wd wp Пошук:
    ⬜

    Эфект Кодзаі

    Эфект Кодзаі — перыядычная змена суадносін эксцэнтрысітэту і нахілу арбіты пад уздзеяннем масіўнага цела або некалькіх цел. Такім чынам, лібрацыі (ваганні вакол пастаянных значэнняў) адбываецца ў аргуменце перыцэнтра.

    Гэты эфект быў апісаны ў 1961 годзе савецкім навукоўцам у галіне нябеснай механікі і дынамікі касмічных палётаў М. Л. Лідавым пры даследаванні арбіт штучных і натуральных спадарожнікаў планет [1][2] і ў 1962 годзе японскім астраномам Ёсіхідэ Кодзай (古在 由秀), калі ён аналізаваў арбіты астэроідаў[3]. Як паказалі далейшыя даследаванні, рэзананс Лідава-Кодзаі з’яўляецца важным фактарам, што фармуе арбіты нерэгулярных спадарожнікаў планет, транснептунавых аб’ектаў, а таксама пазасонечных планет і кратных зорных сістэм[4].

    Рэзананс Кодзаі

    Схема аргумента перыцэнтра

    Для нябеснага цела з эксцэнтрысітэтам

    e

    {\displaystyle e,!}

    \{\displaystyle e\,\!\} і нахілам

    i

    {\displaystyle i,!}

    \{\displaystyle i\,\!\}, якое круціцца вакол большага цела, захоўваецца наступнае пастаяннае суадносіны:

    ( 1 −

    e

    2

    )

    cos ⁡ i

    {\displaystyle {\sqrt {(1-e^{2})}}\cos i}

    \{\displaystyle \{\sqrt \{(1-e^\{2\})\}\}\cos i\} Гледзячы на гэтыя суадносіны, можна сказаць, што эксцэнтрысітэт можа быць «абмяняны» на нахіл і наадварот, і гэта перыядычнае ваганне можа прывесці да рэзанансу паміж дзвюма нябеснымі целамі. Такім чынам, амаль кругавыя, надзвычай нахільныя арбіты могуць атрымаць вельмі вялікі эксцэнтрысітэт у абмен на меншы нахіл. Так, напрыклад, эксцэнтрысітэт, які павялічваецца, пры пастаяннай вялікай паўвосі памяншае адлегласць паміж аб’ектамі ў перыгеліі, і гэты механізм можа прымусіць каметы станавіцца калясонечнай.

    Як правіла, для аб’ектаў на арбітах з нізкім нахілам падобныя ваганні прыводзяць да прэцэсіі аргументу перыцэнтра. Пачынаючы з некаторага значэння вугла, прэцэсія пераходзіць у лібрацыю ў дыяпазоне прыблізна 90° або 270°, і перыцэнтр (пункт максімальнага збліжэння) будзе вагацца вакол гэтых значэнняў. Мінімальны вугал ладу называецца вуглом Кодзаі і роўны:

    arccos ⁡

    (

    3 5

    )

    ≈

    39.2

    o

    {\displaystyle \arccos \left({\sqrt {\frac {3}{5}}}\right)\approx 39.2^{o}}

    \{\displaystyle \arccos \left(\{\sqrt \{\frac \{3\}\{5\}\}\}\right)\approx 39.2^\{o\}\} Для рэтраградных спадарожнікаў ён роўны 140,8°.

    Зноскі

    1. ↑ Лидов, М. Л. (1961). “Эволюция орбит искусственных спутников под воздействием гравитационных возмущений внешних тел”. Искусственные спутники Земли 8: 5-45.
    2. ↑ Lidov, M. L. (1962). “The evolution of orbits of artificial satellites of planets under the action of gravitational perturbations of external bodies”. Planetary and Space Science 9: 719-759.
    3. ↑ Y. Kozai, Secular perturbations of asteroids with high inclination and eccentricity (нявызн.). Astronomical Journal (11/1962). Архівавана з першакрыніцы 17 красавіка 2012. Праверана 5 ліпеня 2013. (англ.)
    4. ↑ Innanen et al. Linqing Wen. О распределении эксцентриситетов сливающихся двойных черных дыр в шаровых скоплениях порождаемом эффектом Козаи (On the Eccentricity Distribution of Coalescing Black Hole Binaries Driven by the Kozai Mechanism in Globular Clusters) (нявызн.). arXiv.org (22 лістапада 2002).(недаступная спасылка) (англ.)
    Тэмы гэтай старонкі (4):
    Катэгорыя·Астранамічныя з’явы
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Артыкулы з непрацоўнымі спасылкамі
    Катэгорыя·Нябесная механіка
    Катэгорыя·Старонкі з няправільным сінтаксісам спасылак на крыніцы