wd wp Пошук:
    ⬜

    Трасуха

    Трасуха — старадаўні парна-масавы[1] беларускі народны танец[2], які, на думку К. Галяйзоўскага з’яўляўся правобразам полькі[3][4].

    Назва

    Трасавіцы са св. Сісініем(руск.) бел., чатырма евангелістамі і арханёлам Міхаілам. Лубок(руск.) бел.

    Мяркуецца, што назва танца цягнецца з часоў Старажытнай Русі, калі двенадцать сясцёр-пляскавіц штомесяц прымалі ўдзел у абрадах культу багіні Мокаш і веснавых святых Лады(руск.) бел. і Лелі(руск.) бел.[3]. Як лічыў вядомы даследчык славянскай старажытнасці Б. А. Рыбакоў, у народнай памяці гэтыя сёстры трансфармаваліся, зліўшыся з русалкамі-берагінямі(руск.) бел.[5]. З-за сваёй туманна-воднай сутнасці яны ператварыліся ў трынаццаць ліхаманак(руск.) бел. — сталі «трасавіцамі-плясавіцамі». Вось ад слова трасавіца і пайшла назва тыпавога беларускага танца, які пазней пад моцным уплывам полькі стаў сучаснай «Трасухай»[2][3].

    Харэаграфія

    Музычны памер 2/4[2][6].

    К. Галяйзоўскі ў канцы 30-х гадоў XX стагоддзя пры адборы матэрыялу для Дэкады беларускага мастацтва убачыў і апісаў «Трасуху», якая складалася з 12 самастойных танцавальных эпізодаў, якія выконвалі па чарзе 12 дзяўчат. Адна з іх была ў вобразе кульгавай і сагнутай старой і капіявала яе рухі. Сола чаргаваліся з масавымі прыпляскамі[3].

    П. В. Шэйн запісаў варыянт «Трасухі», у якім праглядвае кампазіцыя старажытнага двухшарэнгавага карагода[3].

    З прыходам у Беларусь полькі ў сярэдзіне XIX стагоддзя, сфармаваўся гібрыд полькі і «Трасухі», які аб’яднаў кручэнне полькі і патрэсванне верхняй часткі корпуса з традыцыйнага танца. Не гледзячы на існаванне мноства варыянтаў «Трасухі» ў іх заўсёды прысутнічае гэта характэрнае патрэсванне рук, плячэй ці корпуса, якое дазваляе адразу пазнаць гэты танец. Паэт адзначыў гэта такім радком: «Нават сівай барадзе не сядзіцца, як плячамі павядзе маладзіца»[3]. Нагамі выконваюцца тэхнічна складаныя спружыністыя рухі[6]. Танец можа выконвацца і сола, і парамі[2].

    У культуры

    Беларуская «Трасуха» часта апісвалася этнографамі. Вось як апісвае танец «Трасучка» ці «Пацяруха» П. Шпілеўскі, які ён назіраў у в. Сіняўка[2][3][7]:

    Звычайна становяцца дзве пары дзяўчат і хлопцаў: пакланіўшыся адзін аднаму, пара дзяўчат, трасучыся ўсім целам і размахваючы рукамі, на пятках вытварае розныя па і потым сапраўды плыве насустрач пары хлопцаў, якія, у сваю чаргу, тупаюць наскамі ботаў, неяк скоса, з-пад казырка пазіраючы на папярэдніх дам; калі сыдуцца дзве пары, пляснуць адзін аднаму над вухам у далонькі і паасобку разыходзяцца ў розныя бакі, тупаючы нагамі і прыгаворваючы: «Вух я, ды вух я»!. Потым групуюцца ўсе пары разам і, пераплятаючыся рукамі, робяць кругі то ў адзін, то ў іншы бок; нарэшце, раскланьваюцца адзін з адным і хаваюцца ў натоўпе, як бы чакаючы выкліку або новага запрашэння з боку хлопцаў

    «Трасуха» разам з «Лявоніхай» набылі такую ​​вядомасць і папулярнасць за межамі краіны, што сталі своеасаблівай знакамі нацыянальнага харэаграфічнага мастацтва[2][3].

    Польцы-трасухе прысвечана песня «Полька беларуская» Ігара Лучанка i Леаніда Дранько-Майсюка[8].

    Зноскі

    1. ↑ Белорусская ССР, краткая энциклопедия: Население. Язык. Этнография. Фольклор. Искусство. Архитектура — Белорус. сов. энциклопедия, 1981 — С. 394
    2. 1 2 3 4 5 6 Этнаграфія Беларусі: Энцыклапедыя / Рэд.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1989.
    3. 1 2 3 4 5 6 7 8 Чурко Ю. М. Вянок беларускіх танцаў.- Мн.: Беларусь, 1994. — 88 с. ISBN 5-33801097-8
    4. ↑ Голейзовский К. Я. Образы русской народной хореографии.- М.: Искусство, 1964.
    5. ↑ Б. А. Рыбаков. «Язычество древней Руси» — М.: София, Гелиос, 2001. — ISBN 5-220-00452-2, 5-344-00092-8
    6. 1 2 Полька-трасуха Архівавана 30 верасня 2013. (руск.)
    7. ↑ Падарожжа па Палессі і Беларускім краі. Спб., 1858. с. 42
    8. ↑ Полька беларуская

    Спасылкі

    Тэмы гэтай старонкі (2):
    Катэгорыя·Вікіпедыя·Запыты на пераклад з рускай
    Катэгорыя·Беларускія народныя танцы