Аляксей Яўлампавіч Туранкоў
У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Туранкоў. Аляксе́й Яўла́мпавіч Туранко́ў (9 (21) студзеня 1886, Санкт-Пецярбург, Расія — 27 верасня 1958, Мінск) — беларускі кампазітар .
Біяграфія
З сялянскай сям’і. У 1911—1914 вучыўся ў Пецярбургскай кансерваторыі. З 1918 жыў у Гомелі, загадваў музычнай секцыяй гарадскога аддзялення народнай асветы. З 1934 года з другой жонкай Ксеніяй Якаўлеўнай перабраўся ў Менску, працаваў альтыстам у сімфанічным аркестры[1]. Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР, заслужаны дзеяч мастацтваў БССР (1940). У час 2-й сусветнай вайны заставаўся на акупаванай тэрыторыі. У 1941—1944 г. супрацоўнік Выдавецтва школьных падручнікаў і літаратуры для моладзі ў Менску і выдавецтва К. Езавітава ў Рызе.[2]
Арыштаваны 22.7.1944 у Мінску. Асуджаны пазасудовым органам НКВД 23.6.1945 як «памагаты нямецкіх акупантаў» да 10 гадоў ППК і 5 гадоў пазбаўлення правоў з канфіскацыяй маёмасці. Этапаваны ў адзін з канцлагераў ГУЛАГа, дзе, па сведчанні А. Царанкова, ледзь не загінуў ад голаду. Вызвалены, хутчэй за ўсё, да 1947. Паводле іншых звестак, знаходзіўся ў лагерах да 14 жніўня 1954 года.[3] Рэабілітаваны судовай калегіяй па крымінальных справах Вярхоўнага суда БССР 21.10.1959 г.[4]
Пахаваны на Вайсковых могілках Мінска.
Творчасць
Адзін з пачынальнікаў жанраў масавай песні, хору, раманса ў беларускай музыцы. Аўтар опер «Кветка шчасця» (лібрэта В. Барысевіч, П. Броўкі і П. Глебкі, паст. 1939), «Яснае світанне», балета «Лясная казка». Напісаў музыку да многіх драматычных спектакляў («Пінская шляхта» і інш.) і кінафільмаў. Аўтар апрацоўкі беларускіх народных песень.
Асаблівае значэнне ў яго творчасці мае опера «Кветка шчасця», якая вызначаецца паэтычнасцю, лірызмам, сувяззю з нацыянальным музычным фальклорам, дакладнасцю музычных характарыстык у абмалёўцы вобразаў, дасціпным народным гумарам[5].
Зноскі
- ↑ Забытыя партытуры Аляксея Туранкова прачыталі ў Гомелі. 26.03.2016
- ↑ Ю. Туронак (2002)
- ↑ Гісторыя Беларусі. У 6 т. Т. 6. Беларусь у 1946—2009 гг. / Ред. тома У. Навіцкі. Мінск, 2011. С. 143.
- ↑ Л. Маракоў (2003)
- ↑ Дз. Жураўлёў (БелЭн, 2003)
Літаратура
- Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі. Энцыклапедычны даведнік у 10 тамах (15 кнігах). Т. 3. Кніга 2 / Укладальнік Л. У. Маракоў. — Мн., 2005.
- Туронак Ю. Беларуская кніга пад нямецкім кантролем (1939—1944). — Мн., 2002.
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Аляксей Яўлампавіч Туранкоў- У истоков современной белорусской композиторской школы: К 120-летию со дня рождения А. Е. Туренкова (1886—1958) Архівавана 8 снежня 2012. (руск.)
Пахаваныя на Вайсковых могілках (Мінск)
Заслужаныя дзеячы мастацтваў Беларускай ССР
Нарадзіліся 21 студзеня
Нарадзіліся ў Санкт-Пецярбургу
Кампазітары СССР
Асобы
Кавалеры ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга
Кампазітары Беларусі
Музыканты паводле алфавіта
Нарадзіліся ў 1886 годзе
Оперныя кампазітары
Дэпутаты Вярхоўнага Савета БССР 1-га склікання
Кампазітары паводле алфавіта
Памерлі 27 верасня
Памерлі ў 1958 годзе
Памерлі ў Мінску