Рэгламентам Курултая крымскататарскага народа», дэлегаты Курултая абіраюцца крымскімі татарамі і членамі іх сем’яў, незалежна ад нацыянальнасці, якія пастаянна пражываюць на тэрыторыі Украіны, і крымскімі татарамі і членамі іх сем’яў — грамадзянамі Украіны, незалежна ад месца пражывання. Тэрмін паўнамоцтваў складу Курултая — 5 гадоў. У склад Курултая ўваходзіць 250 дэлегатаў, якія выбіраюцца ў два этапы па змяшанай мажарытарна-прапарцыйнай сістэме з кандыдатаў, якія вылучаюцца па спісах грамадскіх арганізацый і іх блокаў[1].
Афіцыйнай мовай Курултая з’яўляецца крымскататарская мова[1].
Згодна з дзеючым «Рэгламентам Курултая крымскататарскага народа», Курултай ўпаўнаважаны прымаць рашэнні па ўсіх істотных пытаннях: грамадска-палітычнай, сацыяльна-эканамічнай, культурнай і іншых бакоў жыцця народа. Рашэнні Курултая абавязковыя для ўсёй сістэмы нацыянальнага прадстаўніцтва і самакіравання крымскататарскага народа, якая ўключае Меджліс крымскататарскага народа, рэгіянальныя і мясцовыя меджлісы, камітэты садзейнічання вяртанні крымскіх татараў[1].
Сесіі Курултая склікаюцца не радзей аднаго разу ў 2,5 года.
Курултай фармуе Меджліс крымскататарскага народа — вышэйшы Паўнамоцны прадстаўніча-выканаўчы орган крымскататарскага народа ў перыяд паміж сесіямі Курултая[1].
Дзейнасць Курултая і яго органаў фінансуецца за кошт добраахвотных ахвяраванняў і паступленняў ад юрыдычных і фізічных асоб[1].
Першы Курултай
Лютаўская рэвалюцыя 1917 года ў Расіі прывяла да актывізацыі нацыянальных рухаў на ўсёй тэрыторыі краіны. 25 сакавіка 1917 года ў Сімферопалі быў скліканы Усекрымскі мусульманскі з’езд. З’езд абраў Часовы Крымска-Мусульманскі Выканаўчы Камітэт (Мусвыканкам, ЧКМВК), кіраўніком якога быў абраны Номан Чэлебіджыхан (Чэлебі Чэлебіеў).
.jpg)
1-2 кастрычніка 1917 года (паводле старога стылю) на з’ездзе прадстаўнікоў крымскататарскіх арганізацый, скліканым Мусвыканкамам, было прынята рашэнне аб тым, што ў паўсталай палітычнай сытуацыі, пытанне пра далейшы лёс Крыма павінен вырашаць Курултай крымскіх татар. 17 (30) лістапада адбыліся выбары дэлегатаў. Курултай адкрыўся 26 лістапада (9 снежня) у Ханскім палацы (Бахчысарай). Ён узяў на сябе ўсе паўнамоцтвы мусульманскага выканкама, абвясціў стварэнне Крымскай Народнай Рэспублікі, прыняў яе Канстытуцыю і дзяржаўную сімволіку, пасля чаго абвясціў сябе парламентам Крымскай Народнай Рэспублікі. Номан Чэлебіджыхан узначаліў урад.
Сучасны Курултай
Другі курултай быў скліканы ўжо ў 1991 годзе[2], праз два гады пасля пачатку масавага вяртання крымскіх татараў з месцаў, у якіх яны пражывалі пасля дэпартацыі 1944 года.
З 31 ліпеня па 2 жніўня 2015 года ў Анкара (Турцыя) прайшло другое пасяджэнне Сусветнага кангрэса крымскіх татараў[3]. У ім прыняло ўдзел каля 400 дэлегатаў, якія прадстаўлялі 180 арганізацый з 14 краінаў.
Гл. таксама
Зноскі
- 1 2 3 4 5 6 Рэгламент курултая крымскататарскага народа. Прыняты ў новай рэдакцыі з улікам дапаўненняў і змяненаў на трэцяй сесіі IV курултая крымскататарскага народа. г. Сімферопаль, 12 верасня 2004 г. Архівавана 29 чэрвеня 2019.
- ↑ Курултай крымскататарскага народа: вытокі і скліканне нацыянальнага з’езду(недаступная спасылка)
- ↑ II Сусветны Кангрэс крымскіх татараў збіраецца ва ўмовах, калі гістарычная Радзіма крымскататарскага народа ў руках у акупантаў
Спасылкі
Тэмы гэтай старонкі (2):Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з непрацоўнымі спасылкамі
Катэгорыя·Палітычныя арганізацыі Украіны