Сара Марыя Даніус (шведск.: Sara Danius; 5 красавіка 1962 — 12 кастрычніка 2019) — шведская літаратуразнаўца і філосаф, навуковец па літаратуры і эстэтыцы . Даніус была прафесарам эстэтыкі ва ўніверсітэце Седэрцёрна дацэнтам літаратуры ва Упсальскім універсітэце[10] і прафесарам літаратурных навук у Стакгольмскім універсітэце.[11]
Даніус была членам Шведскай акадэміі і першай жанчынай пастаяннай сакратаркай. Яна была адной з цэнтральных фігур у супярэчнасцях 2018 года, якія прывялі да адмены Нобелеўскай прэміі па літаратуры ў тым годзе і наступнай рэструктурызацыі акадэміі.
Даніус была дачкой пісьменніцы Анны Вальгрэн (нар. 1942) і Ларса Даніуса (1907—1996).[12] Яна была самай старэйшай з дзевяці братоў і сясцёр.[13] Яна пайшла ў гімназію Ава ў Тэбі, дзе вывучала прыродазнаўства.[14] Яна гуляла ў баскетбол у вышэйшай лізе Швецыі «Эліцэрыен» і працягвала гуляць на аматарскім узроўні на працягу ўсяго жыцця.[15] У 1981-82 гадах працавала сертыфікаваным круп’е і дылерам у казіно ў Стакгольме.
Даніус скончыла Стакгольмскі ўніверсітэт у 1986 годзе. Яна атрымала ступень магістра мастацтваў па крытычнай тэорыі ў Нотынгемскім універсітэце ў 1989 годзе. Яна пражыла ў ЗША дзесяць гадоў, а ў 1997 годзе атрымала ступень доктара філасофіі ва ўніверсітэце Дзюка. У 1999 годзе атрымала ступень доктара філасофіі ва Упсальскім ўніверсітэце.[11] Яна пісала публікацыі пра ўзаемасувязь літаратуры і грамадства і пісала пра Марселя Пруста, Гюстава Флобера і Джэймса Джойса .
Даніус была літаратурным крытыкам шведскай штодзённай газеты «Dagens Nyheter» з 1986 года [12] У 2008 годзе яна стала прафесарам эстэтыкі ва ўніверсітэце Седэрцёрна і дацэнтам літаратуры ва Упсальскім ўніверсітэце.[16] З 2010 года яна была выканаўчым членам Каралеўскай акадэміі пісьмаў[17] а ў 2013 годзе стала прафесарам літаратурных навук у Стакгольмскім універсітэце.[11]
У сакавіку 2013 года Даніус была абрана ў Шведскую акадэмію, змяніўшы Кнута Анлунда на крэсле 7. Афіцыйная цырымонія ўступлення Даніус на пасаду адбылася ў акадэміі 20 снежня 2013 года.[18] Яна заняла пасаду пастаяннага сакратара акадэміі 1 чэрвеня 2015 замест Пітэра Энглунда.[19][20]
Яе папрасілі пакінуць пасаду і яна пакінула акадэмію 12 красавіка 2018 на фоне крытыкі ў сувязі са скандалам у акадэміі вакол Жана-Клода Арно, звязаны ў «Me Too».[21][22] Скандал ператварыўся ў супярэчнасці 2018 года, якія прывялі да адмены Нобелеўскай прэміі па літаратуры ў гэтым годзе і наступнай рэструктурызацыі акадэміі.[23][24]
Два былыя пастаянныя сакратары, Сцюр Ален і Гарацый Энгдал, назвалі Даніус слабым лідарам у яе вядзенні спраў. 26 лютага 2019 года яна пакінула сваё месца ў Шведскай акадэміі. Гэты крок адбыўся пасля таго, як некалькі членаў акадэміі паспрабавалі замяць скандал, што выклікала адстаўку «з агідай» трох членаў акадэміі. Сара Стрыдсберг таксама пакінула акадэмію ў знак салідарнасці.
Даніус цікавіла мода. На Нобелеўскіх банкетах яна насіла спецыяльна распрацаваныя сукенкі, натхнёныя трыма аўтарамі, якімі яна захаплялася: Марсель Пруст, Анарэ дэ Бальзак і Вірджынія Вульф, якія распрацоўваў Пер Энгшэдэн. Гэтыя сукенкі прыцягнулі ўвагу СМІ. Адзенне ў цэлым таксама прыцягвала ўвагу, асабліва блуза з гальштукам, якая выклікала вялікую цікавасць у сувязі з крызісам у Шведскай акадэміі.
З 1989 па 2010 год яна была замужам за аўтарам Стэфанам Джонсанам, у іх нарадзіўся сын Леў.[12]
Даніус памерла 12 кастрычніка 2019 г. ва ўзросце 57 гадоў, пасля таго як некалькі гадоў пакутавала на рак малочнай залозы.