wd wp Пошук: ⬜

Геза Гардані

Ге́за Га́рдані (венг.: Gárdonyi Géza; 3 жніўня 1863, Аўстра-Венгрыя — 30 кастрычніка 1922, Эгер, Венгрыя) — венгерскі пісьменнік і журналіст. Напісаў вялікую колькасць навуковых і мастацкіх прац. Больш за ўсё вядомы, як аўтар гістарычных раманаў, такіх як «Зоркі Эгера» і «Нябачны чалавек».

Біяграфія

Гардані быў сынам слесара з памесця арыстакратаў ва ўсходняй Венгрыі. Ён скончыў настаўніцкі каледж і некаторы час працаваў настаўнікам і каталіцкім кантарам. Гардані ажаніўся з Марыяй Молнар у 1885 годзе, але шлюб апынуўся нешчаслівым і быў скасаваны ў 1892.

У сярэдзіне 80-х гадоў XIX стагоддзя Гардані пачаў пісаць артыкулы для часопісаў і газет. Яго першым поспехам былі сатырычныя навелы пра сельскае жыццё «Göre Gábor», ад якіх ён пазней адрокся. На пераломе стагоддзяў Гардані стаў выкарыстоўваць у сваіх творах гістарычныя тэмы, якія паслужылі асновай для серыі папулярных апавяданняў.

Гардані пераехаў у Эгер (сёння — паўночная Венгрыя) у 1897 годзе са сваёй маці і жыў там да сваёй смерці. Магіла Гезы Гардані знаходзіцца ў Эгерскай крэпасці; на ёй напісана: «Csak a teste» (Толькі яго цела). Дом, дзе Гардані жыў і дзе напісаў большасць сваіх вядомых прац, цяпер пераўтвораны ў музей.

Найбольш вядомыя працы

Зоркі Эгера

Адно з найбольш вядомых твораў Гардані — «Egri csillagok» — было ўпершыню апублікавана ў 1899 годзе. Літаратурна назва перакладаецца, як «Зоркі Эгера». У кнізе распавядаецца пра знакамітую аблогу венгерскага горада Эгера турэцкімі войскамі Асманскай імперыі ў 1552 годзе. Сярод яго герояў знакаміты Балінт Цёрэк і Шэбешцьен Цінодзі, які знаходзіўся яго на службе. У 2002 годзе «Зоркі Эгера» былі названы «самай папулярным венгерскім раманам» гледачамі тэлеперадачы «Big Read» (у Венгрыі — «A Nagy Könyv»).

Нябачны чалавек

Па меркаванні некаторых людзей, лепшай працай Гардані варта лічыць кнігу «A láthatatlan ember», апублікаваную ў 1901 годзе. Гэта меркаванне абумоўлена тым, што гэта кніга (у адрозненне ад «Зорак Эгера») больш даступная не-венгерскім чытачам. У творы распавядаецца пра часы, калі жыў правадыр гунаў Атыла. Большая частка сюжэт распавядае пра візіт Візантыйскага дыпламата Прыска Панійскага ў стан Атылы. Герой рамана — малады Візантыйскі раб па імі Зэта, які закахаўся ў гунскую дзяўчыну. Зэта збягае і становіцца рабом гунаў, што дае яму надзею ажаніцца з каханай дзяўчынай. Таксама кніга ўключае драматычнае апісанне Бітвы пры Каталаўнскіх палях паміж гунамі і рымлянамі.

Абодва гэтыя раманы Гардані добра вядомыя ў Венгрыі, але сталі перакладаецца на іншыя мовы і шырока выдавацца за мяжой толькі ў другой палове XX стагоддзя.

Бібліяграфія

Egri csillagok (Зоркі Эгера)
A láthatatlan ember (Нябачны чалавек)
Isten rabjai (Вязень Бога)
A lámpás (Лямпа)
A bor (Віно)
Ida regénye (Апавяданне Іды)
Hosszúhajú veszedelem (Доўгавалосы небяспечны чалавек)

Зноскі

1 2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: платформа адкрытых дадзеных — 2011. Праверана 10 кастрычніка 2015.
1 2 Gárdonyi Géza // Discogs — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Геза Гардані
Артыкул пра венгерскіх пісьменнікаў, уключаючы Гезу Гардані(англ.)
Рэцэнзія супольнасці Amazon на кнігу «Нябачны чалавек»(англ.)