wd wp Пошук:

Віталь Андрэевіч Сербента

Віталь Андрэевіч Сербе́нта[1] (14 чэрвеня 1895 — 26 кастрычніка 1980) — вучоны, гісторык і філосаф, доктар гістарычных навук (1934), прафесар (1930), акадэмік Акадэміі навук БССР (1931).

Біяграфія

Нарадзіўся ў вёсцы Люкяй[1] Марыямпальскага павета Сувалкаўскай губерні. Вучыўся ў Марыямпальскай гімназіі, прымаў удзел у нелегальнай рэвалюцыйна дзейнасці[2]. З пачаткам Першай сусветнай вайны пераехаў у Варонеж, дзе ў 1916 годзе скончыў гімназію[2]. У 1917—1918 гадах быў членам Харкаўскага Савета рабочых і сялянскіх дэпутатаў. У 1920 годзе скончыў гісторыка-філалагічны факультэт, у 1922 годзе медыцынскі факультэт Харкаўскага ўніверсітэта. З 1920 года займаўся выкладчыцкай работай і займаў пасаду загадчыка аддзела друку Харкаўскага губернскага камітэта КП(б)У, сакратара Цэнтральнага бюро Літоўскіх секцый пры ЦК КП(б)У. У 1922—1923 гадах выкладаў у Камуністычным універсітэце народаў Захаду. У канцы 1923 года[2] скончыў Інстытут чырвонай прафесуры. Быў накіраваны ў Віцебск, дзе загадваў Віцебскай губсаўпартшколай.

З ліпеня 1924 года В. А. Сербента ў Мінску[2]. Займаў пасады дацэнта, потым прафесара Беларускага дзяржаўнага універсітэта і Камуністычнага ўніверсітэта імя У. I. Леніна. У 1925—1927 гадах намеснік загадчыка аддзела друку ЦК КП(б)Б, з 1929 па 1932 год — дырэктар Інстытута гісторыі партыі пры ЦК КП(б)Б. У лютым 1931 года В. А. Сербента быў абраны акадэмікам Акадэміі навук БССР, а ў чэрвені таго ж года — членам яе прэзідыума[2]. З 1932—1937 гадах загадваў сектарам Інстытута гісторыі Акадэміі навук БССР. 22 мая 1937 года[1] В. А. Сербента быў арыштаваны, абвінавачаны ў патуранні антыпартыйным групам у беларускай гістарычнай навуцы[1] і асуджаны да 10 гадоў папраўча-працоўных лагераў. Рэабілітаваны ў 1956 годзе. З 1957 па 1967 год займаў пасаду загадчыка сектара гісторыі філасофіі, з 1967 года старшага навуковага супрацоўніка Інстытута філасофіі і права АН БССР.

Навуковая і грамадская дзейнасць

Аўтар каля 200[2] навуковых прац па філасофіі і сацыяльнай думцы ў Беларусі і Літве. Пад кіраўніцтвам і пры асабістым удзеле В. А. Сербенты былі падрыхтаваны і выдадзены такія працы, як «3 гісторыі філасофскай і грамадска-палітычнай думкі Беларусі», «Нарысы гісторыі марксісцка-ленінскай філасофіі ў Беларусі (1919—1968 гг.)». Адзін з аўтараў перакладу на беларускую мову 12-томнага зборніка твораў У. І. Леніна (1925—1933). Таксама пераклаў з нямецкай на беларускую мову першы том «Капітала» К. Маркса[2]. Быў актыўным грамадскім дзеячам, лектарам, прапагандыстам марксісцка-ленінскіх ідэй КПСС. Супрацоўнічаў у літоўскім камуністычным друку, у літоўскіх часопісах «Коллектив», «Искра», «Красный пахарь» і іншых выданнях, якія выходзілі ў Маскве, Смаленску, Мінску[2].

Узнагароды

Ушанаванне памяці

Мемарыяльная дошка на будынку № 7, у якім жыў В. А. Сербента па вуліцы Акадэмічнай у Мінску. Устаноўлена ў 1982 годзе (сілумін; скульптары У. Булыга, М. Ткачук)[3].

Зноскі

  1. 1 2 3 4 БелЭн, 2002
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 Імя ў беларуская навуцы: Сербента Віталій Андрэевіч
  3. Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1988. — Мінск. — 333 с.: іл. — ISBN 5-85700-006-8.

Літаратура

Спасылкі

Тэмы гэтай старонкі (32):
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з пераазначэннем значэння з Вікідадзеных
Катэгорыя·Дактары гістарычных навук
Катэгорыя·Нарадзіліся ў Вілкавішкіскім раёне
Катэгорыя·Філосафы СССР
Катэгорыя·Вікіпедыя·Шаблон «Вонкавыя спасылкі» пусты
Катэгорыя·Супрацоўнікі Інстытута філасофіі НАНБ
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю з аўтарам
Катэгорыя·Выкладчыкі БДУ
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю з нумарамі старонак
Катэгорыя·Артыкулы пра вучоных без партрэтаў
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «І. Іпб. Прозвішча»
Катэгорыя·Акадэмікі Акадэміі навук Беларускай ССР
Катэгорыя·Асобы
Катэгорыя·Памерлі 26 кастрычніка
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «Імя Прозвішча»
Катэгорыя·Нарадзіліся 14 чэрвеня
Катэгорыя·Рэабілітаваныя ў СССР
Катэгорыя·Кавалеры ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга
Катэгорыя·Кавалеры ордэна Дружбы народаў
Катэгорыя·Члены КПСС
Катэгорыя·Рэпрэсаваныя савецкай уладай
Катэгорыя·Вучоныя паводле алфавіта
Катэгорыя·Нарадзіліся ў 1895 годзе
Катэгорыя·Супрацоўнікі Інстытута гісторыі НАНБ
Катэгорыя·Гісторыкі СССР
Катэгорыя·Памерлі ў 1980 годзе
Катэгорыя·Выпускнікі Харкаўскага ўніверсітэта
Катэгорыя·Вікіпедыя·Спасылкі на Беларускую энцыклапедыю з назвай артыкула
Катэгорыя·Супрацоўнікі Інстытута гісторыі партыі пры ЦК КПБ
Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы пра асоб, для якіх не існуюць старонкі віду «І. Прозвішча»
Катэгорыя·Выпускнікі Інстытута чырвонай прафесуры
Катэгорыя·Нарадзіліся ў Марыямпальскім павеце (Сувалкаўская губерня)