Хмель звычайны[3], Хмель[4][5][6] (Húmulus lúpulus) — від травяністых шматгадовых раслін роду Хмель (Humulus) сямейства каноплевыя (Cannabaceae).
![]() | ||||||||||
Батанічная ілюстрацыя з кнігі «Köhler’s Medizinal-Pflanzen», 1887 |
![]() | ||||||||||
Разнастайныя формы лісця |
Шматгадовая ліяна.
Сцябло ўецца па гадзіннай стрэлцы, чатырохграннае, полае ўнутры, пакрыта вострымі шыпамі, да 7 м у даўжыню. Карэнішча доўгае, паўзучае.
Лісце ля аснавання далонепадобнае трох-пяцілопасцевае, глыбока сэрцападобнае, з яйкападобнымі завостранымі лопасцямі, па краі буйнапілаватае, супратыўнае, з доўгімі хвосцікамі; верхняе лісце суцэльнае.
Мужчынскія суквецці на галінах другога парадку ў выглядзе мяцёлкавых суквеццяў, якія складаюцца з дыхазіяў, пераходзячых у завіткі. Мужчынскія кветкі дробныя, зялёныя, з пяцілістковым калякветнікам і пяццю тычынкамі з прамымі ніткамі. Жаночыя кветкі ў шышкападобных складаных суквеццях. Лускі шышак, размешчаныя парамі, уяўляюць сабой прылісткі неразвітага лісця, у пазусе якіх знаходзяцца падвойныя завіткі з двух-чатырох або шасці кветак, без кветак першага парадку. Прыкветкі пры плодзе разрастаюцца і нясуць жоўтыя залозкі, якія змяшчаюць лупулін. Жаночыя кветкі складаюцца з песціка, ля аснавання аточанага плёнчатым цэльнакрайнім кубкападобным калякветнікам. Цвіце ў ліпені — жніўні.
Плод — арэх са спіральна згорнутым зародкам, спее ў жніўні — верасні.
Расліна шырока распаўсюджана ва ўмераным клімаце Еўразіі і Паўночнай Амерыкі; сустракаецца таксама на поўначы Афрыкі (у Марока). Радзіма расліны невядомая.
У Расіі распаўсюджаны амаль паўсюдна ў еўрапейскай частцы і Заходняй Сібіры, за выключэннем Крайняй Поўначы, на Каўказе і Алтаі.
Расце па далінах рэк, ярах, у прырэчных і байрачных(руск.) бел. сырых шыракалістых лясах(руск.) бел., па хмызняковых зарасніках, у вербалозе.
Здаўна разводзіцца на спецыяльных плантацыях.