Артыкул вымагае праверкі арфаграфіі Магчымы машынны пераклад, ужыванне ненарматыўнага правапісу або лексікону. Для праверкі ёсць адмысловыя праграмы. |
M142 HIMARS (англ.: High Mobility Artillery Rocket System — вымаўл. Ха́ймарс[1]) — амерыканская рэактыўная сістэма залпавага агню на колавым шасі.
M142 HIMARS створаны на базе трохвосевага 5-тоннага колавага шасі FMTV Арміі ЗША (англ.: Family of Medium Tactical Vehicles — сямейства сярэдніх тактычных аўтамабіляў), можа несці шэсць рэактыўных снарадаў РСЗА або адну аператыўна-тактычную балістычную ракету ATACMS. HIMARS узаемазаменная з РСЗА M270A1, нясе палову ад яе боекамплекта.
Сістэма M142 HIMARS авіятранспартабельная на самалёце C-130 і вырабляецца кампаніяй BAE Systems Mobility & Protection Systems (раней Armor Holdings, Inc.). Ракетная частка вырабляецца фірмай Lockheed Martin.
Аб распрацоўцы M142 HIMARS упершыню стала вядома ў 1994 годзе[2]. У 2002 годзе Корпус марской пяхоты ЗША дамовіўся з Сухапутнымі войскамі ЗША аб набыцці 40 сістэм HIMARS. Іх разгортванне пачалося ў 2005 годзе. У ліпені 2007 года марскія пехацінцы з батарэі Фокс 2-га батальёна 14-га палка марской пяхоты былі размешчаны ў іракскай правінцыі Аль-Анбар. Гэта першае падраздзяленне марской пяхоты, якое выкарыстоўвала HIMARS у баявых дзеяннях.
У верасні 2011 года Сінгапур прыняў HIMARS на ўзбраенне сваёй арміі. У войскі паступілі 18 пускавых установак HIMARS, 9 пацітонных шасі FMTV і кантэйнеры з ракетамі XM31 (GMLRS, Guided MLRS — абсталяваных інерцыяльнай сістэмай кіравання з GPS) з унітарнай фугаснай баявой часткай, а таксама адпаведнае дапаможнае і камунікацыйнае абсталяванне і паслугі. Гэта замова не ўключае ракет тыпу М26 ці іншых тыпаў некіраваных рэактыўных снарадаў MLRS.
M142 HIMARS таксама была выпрабавана ў якасці ўніверсальнай пускавой устаноўкі, як для пуску ракет тыпу «зямля-зямля», так і для пуску зенітных ракет AIM-120 AMRAAM у варыянце наземнага базавання[3].
Для MLRS і HIMARS існуюць два сямействы боепрыпасаў:
Боепрыпасы MFOM (англ.: MLRS Family of Munitions — сямейства боепрыпасаў MLRS) уключаюць наступныя тыпы ракет:
М26 — некіраваны рэактыўны снарад з касетнай галаўной часткай (субэлементы М77)
GMLRS М30 (англ.: Guided MLRS — кіраваны MLRS) — 240-мм кіраваны (інерцыяльная + GPS) рэактыўны снарад з касетнай галаўной часткай (субэлементы М85) і павялічанай далёкасцю стральбы (ER MLRS) да 70 км[4];
М28 — 227-мм трэніравальны рэактыўны снарад;
AT-2 — 227-мм касетны рэактыўны снарад — пастаноўшчык мін.
HIMARS рыхтуецца да стральбы на перадавой аператыўнай базе марской пяхоты «Эдынбург», Афганістан. 26 лютага 2012 года
HIMARS падчас стральбы ў навучальным цэнтры Якіма ў штаце Вашынгтон, 24 траўня 2011 года
Асноўны артыкул: MGM-140 ATACMS Сямейства боепрыпасаў AFOM (англ.: Army TACMS Family of Munitions — сямейства боепрыпасаў ATACMS) уключае наступныя тыпы ракет ATACMS:
Брытанская армія плануе разгарнуць сістэмы, якія запускаюць тыя ж боепрыпасы з аналагічнага транспартнага сродку (адзін кантэйнер РСЗА, змантаваны на шасі Supacat 600)[6].
На другі дзень аперацыі Моштарак, найбуйнейшай з пачатку ваенных дзеянняў у Афганістане ў 2001 годзе наступальнай аперацыі ISAF, распачатая ў ноч з 12 на 13 лютага 2010 года ў правінцыі Гільменд у паўднёвым Афганістане, дзве амерыканскія ракеты, запушчаныя з пускавых усталёвак HIMARS, патрапілі ў дом побач з горадам Марджа, пры гэтым загінула 12 мірных жыхароў[13]. ISAF прыпынілі выкарыстанне HIMARS да поўнага вывучэння інцыдэнту. Брытанскі афіцэр пазней сказаў, што ракеты патрапілі ў цэль, што цэль выкарыстоўвалася талібамі, і ўжыванне сістэмы было адноўлена[14]. У паведамленнях паказваецца, што згуба мірных жыхароў адбылася з-за выкарыстання талібамі жывых шчытоў. Сілам ISAF не было вядома пра прысутнасць грамадзянскіх асоб у гэтым месцы[15].
У ноч з 7 на 8 лютага 2018 года падраздзяленні УС ЗША, якія ўваходзяць у склад міжнароднай кааліцыі, падчас боесутыкнення пад Хашамам у сірыйскай правінцыі Дэйр-эз-Зор ажыццявілі ракетна-бомбавыя ўдары і ўжылі HIMARS супраць батальённай групы сірыйскіх праўрадавых сіл[16].
24 чэрвеня 2022 года стала вядома пра выкарыстанне HIMARS падчас супраціву расійскаму ўварванню ва Украіну. Уначы было выпушчана па 6 ракет з дзвюх пускавых установак па пазіцыях расійскіх войскаў[17]
HIMARS выкарыстоўваецца ЗСУ для высокадакладных удараў па расійскіх пазіцыях зблізку лініі фронту, а таксама ў тыле, камандным пунктам, штабам, складам узбраення і казармам[18][19][20], акрамя таго, HIMARS з’яўляўся магутнай зброяй для парушэння матэрыяльна-тэхнічнага забеспячэння і камандавання расійскіх войскаў[21]. Адзначаецца паспяховае і эфектыўнае ўжыванне HIMARS украінскімі войскамі для нападаў на расійскія камандныя пункты[22].
Паводле даных Пентагона, украінскія вайскоўцы дамагліся «значнага поспеху», выкарыстоўваючы HIMARS супраць расійскіх войскаў, адзначаючы высокую дакладнасць узбраення і значны радыус паражэння[20].
ЗСУ выкарыстоўвалі HIMARS і M270 для знішчэння каля 20 буйных складоў з артылерыйскімі боепрыпасамі ў глыбіні тэрыторыі кантраляванай расійскімі вайскоўцамі (40-80 кіламетрах ад лініі фронту)[23][24]